Παντζάρι ή κηπευτικό Τεύτλο : Το αγροτικό φυτό με την δύσκολη καλλιέργεια και την υψηλή θρεπτική αξία

Από τις αρχές της άνοιξης και μέχρι τις αρχές του καλοκαιριού είναι από τις καλύτερες περιόδους για την απευθείας σπορά του παντζαριού στο λαχανόκηπο. Για να φθάσει στη συγκομιδή θα απαιτηθούν από 2,5 έως 4,5 μήνες και μπορεί να αποδώσει από 2 έως 4 τόνους γογγυλόριζας στο στρέμμα. Δε θεωρείται από τις πιο εύκολες καλλιέργειες που μπορούμε να επιλέξουμε ωστόσο θα μας ανταμείψει με την υψηλή του θρεπτική αξία. Το παντζάρι (ή κοκκινογούλι ή κηπευτικό τεύτλο) καλλιεργείται για τις σαρκώδεις γογγυλόριζες του (πλούσιες σε υδατάνθρακες) και τα φύλλα του, τα οποία καταναλώνονται ως βραστή σαλάτα. Η επιστημονική του ονομασία είναι Βeta vulgaris var. esculenta και είναι συγγενές με το ζαχαρότευτλο, το κτηνοτροφικό τεύτλο και το σέσκουλο. Στην ελληνική αγορά υπάρχουν διάφοροι τύποι παντζαριού με κυριότερο τον τύπο «Detroit», που δίνει πρώιμα στρογγυλά παντζάρια καλής διαμέτρου με ομοιόμορφο κόκκινο χρώμα. Επίσης έχει κοντό φύλλωμα με γυαλιστερό πράσινο χρώμα το οποίο δημιουργεί μια όμορφη οπτική αντίθεση με το κατακόκκινο χρώμα της σάρκας. Παλαιότερα υπήρχε σε σημαντικές εκτάσεις μια ποικιλία που ήταν γνωστή ως Αιγυπτιακό Παντζάρι, το οποίο σε αντίθεση με τα παντζάρια τύπου «Detroit», έχει πεπλατυσμένη γογγυλόριζα η οποία δεν μπόρεσε να γίνει αποδεκτή από τον Έλληνα καταναλωτή. Η καλύτερη ποιότητα (έντονα κόκκινη γογγυλόριζα) επιτυγχάνεται σε θερμοκρασίες αέρα 10-18 βαθμών κελσίου. Για την βλάστηση του σπόρου η ελάχιστη απαιτούμενη θερμοκρασία εδάφους είναι 5 βαθμοί κελσίου, ενώ οι ευνοϊκές θερμοκρασίες έχουν εύρος από 10-30 βαθμοί κελσίου, με μέγιστο όριο τους 35. Αν υπάρξει μια ψυχρή περίοδος (4-10 βαθμοί κελσίου) για 2 εβδομάδες ή περισσότερο το φυτό θα σχηματίσει υπέργεια ανθοφόρα στελέχη κάτι που είναι επιθυμητό μόνο για καλλιέργειες που στόχο έχουν την σποροπαραγωγή. Όσον αφορά το έδαφος καταλληλότερα είναι τα αμμώδη ή αμμωπηλώδη, μέσης ή ελαφριάς σύστασης με αντίδραση όξινη έως ελαφρώς αλκαλική (Ρη 6-7,5). Δεν ανέχεται βαριά εδάφη που νεροκρατούν, ούτε εδάφη συμπαγή ή με πολλές πέτρες στα οποία παρεμποδίζεται η ομαλή ανάπτυξη της γογγυλόριζας. Η σπορά του μπορεί να γίνει όλο το χρόνο, ωστόσο αποφεύγουμε τους πολύ ζεστούς μήνες του καλοκαιριού, γιατί οι υψηλές θερμοκρασίες συχνά προκαλούν την εμφάνιση λευκών ομόκεντρων κύκλων στο εσωτερικό του παντζαριού, καθώς και την περίοδο που επικρατούν πολύ χαμηλές θερμοκρασίες. 

Οι δύο πιο διαδεδομένες περίοδοι για την σπορά είναι το Μάρτιο- Μάιο και από τα τέλη καλοκαιριού μέχρι τα μέσα του Φθινοπώρου. Ένα σημείο ποτ πρέπει να προσέξουμε είναι ότι ο καρπός του παντζαριού (που χρησιμοποιείται ως σπόρος) είναι συγκάρπιο (δηλ. περιέχει αρκετά σπέρματα μαζί) με αποτέλεσμα μετά την σπορά να φυτρώνουν στην ίδια θέση περισσότερα του ενός φυτά και να χρειάζεται αραίωμα. Μια πρακτική που μπορούμε να ακολουθήσουμε είναι να τρίψουμε ελαφρώς με προσοχή το συγκάρπιο ώστε να ξεχωρίσουν τα σπέρματα που περιέχει (2-3) και να αποφύγουμε να είναι δυνατόν το αραίωμα. Η σπορά συνήθως γίνεται με 1,5 κιλό σπόρου το στρέμμα, σε βάθος 1,2,5 εκατοστά και σε γραμμές που απέχουν μεταξύ τους 25,30 εκ. Ο σπόρος ανάλογα με την θερμοκρασία του εδάφους βλαστάνει μετά από 8-15 ημέρες. Πριν την σπορά θα πρέπει να κάνουμε μια σχολαστική προετοιμασία του εδάφους με τσάπα ή φρέζα σε βάθος περίπου 15-20 εκατοστά για να μπορέσει να διευκολυνθεί η ανάπτυξη των γογγυλόριζων. Κατά την διάρκεια αυτής της προετοιμασίας προσθέτουμε στο έδαφος καλά χωνεμένη κοπριά ή κάποιο άλλο οργανικό υλικό όπως κομπόστ καθώς και τα λιπάσματα που έχουμε επιλέξει. Επίσης θα πρέπει να απομακρυνθούν όσο είναι εφικτό και οι πέτρες. Αφού γίνει η σπορά κύριο μέλημα μας για την αρχή είναι να μην δημιουργηθεί κρούστα στην επιφάνεια του εδάφους η οποία εμποδίζει το καλό φύτρωμα. Όταν τα φυτά αποκτήσουν 3-4 φύλλα γίνεται αραίωμα ώστε η απόσταση από φυτό σε φυτό επί της γραμμής να διαμορφωθεί στα 10 εκατοστά. Τονίζεται ότι το αραίωμα θα πρέπει να γίνεται με κόψιμο των περισσευούμενων φυτών και όχι με τράβηγμα. Τα σκαλίσματα για την αντιμετώπιση των ζιζανίων θα πρέπει να είναι ελαφρά και να γίνονται με προσοχή για να μην τραυματίζονται οι γογγυλόριζες. Το παντζάρι παρουσιάζει σχετικά υψηλές ανάγκες σε νερό ιδιαίτερα κατά τις θερμές και ξηρές περιόδους εντούτοις δε θα πρέπει να κάνουμε υπερβολές. Λίγες (1-2) ημέρες πριν την συγκομιδή, εφόσον το έδαφος είναι πολύ ξερό, ποτίζουμε για να διευκολυνθεί η εξαγωγή με το χέρι. Το παντζάρι αποτελεί ένα ακόμη «φάρμακο» της φύσης, που βοηθά εναντίον πολλών παθήσεων και είναι ευεργετικό για την υγεία μας. Επιστημονικές έρευνες που έχουν γίνει σχετικά με τα παντζάρια, έχουν αποδείξει ότι η κατανάλωσή τους είναι ευεργετική για τον οργανισμό μας. Τα παντζάρια είναι πλούσια σε υδατάνθρακες, νιτρικά άλατα, μαγνήσιο, σίδηρο, κάλιο, νάτριο, βιταμίνη C και φυτοθρεπτικά συστατικά όπως η βετανίνη και η βουλγαξανθίνη το αντιοξειδωτικό που δίνει στα παντζάρια το βαθύ κόκκινο χρώμα τους. Ως εκ τούτου, τα παντζάρια μπορούν να θωρακίσουν τον οργανισμό απέναντι σε αρκετές ασθένειες και συμβάλλουν στην αποφυγή φαρμακευτικής αγωγής. 

Ενίσχυση της αντοχής. Καλά νέα για τους αθλητές και όσους αντιμετωπίζουν καρδιαγγειακά, αναπνευστικά ή προβλήματα στο μεταβολισμό. Έρευνα του πανεπιστημίου του Exeter έδειξε ότι πίνοντας χυμό παντζαριού μπορούμε να ενισχύσουμε τις αντοχές μας ώστε να γυμναζόμαστε 16% περισσότερο. Η υψηλή περιεκτικότητα των παντζαριών σε νιτρικά ιόντα μειώνει τις απαιτήσεις του οργανισμού για οξυγόνο, καθιστώντας την γυμναστική πιο εύκολη. Αν και δεν έχει αποδειχθεί ο ακριβής μηχανισμός, οι ερευνητές υποθέτουν ότι υπεύθυνη για την βελτίωση των αντοχών κατά αυτόν τον τρόπο, είναι η μετατροπή των νιτρικών ιόντων σε μονοξείδιο του αζώτου. Μείωση της αρτηριακής πίεσης. Ο χυμός παντζαριού μπορεί να βοηθήσει και όσους έχουν πρόβλημα υψηλής πίεσης. Έρευνα του Queen Marry University of London απέδειξε ότι όσοι έπιναν μόλις ένα ποτήρι 250ml χυμού παντζαριού, μείωναν την πίεσή τους εντός 24 ωρών. Σύμφωνα με τους ερευνητές, η ποσότητα νιτρικού άλατος είναι αυτή που έχει τις ευεργετικές για την υψηλή πίεση ιδιότητες. Αυτό οφείλεται στην μετατροπή του νιτρικού άλατος -με το σάλιο- σε νιτρώδες άλας. Μείωση της χοληστερίνης. Έρευνα που έγινε σε πειραματόζωα, έδειξε ότι το φολικό οξύ που βρίσκεται στις φυτικές ίνες των παντζαριών, μπορεί να μειώσει τόσο τη χοληστερίνη, όσο και τα τριγλυκερίδια. Μείωση του ρίσκου καρδιαγγειακών παθήσεων. Τα παντζάρια περιέχουν μια ουσία, τη βηταΐνη, η οποία μειώνει τα επίπεδα ομοκυστεΐνης και θωρακίζει απέναντι σε διάφορες καρδιαγγειακές παθήσεις. Μεγάλες ποσότητες ομοκυστεΐνης στον οργανισμό μπορεί να ευθύνονται για φλεγμονές στα αιμοφόρα αγγεία. Η βηταΐνη είναι μια χολίνη η οποία συντελεί αποτελεσματικά στην μείωση της ομοκυστεΐνης και έτσι θωρακίζει την καρδιά μας. Αποτρέπουν την οστεοπόρωση. Το μαγνήσιο είναι απαραίτητο στον οργανισμό μας για τη σωστή απορρόφηση του ασβεστίου και τη συντήρηση των οστών. Τα κόκκινα παντζάρια έχουν αρκετές ποσότητες μαγνησίου κι έτσι βοηθούν στην καλύτερη αξιοποίηση του ασβεστίου. Προσοχή όμως, τα πράσινα παντζάρια περιέχουν οξαλικό οξύ, το οποίο δυσχεραίνει την απορρόφηση του ασβεστίου. Βοηθούν στην αντιμετώπιση ηπατικών παθήσεων. Μερικές έρευνες σχετικά με τις ιδιότητες της βηταΐνης, έχουν δείξει ότι μπορεί να βοηθάει και στην αντιμετώπιση ηπατικών παθήσεων. Πιο συγκεκριμένα, αποτρέπει τη συσσώρευση λίπους στο συκώτι, η οποία μπορεί να προκληθεί από την αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ, την παχυσαρκία, την ανεπάρκεια πρωτεϊνών, το διαβήτη κτλ. Αντιοξειδωτικές ιδιότητες. 

Τα παντζάρια περιέχουν βητακυανίνη, ένα αντιοξειδωτικό το οποίο βοηθάει στην αντιμετώπιση γνωστικών ασθενειών όπως το Αλτσχάιμερ και η γεροντική άνοια. Το συγκεκριμένο αντιοξειδωτικό αποτρέπει την περαιτέρω ζημιά στα εγκεφαλικά κύτταρα. Έρευνες πάνω στο καρκίνο του εντέρου, έχουν δείξει ότι οι αντιοξειδωτικές ιδιότητες των παντζαριών ενισχύουν την ανάπτυξη των κυττάρων CD8, τα οποία εντοπίζουν και καταστρέφουν ανώμαλα κύτταρα. Επίσης, εργαστηριακές έρευνες έδειξαν ότι η βετανίνη μειώνει την ανάπτυξη όγκων μέσω πολλαπλών μηχανισμών. Τα καρκινικά κύτταρα που χρησιμοποιήθηκαν σε αυτές τις έρευνες ήταν από το έντερο, τα κεντρικό νευρικό σύστημα, τους πνεύμονες, το στήθος, τον προστάτη, το στομάχι και τα γεννητικά όργανα. Οι έρευνες δεν κατέστησαν το παντζάρι ως «αντικαρκινική» τροφή, αλλά τα αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά. Άλλες ιδιότητες. Τα παντζάρια αποτελούν ένα φυσικό καθαρτικό και βοηθούν σε προβλήματα όπως η δυσκοιλιότητα και οι αιμορροΐδες. Επίσης, ο χυμός πατζαριού θεωρείται καλός σε προβλήματα όπως ο ίκτερος, κατά την οποία το σώμα χρειάζεται υγρά και υδατάνθρακες.

http://istath.blogspot.com/2013/03/blog-post_24.html?m=1

http://www.clickatlife.gr/your-life/story/3862

Σπανάκι : Το αρχαίο δημοφιλές λαχανικό που λατρεύει την υγρασία και είναι υπερτροφη για τον άνθρωπο

Το ημερολόγιο έδειχνε 700 μ.Χ. και ο αυτοκράτορας της Κίνας, δέχθηκε ένα περίεργο δώρο από τον βασιλιά του Νεπάλ. Κάτι πράσινα φύλλα, χωρίς ιδιαίτερη οσμή και με ασυνήθιστη γεύση. Μια γεύση γλυκιά και πρωτόγνωρη, που αποκαλύφθηκε, όταν οι μάγειρες της αυτοκρατορικής αυλής, αποφάσισαν να βράσουν τα πολύτιμα χορταρικά. Και το όνομα αυτών: σπανάκι! Το ημερολόγιο έδειχνε 700 μ.Χ. και ο αυτοκράτορας της Κίνας, δέχθηκε ένα περίεργο δώρο από τον βασιλιά του Νεπάλ. Κάτι πράσινα φύλλα, χωρίς ιδιαίτερη οσμή και με ασυνήθιστη γεύση. Μια γεύση γλυκιά και πρωτόγνωρη, που αποκαλύφθηκε, όταν οι μάγειρες της αυτοκρατορικής αυλής, αποφάσισαν να βράσουν τα πολύτιμα χορταρικά. Και το όνομα αυτών: σπανάκι! Κάπως έτσι, λέγεται, πως έκανε την εμφάνισή του το σπανάκι στις κουζίνες του κόσμου. Σήμερα, αποτελεί ένα ιδιαίτερα διαδεδομένο φαγητό, που έχει αγαπηθεί από πολλούς λαούς του κόσμου και που μαγειρεύεται ανά τον πλανήτη σε διάφορες παραλλαγές. Το θρεπτικό σπανάκι, υπάρχει στην αγορά όλο τον χρόνο-φρέσκο και καταψυγμένο-αλλά οι βασικότερες εποχές, όπου μπορείτε να είστε σίγουροι για την φρεσκάδα του είναι η άνοιξη (από Μάρτιο έως Μάιο) και το φθινόπωρο (από Σεπτέμβριο έως Νοέμβριο). Το σπανάκι είναι φυλλώδες πράσινο λαχανικό και συνήθως καταναλώνεται αφού μαγειρευτεί. Παρόλα αυτά χρησιμοποιείται και νωπό σε σαλάτες. Διατίθεται στην αγορά νωπό, κονσερβοποιημένο ή κατεψυγμένο. Καλλιεργείται σε πολλές χώρες του κόσμου σε εποχές κατά την διάρκεια των οποίων το κλίμα είναι ψυχρό και υγρό, δηλ. οι θερμοκρασίες είναι χαμηλές. Ευδοκιμεί σε περιοχές με μέση θερμοκρασία 16 - 18oC, αλλά αποδίδει ικανοποιητικά και σε χαμηλότερες μέσες θερμοκρασίες, γύρω στους 10oC. Νεαρά φυτά μπορούν να ανεχθούν θερμοκρασίες παγετού μέχρι και -9oC, χωρίς να υποστούν σημαντικές ζημιές. Η άριστη θερμοκρασία εδάφους για τη βλάστηση του σπόρου κυμαίνεται από 10 - 15oC. Τα εδάφη μέσης σύστασης, όπως τα αμμοπηλώδη, πλούσια σε οργανική ουσία, είναι τα πλέον κατάλληλα για την καλλιέργεια του σπανακιού. Σε περιοχές, όμως με υψηλές βροχοπτώσεις κατά τη διάρκεια της καλλιέργειας, τα ελαφρά αμμώδη εδάφη που στραγγίζουν ευκολότερα θεωρούνται ακόμη περισσότερο κατάλληλα. Το άριστο pH πρέπει να κυμαίνεται μεταξύ 6-7. Η καλλιέργεια του σπανακιού γίνεται με απευθείας σπορά στο χωράφι. Στην Ελλάδα οι σπόροι ή σπέρνονται στα "πεταχτά" ή φυτεύονται με σπαρτικές μηχανές σε γραμμές με απόσταση 20-30cm.

Το βάθος σποράς πρέπει να είναι περίπου 1-2cm. Η σπορά στην Ελλάδα γίνεται από το τέλος του καλοκαιριού μέχρι τις αρχές της άνοιξης. Πριν σπείρουμε το φυτό μας, πρέπει να γίνει μια προετοιμασία εδάφους, όπως όργωμα με άροτρο για την ενσωμάτωση της κοπριάς και στη συνέχεια κατεργασία του εδάφους με φρέζα για ενσωμάτωση χημικών λιπασμάτων και ισοπέδωση του εδάφους. Στη συνέχεια σπέρνουμε τους σπόρους του σπανακιού, η φύτευση μπορεί να γίνει σε αλιές, σε παρυφές αυλακών ή σε αναχώματα. Το σπανάκι είναι ένα φυτό που έχει ανάγκη την άρδευση για να καλλιεργηθεί σωστά. Έτσι και λόγω των ακανόνιστων βροχοπτώσεων στην Ελλάδα η εφαρμογή του νερού άρδευσης είναι αναγκαία για τη διατήρηση της υγρασίας του εδάφους σε ικανοποιητικά επίπεδα. Όσον αφορά στη λίπανση της καλλιέργειας συνιστάται βασική λίπανση με 4Kg φώσφορο/στρέμμα και 20Kg κάλιο/στρέμμα. Προσθήκη αζωτούχου λίπανσης επίσης, είναι αναγκαία, τόσο σε βασική όσο και σε επιφανειακή εφαρμογή, γιατί συμβάλλει στην αύξηση των αποδόσεων. Μια επιπλέον καλλιεργητική φροντίδα σε καλλιέργεια σπανακιού είναι η καταπολέμηση των ζιζανίων. Αυτή γίνεται είτε με σκαλίσματα και βοτανίσματα είτε με τη χρήση ζιζανιοκτόνων. Όταν εφαρμόζονται μηχανικά σκαλίσματα σε γραμμικές σπορές, πιθανόν να χρειάζεται βοτάνισμα κοντά στα φυτά και επί της γραμμής φύτευσης. Η καταπολέμηση των ζιζανίων με ζιζανιοκτόνα γίνεται μόνο με την εφαρμογή ζιζανιοκτόνων προφυτρωτικά, όταν το έδαφος έχει προετοιμαστεί και είναι καθαρό από ζιζάνια. Το τελευταίο κομμάτι της καλλιέργειας είναι η συγκομιδή, όπου αρχίζει όταν τα φυτά αποκτήσουν εμπορεύσιμο μέγεθος. Το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί από τη σπορά μέχρι τη συγκομιδή διαρκεί από 35-70 ημέρες, ανάλογα με τον ρυθμό ανάπτυξης του φυτού, που επηρεάζεται από την εποχή και το κλίμα που επικρατεί. Το φυτό συγκομίζεται όταν έχει αναπτύξει πλήρως 5-6 μεγάλα φύλλα. Κατά τη συγκομιδή το φυτό κόβεται ολόκληρο κάτω από τη ροζέτα και μεταφέρεται έτσι στην αγορά. Κατά τη συγκομιδή στην Ελλάδα τα φυτά εκριζώνονται και το ρίζωμα πλένεται και στη συνέχεια τα φυτά δένονται σε δεσμίδες. Η συγκομιδή γίνεται το απόγευμα και μεταφέρονται την ίδια νύχτα ή πολύ νωρίς την επόμενη ημέρα στην αγορά. Για να διατηρηθεί η ποιότητά του, θα πρέπει η θερμοκρασία του προϊόντος να μειωθεί αμέσως και γρήγορα μετά τη συγκομιδή για να αποφευχθεί η μάρανση και απώλεια βάρους. Οι αποδόσεις ποικίλλουν σημαντικά, ανάλογα με την περιοχή και την εποχή καλλιέργειας από 1.000-3.000Kg/στρέμμα. 

Σίγουρα θα θυμάστε, πως ο Ποπάϋ, ο ήρωας των παιδικών μας χρόνων, σχεδόν κατάπινε μονομιάς μια κονσέρβα σπανάκι και αμέσως μετά ήταν έτοιμος να αντιμετωπίσει κάθε πιθανό εχθρό με τις δυνατές γροθιές του. Και ενώ σήμερα, αυτό μας φαίνεται, ως μία ακόμη υπερβολή, στην πραγματικότητα, κρύβει δόσεις αλήθειας, αφού το σπανάκι λόγω των συστατικών του, θεωρείται μια σούπερ τροφή, που δυναμιτίζει τον οργανισμό μας. Έτσι, λοιπόν, το σπανάκι είναι μια τροφή ιδιαίτερα πλούσια σε βιταμίνες A,B,C, σε φυτικές ίνες, σε σίδηρο, μαγγάνιο, ασβέστιο, φυλλικό οξύ. Μπορεί να καταναλωθεί ωμό μέσα σε σαλάτες ή βρασμένο ως συστατικό μιας καλοψημένης πίτας ή ως συνοδευτικό φαγητών. Που ωφελεί; Όπως αναφέραμε πιο πάνω, το σπανάκι, αποτελεί πράγματι μια σούπερ τροφή, που όμοιά της δύσκολα θα βρείτε. Οι θαυματουργές ιδιότητες του σπανακιού ωφελούν και ρυθμίζουν την αρτηριακή πίεση, οξυγονώνουν τον οργανισμό ενώ συντελούν στην ομαλή λειτουργία του εντέρου. Αλλά, τα οφέλη από την κατανάλωση σπανακιού, δεν σταματούν εδώ. Το σπανάκι, καθυστερεί τον εκφυλισμό των εγκεφαλικών κυττάρων που έρχεται με το γήρας και καταπολεμά την αρθρίτιδα. Παράλληλα, δρα προληπτικά απέναντι στον καρκίνο του παχέος εντέρου, του οισοφάγου και των ωοθηκών ενώ οι επιστήμονες αναφέρουν, πως θωρακίζει και την καρδιά απέναντι σε μια σειρά παθήσεων. Τέλος, διασφαλίζει την καλή υγεία των οστών ενώ οι αντιοξειδωτικές του ιδιότητες, καταπολεμούν τις ελεύθερες ρίζες στον οργανισμό και χαρίζουν λαμπερό δέρμα και μαλλιά καθώς και «ατσάλινη» υγεία!

https://www.c-gaia.gr/news/newscategories/entry/2014-09-05-11-54-35

http://www.clickatlife.gr/your-life/story/615

Μπρόκολο : Ο συγγενής του λαχανου και η ταξιανθία του είναι φαγώσιμη και πλούσια σε ωφέλιμα συστατικά

Το μπρόκολο (Brassica oleracea), ανήκει στην ίδια οικογένεια με το λάχανο. Καλλιεργείται για την ταξιανθία του η οποία όσο είναι ανώριμη είναι φαγώσιμη και πλούσια σε ωφέλιμα συστατικά. Η ταξιανθία έχει σκούρο πράσινο ή μελιτζανί χρώμα και είναι ελαφρώς αραιή. Το μπρόκολο είναι στενός συγγενής με το κουνουπίδι. Στο κουνουπίδι, η ταξιανθία έχει λευκό χρώμα και είναι πιο πυκνή. Το όνομα broccoli, προέρχεται από τον πληθυντικό της Ιταλικής λέξης broccolo, που σημαίνει "η ανθισμένη κορυφή ενός λάχανου". Το μπρόκολο προήλθε από φυτό άγριου λάχανου και αναπτύχθηκε στην Ευρώπη. Υπάρχουν ενδείξεις ότι το μπρόκολο είναι γνωστό εδώ και 2000 χρόνια. Από την εποχή της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, οι Ιταλοί τιμούσαν ιδιαίτερα το μπρόκολο και το συμπεριελάμβαναν στη δίαιτά τους. Οι ιδανικές θερμοκρασίες για την ανάπτυξη του μπρόκολου είναι μεταξύ 10 και 20 βαθμών Κελσίου. Όχι όμως μεγαλύτερες από 26 βαθμούς Κελσίου. Αν η θερμοκρασία είναι πάνω από 26 βαθμούς Κελσίου, τότε η ταξιανθία του μπρόκολου θα ανθήσει γρήγορα ώστε να παράγει σπόρο και δε θα είναι φαγώσιμη. Αν σκοπεύετε να ξεκινήσετε τα μπρόκολα από σπόρο, θα πρέπει να ξεκινήσετε να φυτεύετε τους σπόρους σε σπορείο στα μέσα του καλοκαιριού. Είναι καλό να φυτεύετε τους σπόρους μπρόκολου σε σπορείο και όχι απευθείας στο χώμα γιατί τρεις λόγους: Οι σπόροι είναι μικροί και στρογγυλοί και εύκολα φεύγουν από τη θέση που τους σπείρα τε αρχικά. Έτσι μπορεί ο σπόρος να κυλίσει μακριά από το σημείο που τον φυτέψατε κι εσείς να ποτίζετε άδειο χώμα. Στα πρώτα στάδια ανάπτυξης, όταν το φυτό είναι μικρό και ευαίσθητο, γίνεται τροφή για σαλιγκάρια και γυμνοσάλιαγκες. Θα μπορέσετε να ξεχωρίσετε και να μεταφυτέψετε τα φυτά που θα γίνουν γερά και δυνατά. Γι' αυτό θα πρέπει να φυτεύετε τους σπόρους μπρόκολου σε δίσκους σπορείου και όχι απευθείας στο χώμα. Σε 4 με 6 εβδομάδες, τα σπορόφυτα θα έχουν φτάσει σε ύψος τα 7 με 10 εκατοστά, θα έχουν αναπτύξει 4 πραγματικά φύλλα και θα είναι έτοιμα για μεταφύτεψη. Για να έχετε μακρά περίοδο συγκομιδής, φροντίστε ώστε να μη φυτέψετε όλους τους σπόρους μπρόκολου ταυτόχρονα στο σπορείο. Φυτέψτε τους σε ομάδες ανά 3 με 4 εβδομάδες. Σε αντίστοιχα διαστήματα θα γίνει και η μεταφύτεψη. Έτσι θα μπορείτε να απολαμβάνετε τα μπρόκολα για περισσότερο καιρό. Αν φυτέψετε απευθείας σπορόφυτα μπρόκολου, φροντίστε να το κάνετε μέχρι το τέλος του καλοκαιριού ή τις πρώτες ημέρες του Σεπτεμβρίου. 

Προσωπικά, στην περιοχή της Αττικής έχω φυτέψει σπορόφυτα μπρόκολου τις πρώτες ημέρες του Οκτωβρίου και μεγάλωσαν κανονικά. Οι οδηγίες, θα πρέπει να προσαρμόζονται στο μικροκλίμα της κάθε περιοχής. Για να έχετε μακρά περίοδο συγκομιδής, φροντίστε ώστε να μη φυτέψετε όλα τα σπορόφυτα μπρόκολου ταυτόχρονα. Φυτέψτε τα σε ομάδες ανά 3 ή 4 εβδομάδες. Έτσι θα μπορείτε να απολαμβάνετε τα μπρόκολα για περισσότερο καιρό. Τα φυτά μπρόκολου, θα χρειαστεί να αναπτυχθούν και να αποκτήσουν γερό βλαστό και υγιή φύλλα πριν ξεκινήσουν τα κρύα του χειμώνα. Θα πρέπει να φυτέψετε τα μπρόκολα σε ένα μέρος του κήπου όπου ο ήλιος θα τα βλέπει τουλάχιστον 4 ώρες την ημέρα. Καλό θα είναι να φροντίζετε ώστε ανά 2 με 3 χρόνια να αλλάζετε το μέρος που φυτεύετε τα μπρόκολα. Αν όμως δεν έχετε αρκετό χώρο στον κήπο σας, μην ανησυχείτε. Μπορείτε να παρακάμψετε αυτό τον κανόνα, αρκεί την προηγούμενη χρονιά να μην είχατε πρόβλημα με ασθένειες. Τα μπρόκολα αναπτύσσουν μεγάλα και φαρδιά φύλλα γύρω από τον κορμό τους. Ο συνήθης τρόπος φύτεψης των μπρόκολων είναι σε σειρές. Η απόσταση φυτού από φυτό στην ίδια σειρά είναι 30 με 60 εκατοστά. Η απόσταση των σειρών μεταξύ τους είναι 60 με 90 εκατοστά. Το χώμα θα πρέπει να είναι καλά αποστραγγιζόμενο (να μην κρατά νερό). Πριν τη φύτεψη, επεξεργαστείτε το χώμα σε διάμετρο 30 εκατοστών γύρω από το σημείο φύτεψης. Ανακατέψτε το χώμα να αφρατέψει. Προσθέστε περλίτη αν χρειάζεται για να βελτιώσετε την αποστράγγισή του. Προσθέστε λίπασμα με τη μορφή κομπόστ ή χωνεμένης κοπριάς. Το μπρόκολο χρειάζεται έδαφος με αυξημένα επίπεδα αζώτου. Μετά τη φύτεψη και κάθε 3 εβδομάδες, καλό θα είναι να ενισχύεται το χώμα με λίπασμα πλούσιο σε άζωτο ώστε να βοηθήσετε την ανάπτυξη του μπρόκολου. Για να διατηρήσετε το έδαφος γύρω από τη ρίζα υγρό, μπορείτε να βάλετε γύρω από τη ρίζα ξερά φύλα ή ξερά χόρτα ή ξερά στάχυα. Ο χρόνος που τα μπρόκολα είναι έτοιμα για συγκομιδή ποικίλει ανάλογα με τον τρόπο που ξεκίνησαν. Αν φυτέψατε σπόρους, τότε θα μεσολαβούν 11 με 15, ακόμη και 20 εβδομάδες μέχρι να έχετε την πρώτη σας συγκομιδή. Αν φυτέψατε σπορόφυτα, τότε θα μεσολαβήσουν 8 με 12 εβδομάδες μέχρι την πρώτη συγκομιδή. Τα μπρόκολα συλλέγονται όσο οι ταξιανθίες είναι ανώριμες και πριν αρχίσουν να αναπτύσσουν άνθη. Στο κέντρο του στελέχους αναπτύσσεται μία μεγάλη κεντρική ταξιανθία. Αυτή είναι η πρώτη που κόβεται. Στη συνέχεια, συνεχίζουν να αναπτύσσονται μικρότερες πλευρικές ταξιανθίες που και αυτές μετά από λίγο καιρό μπορούν να συγκομιδούν. Αν δε συγκομίσετε έγκαιρα τις ταξιανθίες, αυτές θα ανθήσουν και δε θα μπορούν πλέον να καταναλωθούν. 

“Το μπρόκολο περιέχει ορισμένες χημικές ουσίες που μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο του καρκίνου του παχέος εντέρου ή άλλων μορφών καρκίνου, αν και δεν είναι σαφές ποιες ενώσεις άτομο μπορεί να είναι υπεύθυνες για την προστατευτική δράση. Ενώ η έρευνα σε αυτόν τον τομέα συνεχίζεται, η καλύτερη συμβουλή αυτή τη στιγμή για να μειωθεί ο κίνδυνος του καρκίνου είναι να τρώτε μια ευρεία ποικιλία λαχανικών. Σε αυτά τα πλαίσια, είναι λογικό να περιλαμβάνουν το μπρόκολο, ως μέρος μιας ισορροπημένης διατροφής.” “Το μπρόκολο θεωρείται μια καλή πηγή θρεπτικών συστατικών, επειδή είναι πλούσιο σε βιταμίνη C, καροτενοειδή (ουσίες παρόμοιες με τη βιταμίνη Α), φυτικές ίνες, ασβέστιο, και το φυλλικό οξύ. Τα μπρόκολα είναι επίσης πηγή πολλών ουσιών που ονομάζονται φυτοχημικά, ή χημικές ουσίες των φυτών, που μπορεί να έχουν αντικαρκινικές ιδιότητες. Για παράδειγμα, το μπρόκολο περιέχει διάφορες ουσίες που ονομάζονται isothiocyanates, συμπεριλαμβανομένων σουλφοραφάνη και ινδόλη-3-carbinol (I3C), οι οποίες τα τελευταία χρόνια έχουν “διαφημιστεί” ως εν δυνάμει αντικαρκινικές ουσίες. Οι πρώτες μελέτες έχουν δείξει αυτές τις ουσίες μπορούν να ενεργούν ως αντι-οξειδωτικά και μπορεί να ενισχύσει αποτοξινωτικά ένζυμα του σώματος. Ορισμένες μελέτες έχουν επίσης προτείνει ότι μπορεί να μεταβάλει τα επίπεδα των οιστρογόνων στο σώμα, τα οποία θα μπορούσαν να επηρεάσουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού.”

http://www.kalliergo.gr/kalliergies-odigies/blog-kalliergo/205-brokola-plirofories-gia-tin-kalliergeia-tou-brokolo.html

Μαρούλι : Το γεωργικό φυτό της αρχαίας Ελλάδας με σημαντική θρεπτική αξία

Πρόγονος του καλλιεργούμενου μαρουλιού είναι το αγριομάρουλο (Lactuca serriola). Το μαρούλι φαίνεται ότι κατάγεται από την περιοχή της ανατολικής Μεσογείου και της Μικρά Ασίας ή την περιοχή του Καυκάσου. Στους τοίχους των αρχαίων αιγυπτιακών τάφων βρέθηκαν απεικονίσεις από την καλλιέργεια και την κατανάλωση μαρουλιού. Αρχικά τα καλλιεργούσαν για ζωοτροφή και για το λάδι από την έκθλιψη του σπόρου. Από την Αίγυπτο πέρασαν στις Μεσογειακές χώρες και στην Ευρώπη και από τους Ευρωπαίους στην Αμερική. Το μαρούλι έχει μια μακρά και διακεκριμένη ιστορία. Το μαρούλι ήταν γνωστό στην αρχαία Αίγυπτο, την αρχαία Ελλάδα, αλλά και στην Περσία του 6ου π.Χ. Με απεικονίσεις εμφανίζεται σε αρχαίους αιγυπτιακούς τάφους και η καλλιέργεια του πιστεύεται ότι χρονολογείται τουλάχιστον 4.500 π.Χ.. Οι αρχαίοι Έλληνες και Ρωμαίοι εκτιμούσαν ιδιαίτερα το μαρούλι τόσο ως τρόφιμο όσο και για τις θεραπευτικές του ιδιότητες. Στην Κίνα, όπου το μαρούλι έχει καλλιεργείται από τον 5ο αιώνα, αντιπροσωπεύει την καλή τύχη και σερβίρεται σε γενέθλια, τη μέρα της πρωτοχρονιάς και σε άλλες ειδικές περιστάσεις. Ο Χριστόφορος Κολόμβος εισήγαγε ποικιλίες μαρουλιού στη Βόρεια Αμερική κατά τη διάρκεια του δεύτερου ταξιδιού του, το 1493 μ.Χ.. Το μαρούλι φυτεύτηκε για πρώτη φορά στην Καλιφόρνια, την «πρωτεύουσα του μαρουλιού» των Ηνωμένων Πολιτειών, από τους Ισπανούς ιεραπόστολους τον 17ο αιώνα. Ωστόσο, στις Ηνωμένες Πολιτείες έγινε δημοφιλές αιώνες αργότερα αφού αναπτύχθηκαν οι μέθοδοι κατάψυξης και οι μεταφορές με το σιδηρόδρομο. Στα λατινικά η ονομασία τους είναι: lettuce που προέρχεται από το γαλακτώδη χυμό του φυτού (από το Lac (lactuca) που σημαίνει γάλα και sativa ότι καλλιεργείται για τον σπόρο). Θρεπτική αξία: Τα μαρούλια τρώγονται είτε νωπά (σαλάτα) είτε μαγειρεμένα (φρικασέ ή βρασμένα). Τρώγεται το φύλλωμά τους και η καρδιά, όπως λέμε τον κοντό κύριο άξονα με χρώμα άσπρο - πράσινο ως βαθύ πράσινο από όπου φυτρώνουν τα φύλλα. Τα φύλλα είναι λεία, κατσαρά ή στρογγυλά και καλύπτονται με κηρώδη ουσία. Είναι καλή πηγή βιταμινών Α, C και ασβεστίου. Ιδιαίτερη σύσταση σε όσους υποφέρουν από στομαχικές διαταραχές να προτιμούν τα κόκκινα μαρούλια ή μελανά όπως συνηθίζεται να τα λέμε, γιατί είναι πολύ τρυφερά. Επίσης συστήνονται στη διατροφή των ανθρώπων που έχουν ανάγκη να αυξήσουν την πηκτικότητα του αίματος τους. Μέσα σε δυο μέρες αν φάγουν μαρούλι αυξάνεται η πηκτικότητα στα φυσιολογικά επίπεδα. 

Σποροπαραγωγή: Τα άνθη αυτογονιμοποιούνται σε μεγάλο ποσοστό. Ανοίγουν το πρωί για λίγες ώρες. Τα σπέρματα είναι αχένια και ωριμάζουν 10 - 15 μέρες μετά την άνθηση που γίνεται σταδιακά. Για σποροπαραγωγή τα φυτά της μιας ποικιλίας από την άλλη πρέπει να φυτεύονται σε αποστάσεις μεγαλύτερες από 500 μέτρα. Ποικιλίες μαρουλιών: Οι ποικιλίες του μαρουλιού είναι τεσσάρων τύπων: 1. Φυλλώδης τύπος (leafy). Με σγουρά φύλλα με τις εξής ποικιλίες: Κοινά μαρούλια, Αντιδομάρουλα (φύλλα κυματοειδή σχιστά), Σαλάτα Νεαπόλεως, Βασιλικών (σγουρή σαλάτα). 2. Κεφαλωτός τύπος (butter head). Με κεφάλι, λαχανομάρουλα με τις εξής ποικιλίες: Κόκκινα κλειστά (με ρόδινα κυματοειδή και πολύ τρυφερά φύλλα). Τεσσάρων εποχών (με μικρές στρογγυλές και λίγο πλατειές κεφαλές) Κρέπια. 3. Φυλλώδης Κεφαλωτός τύπος (crisp head ή iceberg) με τις εξής ποικιλίες: Νέας Μαγνησίας (κεφαλωτή ίσα σαλάτα) πρώιμη. 4. Τύπου ρομάνα με ίσα φύλλα με τις εξής ποικιλίες: Κωνσταντινουπόλεως (με μακριά βαθυπράσινα φύλλα), Πατησιώτικα, Μαύρα (με κοκκινόμαυρα φύλλα), Paris Island Cos (Ρομάνα) που καλλιεργείται σε όλη Ελλάδα. Ιδιαίτερα στη Νότια Ελλάδα. Το μαρούλι ευδοκιμεί σε δροσερά κλίματα. Έτσι, ενώ στην Ελλάδα καλλιεργείται από το φθινόπωρο μέχρι την άνοιξη, στην Ευρώπη καλλιεργείται και τρώγεται και το καλοκαίρι. Οι υψηλές θερμοκρασίες προκαλούν επιμήκυνση της κεφαλής οπότε η ποιότητα της κεφαλής μειώνεται. Για τρυφερές κεφαλές χρειάζεται καλός φωτισμός, δροσερές νύχτες και άφθονη εδαφική υγρασία. Οι κεφαλές χαλαρώνουν όταν βρέχει την εποχή του σχηματισμού τους. Τα μαρούλια σπέρνονται απευθείας στο χωράφι ή μεταφυτεύονται από τα σπορεία όπου χρειάζονται περίπου 15 - 20 ημέρες για να πετάξουν δύο πραγματικά φυλλαράκια και να μεταφυτευθούν. Επίσης μεταφύτευση γίνεται και στο χωράφι για να αραιώσουν τα φυτά. Συντομεύεται η καλλιεργητική περίοδος των μαρουλιών όταν στα πρώτα στάδια της ανάπτυξης τους βρίσκονται σε θερμοκήπιο, γιατί εξασφαλίζουμε μεγαλύτερες θερμοκρασίες. Συγκομιδή: Τα φυλλώδη μαρούλια μαζεύονται μόλις μεγαλώσουν τα φύλλα τους. Αν παραμεγαλώσουν τότε γίνονται σκληρά και πικρά. Τα κεφαλωτά πρέπει να συγκομισθούν πριν να αναπτυχθεί το ανθικό στέλεχος. Τα μαρούλια κόβονται με μαχαίρι λίγο κάτω από την επιφάνεια του εδάφους. Δεν κόβονται υγρά γιατί σχίζονται τα φύλλα τους. Τα λασπωμένα και άρρωστα φύλλα απομακρύνονται αμέσως. Μπορούν να διατηρηθούν σε 0 C μέχρι 3 ή 4 εβδομάδες. 

Για οικιακή χρήση αφαιρείς τα περιφερειακά φύλλα και μένει σχεδόν ανέπαφο το μαρούλι για άλλη συγκομιδή. Εξαιτίας της πολύ χαμηλής θερμιδικής αξίας του μαρουλιού και της υψηλής περιεκτικότητάς του σε νερό, δεν αποδίδεται συχνά η αξία που του αναλογεί στο καθημερινό διαιτολόγιο, παρά τη σημαντική του θρεπτική αξία του μαρουλιού. Είναι εξαιρετική πηγή βιταμίνης Α (περιέχει προβιταμίνη Α ή β-καροτένιο), βιταμίνης Κ , φυλλικού οξέος, βιταμίνης C, καλίου, μαγγανίου και χρωμίου. Το μαρούλι είναι, επίσης, καλή πηγή φυτικών ινών. Η πλούσια περιεκτικότητά του σε βιταμίνη C, ενώ η ταυτόχρονη παρουσία του β-καροτενίου το καθιστά ζωτικής σημασίας λαχανικό στον μεταβολισμό της χοληστερόλης (οξείδωση της χοληστερόλης). Όταν η χοληστερόλη οξειδώνεται, αρχίζει να επικάθεται στα τοιχώματα των αρτηριών δημιουργώντας την αθηρωματική πλάκα, η οποία μπορεί να προκαλέσει έμφραγμα του μυοκαρδίου ή εγκεφαλικό επεισόδιο. Σύμφωνα με έρευνα του επιστημονικού περιοδικού «Clinical Nutrition», η επίδραση του μαρουλιού σε πειραματόζωα κατέληξε σε σημαντική μείωση του πηλίκου LDL/HDL και των επιπέδων της ηπατικής χοληστερόλης κατά 44%, ενώ η απορρόφηση της διατροφικής χοληστερόλης μειώθηκε κατά 37%. Παράλληλα, παρατηρήθηκε αύξηση των επιπέδων της βιταμίνης C, της Ε και των καροτενοειδών στο πλάσμα του αίματος. Η παρουσία φυλλικού οξέος δημιουργεί ευνοϊκές συνθήκες για τη διαχείριση των υψηλών επιπέδων της ομοκυστεΐνης, ελαττώνοντας τον κίνδυνο εμφράγματος ή εγκεφαλικού επεισοδίου, ενώ το περιεχόμενο σε αυτό κάλιο ρυθμίζει την υπέρταση. Η παρουσία των φυτικών ινών βελτιώνει την κατάσταση του παχέος εντέρου, μειώνει τον κίνδυνο καρκινωμάτων ή τη δημιουργία εκκολπωμάτων, ενώ ο γλυκαιμικός έλεγχος στα διαβητικά άτομα γίνεται ευκολότερος παρουσία αυτών. Επιπλέον, η παρουσία του καλίου το οποίο έχει αποδειχθεί ότι μειώνει την αρτηριακή πίεση, που είναι άλλος ένας παράγοντας κινδύνου για καρδιοπάθειες. Τέλος, σημαντικός είναι ο ρόλος του χρωμίου στο μαρούλι, καθώς παίζει ρόλο κλειδί μεταξύ του μορίου της ινσουλίνης και του κυτταρικού υποδοχέα για τη σωστή μεταφορά της γλυκόζης στο εσωτερικό των κυττάρων.

Πηγή : http://www.ftiaxno.gr/2013/01/blog-post_14.html?m=1

http://www.mydiatrofi.gr/trofi/trofima/laxanika/maroyli-ena-laxaniko-me-polytima-threptika-systatika

Κραμβολάχανα : Τα αγροτικά μονοετή φυτά και τα διατροφικά του οφέλη

Τα κραμβολάχανα ή μαππολάχανα είναι φυτά διετή, καλλιεργούμενα ως μονοετή, όπως και τα κουνουπίδια. Ανήκουν στην οικογένεια των σταυρανθών. Αναλόγως των ποικιλιών πού ανήκουν, παρουσιάζουν διάφορη μορφή και ανάπτυξη. Τά φύλλα γίνονται πολύ μεγάλα και σαρκώδη με διάταξη διαδοχική, το ένα επάνω στο άλλο, ώστε να σχηματίζουν είδος μάπας κλειστής ή κλειστού χωνιού. Ό σχηματισμός αυτός, οφείλεται στην υπερτροφία των ακρινών ή των πλευρικών ματιών στα οποία, τα αναπτυσσόμενα φύλλα, δίδουν το σχήμα μεγάλου ή μικρού κεφαλιού. Τα άνθη είναι λευκά ή κιτρινωπά και παρουσιάζονται στη κορυφή μαζεμένα σε βότρεις. Οι σπόροι είναι μικροί και στρογγυλοί, χρώματος μαύρου η στακτί-σκούρου. Τα κραμβολάχανα καλλιεργούνται αποκλειστικώς για τα τρυφερά και ελαφρώς τραγανά τους φύλλα, τα όποια τρώγονται νωπά ως είδος ορεκτικό υπό μορφή σαλάτας ή τουρσί είτε βρασμένο ως σύνηθες λαχανικό μαγειρικής. Ένεκα της εξαιρετικής αντοχής πού παρουσιάζουν στο ήχος και την υγρασία, τα κραμβολάχανα αποτελούν καλλιέργεια φθινοπωρινή η χειμερινή. Μπορούν όμως να επιτύχουν και σε οποιαδήποτε εποχή, αρκεί να χρησιμοποιούνται για αυτό οι ανάλογες ποικιλίες. Γενικώς τά κραμβολάχανα αρέσκονται και ευδοκιμούν σε χώματα μετρίως βαρεία και βαθειά, τα όποια να μη χάνουν γρήγορα την υγρασία τους. Ταύτα όμως πρέπει να είναι γόνιμα και προπάντων στραγγερά. Τα ελαφρά είναι λιγότερο κατάλληλα, τα δε ξηρά αποκλείονται εντελώς. Επίσης για τα λαχανικά αυτά, τα χώματα πρέπει να λιπαίνονται πλουσίως και απαραιτήτως να είναι ποτιστικά. Για την λίπανση, ένεκα του μεγάλου και ζωηρού φυλλώματος των, έχουν ανάγκην κυρίως αζώτου και καλίου. Συνεπώς για τα στοιχεία ταύτα, τα κραμβολάχανα είναι πολύ απαιτητικά. Πάντως, ως καλλίτερο λίπασμα πρέπει να θεωρείται ή χωνευμένη κοπριά σε ποσό 4-5000 οκ. κατά στρέμμα. Για χώματα εξαντλημένα από προηγούμενες καλλιέργειες, προτιμότερων να συνδυάζεται με χημικά λιπάσματα, ήτοι 1500-2000 οκ. κοπριάς με 15-18 οκ. νιτρικό νάτριο, 20-25 οκ. υπερφωσφορικό και 8-10 οκ. θειΐκό κάλι. Από τα σύνθετα χημ. λιπάσματα αξιοσύστατος είναι ό τύπος 6-8 8 σκέτος ή για συμπλήρωση της κοπριάς. Και στις δύο περιπτώσεις, ή λίπανσης πρέπει να γίνεται κατά το τελευταίο όργωμα, εκτός του νιτρικού νατρίου, το όποιο καλόν είναι να δίδεται σε δύο δόσεις, ή πρώτη στη μεταφύτευση και ή άλλη μετά 30-40 ημέρες κατά το σκάλισμα.

Η προπαρασκευή του εδάφους, συνίσταται σε 2-3 βαθειά σκαψίματα ή οργώματα, αναλόγως της προηγουμένης καλλιέργειας, σε τρόπον ώστε τα χώματα να δουλευτούν καλά. Για να γίνει ή καλλιέργεια των κραμβολαχάνων πρέπει να αποκτηθούν προηγουμένως κατάλληλα φυτά σε σπορείο, τα όποια κατόπιν μεταφυτεύονται επί τόπου. Τα σπορεία μπορούν να είναι ανοικτά (ψυχρά) η θερμά, αλλά πάντοτε πλούσια με παχύ στρώμα κοπροχώματος. ΗΉ σπορά γίνεται στα πεταχτά ή κατά γραμμές, αραιά δε, ώστε σε κάθε τετρ. μέτρο, να ρίχνονται όχι περισσότεροι σπόροι από μισό δράμι το πολύ. Η πυκνή σπορά πρέπει να αποφεύγεται, γιατί τα φυτά γίνονται λεπτά και αδύνατα, οπότε είναι ακατάλληλα για καλό μέλλον. Οι σπόροι πρέπει να σκεπάζονται πολύ ελαφρά, 1-2 πόντους με φυτόχωμα και αμέσως αφού πατηθούν λίγο να ραντίζονται με ποτιστήρι. Τα ραντίσματα πρέπει να γίνονται τακτικά μέχρι να βλαστήσουν οι σπόροι. Η εποχή της σποράς, εξαρτάται από τις ποικιλίες και το κλίμα του τόπου, πού γίνεται η καλλιέργεια. Για τις ανοιξιάτικες καλλιέργειες η σπορά γίνεται τον Αύγουστο-Σεπτέμβριο, για τις φθινοπωρινές κατά Μάρτιο-Απρίλιο. Όσο δε για τις πολύ πρωϊμότερες, η σπορά είναι ανάγκη να γίνεται σε θερμοσπορεία. Όταν τα φυτά βλαστήσουν και αποκτήσουν 3-4 φύλλα, μεταφυτεύονται επί τόπου ή καλλίτερα σε φυτώριο, κατά αποστάσεις 10- 12 πόντους, όπου παραμένουν ώσπου να μεταφυτευθούν οριστικώς. Η τελευταία περίπτωσης δίδει καλλίτερα αποτελέσματα, γιατί τα φυτά αναπτύσσονται ζωηρότερα και επί πλέον γίνονται πρωΐμότερα. Η μεταφύτευσης επί τόπου μπορεί να πραγματοποιηθεί, της μεν φθινοπωρινής σποράς, κατά Μάιο-'Ιούνιο, της δε εαρινής κατά ’Ιούλιο-Σεπτέμβριοο. Οπωσδήποτε τα χρησιμοποιούμενα φυτά πρέπει να είναι φρεσκοβγαλμένα και με όλο το ριζικό τους σύστημα. Για αυτό είναι ανάγκη προ τού ξεριζώματος να ποτίζονται αφθόνως. Κατόπιν διαλέγονται τα πιο κοντά και χονδρά, όσα δε έχουν το επάκριο μάτι (καρδιά) βλαμμένο, πρέπει να απορρίπτονται ως ακατάλληλα. Τότε τα καλά μεταφυτεύονται σε προετοιμασμένες βραγιές ή σε αυλάκια, για να εξασφαλίζεται το πότισμα ευκολότερα. Η φυτεία γίνεται με φυτευτήρι σε αρκετό βάθος 8-10 πόντους, μέχρι της βάσεως των πρώτων φύλλων και κατά αποστάσεις ανάλογες με την ανάπτυξη πού παίρνουν οι ποικιλίες, δηλαδή 40-60 πόντους για τις μικρές και 75-80 πόντους για τις μεγάλες. Εννοείται πρέπει να λαμβάνεται υπόψη και η γονιμότητα της γης, ώστε στα πλουσιότερα χώματα να φυτεύωνται αραιότερα και στα φτωχότερα πιο πυκνά. 

Συνήθως χάριν οικονομίας χώρου, η φυτεία γίνεται ανάμεσα στα παντζάρια, τα σπανάκια, ντομάτες κλπ. πρώιμα λαχανικά, τα οποία βλαστάνουν και ξοδεύονται γρήγορα. Κατά την μεταφύτευση πρέπει να πιέζεται δυνατά το χώμα γύρω από κάθε φυτό, ώστε να έρχεται σε τέλεια επαφή με αυτό, αμέσως δε κατόπιν, να ακολουθεί άφθονο πότισμα για να συμπληρώνεται η απαιτουμένη υγρασία του εδάφους. Για μεταφυτεύσεις του Ιουλίου μέχρι Σεπτεμβρίου, ως καταλληλότερες ποικιλίες πρέπει να θεωρούν οι πρώιμες. Η εργασία της μεταφυτεύσεως πρέπει να γίνεται με καιρό συννεφώδη ή κατά τις βραδινές ώρες. Οι περαιτέρω περιποιήσεις συνίστανται πλέον στα απαραίτητα ποτίσματα, τα οποία πρέπει να είναι συχνά και άφθονα μέχρι των φθινοπωρινών βροχών, και σε 2-3 σκαλίσματα κατά τα όποια γίνονται και ελαφρά παραχώματα. Τα σκαλίσματα αυτά κατά προτίμηση, πρέπει να δίνονται νωρίς, για να ευκολύνεται ή ανάπτυξης των φυτών και συνεπώς ή παραγωγή πρωΐμότερα. Για την ανοιξιάτικη καλλιέργεια είναι προτιμότερες οι ανοικτές ποικιλίες, οι οποίες δεν βλαστάνουν αλλά ούτε ανθίζουν γρήγορα όπως συμβαίνει στις κλειστές. Πάντως η επιτυχία τους είναι πιο εξασφαλισμένη, όταν η καλλιέργεια τους γίνεται σε δροσερά μέρη και τοποθεσίες σκιερές. Κατά γενικό κανόνα, όσο η μεταφύτευση γίνεται αργά και πλησιάζει στη ξηρά εποχή τόσο είναι αναγκαία τα συχνά και πλούσια ποτίσματα, κάθε 2-4 ημέρες, καθώς και περισσότερα σκαλίσματα για τη συγκράτηση της απαιτουμένης υγρασίας. Η συγκομιδή της μεν καλοκαιρινής καλλιέργειας αρχίζει το φθινόπωρο και εξακολουθεί καθ’ όλο το χειμώνα, της δε εαρινής από τον 'Ιούλιο και παρατείνεται μέχρι τέλους φθινοπώρου. Ως όψιμες ποικιλίες θεωρούνται οι κλειστές, επειδή αντέχουν περισσότερο στο κρύο και είναι βραδύτερος αναπτύξεις. Για αυτό καλλιεργούνται μάλλον τον χειμώνα. Οι πρώιμες ποικιλίες, ανήκουν στην ομάδα των ανοικτών, οι οποίες πρέπει να προτιμούνται μάλλον για καλοκαιρινή καλλιέργεια. Αν θέλετε όμορφο λαμπερό δέρμα και ισχυρό ανοσοποιητικό σύστημα, μην παραλείπετε να έχετε συχνά στο τραπέζι σας αυτό το εξαιρετικά θρεπτικό, αλλά κοινό λαχανικό. 

Αρχαίοι θεραπευτές θεωρούσαν πως το λάχανο περιείχε σημαντική ενέργεια, επειδή μεγαλώνει υπό το φως του φεγγαριού και η σύγχρονη διατροφική επιστήμη, αποδίδει τα οφέλη του στην υψηλή του περιεκτικότητά του σε θείο και βιταμίνη C. Δείτε γιατί πρέπει να συμπεριλάβετε αυτό το θρεπτικό λαχανικό στην εβδομαδιαία διατροφή σας. 1. Είναι Ιδανικό για την απώλεια βάρους. Το μαγειρεμένο λάχανο έχει μόνο 33 θερμίδες ανά φλιτζάνι, είναι χαμηλό σε λιπαρά και πλούσιο σε φυτικές ίνες. 2. Κάνει καλό στην υγεία του εγκεφάλου. Είναι πλούσιο σε βιταμίνη Κ και ανθοκυανίνες, που βοηθούν τη νοητική λειτουργία και τη συγκέντρωση. Αυτές οι θρεπτικές ουσίες μπορούν επίσης να αποτρέψουν τη βλάβη των νεύρων, βελτιώνοντας την άμυνά μας κατά της νόσου του Αλτσχάιμερ και της άνοιας. Το κόκκινο λάχανο έχει το υψηλότερο ποσοστό αυτών των θρεπτικών ουσιών. 3. Έχει υψηλή περιεκτικότητα σε θείο, για λαμπερό δέρμα. Το λάχανο βοηθά κατά του λιπαρού δέρματος και της ακμής. Το θείο είναι απαραίτητο για την κερατίνη, μια πρωτεΐνη που είναι απαραίτητη για υγιή μαλλιά, νύχια και δέρμα. 4. Βοηθά στην αποτοξίνωση του οργανισμού. Η υψηλή περιεκτικότητα του λάχανου σε βιταμίνη C και θείο, απομακρύνει τις τοξίνες (ελεύθερες ρίζες και ουρικό οξύ), που είναι οι κύριες αιτίες της αρθρίτιδας, δερματικών παθήσεων και ρευματισμών. 5. Αντικαρκινικές ιδιότητες. Το λάχανο περιέχει τις γνωστές αντικαρκινικές ενώσεις λουπεόλη, σινιγρίνη και σουλφοραφάνη. Αυτές, διεγείρουν τη δραστικότητα των ενζύμων και αναστέλλουν την ανάπτυξη των καρκινικών όγκων. Μια μελέτη σε γυναίκες, έδειξε μείωση στον καρκίνο του μαστού, σε περιπτώσεις όπου οι συμμετέχουσες έτρωγαν σταυρανθή λαχανικά, όπως το λάχανο. 6. Βοηθά στη διατήρηση υγιούς αρτηριακής πίεσης Η υψηλή περιεκτικότητα του λάχανου σε κάλιο, βοηθά στο άνοιγμα των αιμοφόρων αγγείων, διευκολύνοντας την ροή του αίματος. 7. Κατά των πονοκεφάλων. Μια ζεστή κομπρέσα με φύλλα λάχανου, μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση από τον πονοκέφαλο. Επίσης, ο χυμός από ωμό λάχανο (25-50 ml ημερησίως), καταπολεμά τις χρόνιες κεφαλαλγίες. 8. Κατά των συμπτωμάτων του αλκοόλ. Τα συμπτώματα που δημιουργεί η μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ, καταπολεμούνταν με το λάχανο, από τους ρωμαϊκούς κιόλας χρόνους. 9. Αντιφλεγμονώδες και ρυθμιστής του σακχάρου στο αίμα. Οι φυσικές κόκκινες χρωστικές ουσίες του κόκκινου λάχανου (betalains), θεωρείται πως μειώνουν τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα και αυξάνουν την παραγωγή ινσουλίνης και έχουν αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες όπως ακριβώς και στα παντζάρια.

Πηγή : http://www.ftiaxno.gr/2011/11/blog-post.html?m=1

http://www.clickatlife.gr/your-life/story/25545

Κουνουπίδι (Κράμβη η λαχανώδης) : Ένα γεωργικό βρωσιμο φυτό που καλλιεργείται στην Ελλάδα

Το κουνουπίδι (επιστ. Κράμβη η λαχανώδης ποικ. Βοτρύτης, Brassica oleracea var. botrytis) είναι φυτό ποώδες, μονοετές ή διετές και ανήκει στην οικογένεια των σταυρανθών και στο γένος Βράσσικα. Κατάγεται από τις χώρες της Ανατολικής Μεσογείου ενώ αναφορές υπάρχουν και στην Αρχαία Ελλάδα και Αίγυπτο. Το ύψος του μπορεί να φτάσει τα 80 εκατοστά. Τα φύλλα του είναι μακριά και τα εσωτερικά γέρνουν προς το κέντρο του φυτού. Στην κορυφή του σχηματίζεται μία συμπαγής μάζα από υπερτροφικά άνθη και σαρκώδεις μίσχους που λέγεται ανθοκεφαλή. Το κουνουπίδι καλλιεργείται κυρίως στις περιοχές της Μεσογείου, και στις παραθαλάσσιες περιοχές του Ατλαντικού ωκεανού για την ανθοκεφαλή του. Από το Μάιο μέχρι τον Αύγουστο σπέρνεται σε φυτώρια και μετά την πάροδο 1 μήνα, αφού βλαστήσουν, τα μικρά αυτά φυτάρια μεταφυτεύονται στο χωράφι. Είναι ευαίσθητο στις υψηλές θερμοκρασίες και στις πολλές βροχές. Μία μέση θερμοκρασία 10-12 βαθμούς είναι κατάλληλη για την ανάπτυξη του. Μπορεί να καλλιεργηθεί στα περισσότερα εδάφη αρκεί να υπάρχει η κατάλληλη ύδρευση και λίπανση. Ανάλογα με την ποικιλία και την καλλιέργεια η συγκομιδή γίνεται 5 περίπου μήνες μετά τη σπορά. Όταν η ανθοκεφαλή πάρει το συνηθισμένο σχήμα κόβεται μαζί με 3-4 φύλλα που την προστατεύουν κατά τη μεταφορά και από το φως. Στη βόρεια Ευρώπη καλλιεργείται μια μονοετής ποικιλία τους καλοκαιρινούς μήνες. Στην Ελλάδα το κουνουπίδι καλλιεργείται τη χειμερινή περίοδο κυρίως στην Εύβοια, Αττική, Μεσσηνία, Κέρκυρα και Αρκαδία και είναι διετές. Η καλλιέργεια του καλύπτει περίπου 30,000 στρέμματα με παραγωγή πάνω από 36,000 τόνους ετησίως. Το κουνουπίδι τρώγεται μαγειρεμένο ή διατηρημένο σε ξύδι (τουρσί) και θεωρητικά αποδίδει λίγες θερμίδες. Έρευνες υποστηρίζουν ότι η μέτρηση θερμίδων δεν είναι δυνατόν να γίνει με ακρίβεια. Μπορεί να μαγειρευτεί είτε νερόβραστο, οπότε τρώγεται με την προσθήκη λεμονιού ή/και λαδιού, είτε με την προσθήκη ντομάτας, κρεμμυδιού και μπαχαρικών, κυρίως γαρύφαλλου και μπαχαριού. Οι ιδανικές θερμοκρασίες για την ανάπτυξη του κουνουπιδιού είναι μεταξύ 7 και 29 βαθμών Κελσίου. Όχι όμως μεγαλύτερες από 38 βαθμούς Κελσίου. Η θερμοκρασία είναι ο καθοριστικός παράγοντας για την παραγωγή καλής ποιότητας κουνουπιδιού. Αν υπάρχουν υψηλές θερμοκρασίες πριν το σχηματισμός της ανθοκεφαλής, τότε έχουμε υπερβολική ανάπτυξη φυλλώματος και καθυστέρηση της παραγωγής. Αντίθετα, χαμηλές θερμοκρασίες (μεταξύ 4 και 14 βαθμούς Κελσίου), επιβραδύνουν την ανάπτυξη. 

Το ιδανικό εύρος θερμοκρασίας είναι μεταξύ 15 και 20 βαθμών Κελσίου. Αν όμως μετά το σχηματισμό της ανθοκεφαλής επικρατήσουν συνθήκες έντονης ηλιοφάνειας και υψηλών θερμοκρασιών, τότε προκαλείται ποιοτική υποβάθμιση λόγω διαχωρισμού της επιφάνειας της ανθοκεφαλής σε μικρά τμήματα. Οι εδαφικές απαιτήσεις του κουνουπιδιού είναι παρόμοιες με εκείνες του λάχανου: γόνιμο, καλά στραγγιζόμενο έδαφος, πλούσιο σε οργανική ουσία. Το άριστο pH είναι 6,5. Το κουνουπίδι δεν ευνοείται από το υπερβολικό άζωτο (υποβάθμιση ποιότητας). Είναι ευαίσθητο στην έλλειψη βορίου . Το διαθέσιμο βόριο στο έδαφος θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 0,5 ppm. Επίσης είναι απαιτητικό σε ασβέστιο. Συστήνεται η προσθήκη κοπριάς ή κομπόστ στο χώμα, πριν τη μεταφύτευση. Άζωτο: Οι απαιτήσεις σε Άζωτο (N) ποικίλουν ανάλογα με το αν η καλλιέργεια είναι πρώιμη ή όψιμη. Στις πρώιμες καλλιέργειες κουνουπιδιού χορηγείται μικρή ποσότητα αζώτου μόνο κατά τη βασική λίπανση. Στις μεσοπρώιμες δίνεται περισσότερο άζωτο και στις όψιμες καλλιέργειες ακόμα περισσότερο (μοιράζεται στη βασική και σε 2-3 επιφανειακές λιπάνσεις). Φώσφορος : 6-10 μονάδες κατά τη βασική λίπανση. Κάλιο : 20-30 μονάδες κατά τη βασική λίπανση. Στις όψιμες καλλιέργειες ακολουθεί και μια επιφανειακή χορήγηση (διαλυτή μορφή). Συνήθως ξεκινούμε την καλλιέργεια κουνουπιδιών, σπέρνοντας τους σπόρους σε σπορείο και στη συνέχεια κάνοντας μεταφύτευση στον κήπο. Αν όμως έχετε καλής ποιότητας χώμα, μπορείτε όμως να δοκιμάστε να σπείρετε το σπόρο απευθείας στο χώμα. Το πότε θα γίνει η σπορά στο σπορείο, εξαρτάται από το αν θέλουμε πρώιμη ή όψιμη παραγωγή. Για πρώιμη (φθινοπωρινή) παραγωγή, βάζουμε τους σπόρους το Μάιο ή τον Ιούνιο. Βάση όσων έχουμε πει παραπάνω, αυτό μπορεί να γίνει σε περιοχές όπου το καλοκαίρι δεν αναπτύσσονται πολύ υψηλές θερμοκρασίες. Για όψιμη (χειμώνας-άνοιξη) παραγωγή, βάζουμε τους σπόρους τον Αύγουστο ή αρχές Σεπτεμβρίου. 

Τα σπορεία είναι υπαίθρια. Το βάθος σποράς είναι 1,5 εκατοστά. Τα φυτά είναι συνήθως έτοιμα για μεταφύτευση μετά από 45 ημέρες. Πριν τη μεταφύτευση θα πρέπει να κάνετε βασική λίπανση στο χώμα. Τα κουνουπίδια, σπέρνονται σε σειρές. Κάθε σειρά απέχει 60 με 100 εκατοστά. Κάθε φυτό στην ίδια σειρά, απέχει 30 με 70 εκατοστά. Γίνονται τακτικά ποτίσματα και λίπανση σύμφωνα με όσα είπαμε παραπάνω. Οι ασθένειες του κουνουπιδιού περιλαμβάνουν τις  εξής: 1) Περονόσπορος, 2) Αδρομυκώσεις, 3) Ωΐδιο, 4) Καρκίνος σταυρανθών, 5) Σκληρωτίνια, 6) Αλτερνάρια, 7) Βακτηρίωση, 8) Κιτρίνισμα φύλλων, 9) Τροφοπενία βορίου, 10) Τροφοπενία μολυβδένιο, 11) Άνοιγμα ανθοκεφαλών, 12) Κιτρίνισμα ανθοκεφαλών. Το κουνουπίδι είναι μία τροφή χαμηλή σε λιπαρά, αλλά πλούσια σε φυτικές ίνες, φυλλικό οξύ, νερό και βιταμίνη C. Το κουνουπίδι, περιέχει μία σειρά από φυτοχημικά, κοινά στην οικογένεια του λάχανου, που μπορεί να ωφελούν τον ανθρώπινο οργανισμό. Σουλφοραφάνη: Ουσία που απελευθερώνεται όταν κόβουμε ή μασάμε το κουνουπίδι. Ίσως να δρα προστατευτικά έναντι του καρκίνου. Γλυκοζινολικές ενώσεις. Καροτινοειδή. Indole-3-carbinol , ένα χημικό που ενισχύει την επιδιόρθωση του DNA και δρα ως ανταγωνιστής οιστρογόνων, καθυστερώντας την ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων Θα πρέπει όμως να γνωρίζετε ότι το βράσιμο, μειώνει τα επίπεδα αυτών των ουσιών.

Πηγή : http://www.kalliergo.gr/kalliergies-odigies/blog-kalliergo/208-kounoupidi-plirofories-gia-tin-kalliergeia.html

http://www.giantsakiplants.gr/Fyta/Laxanika/VolvoiAnorim/VolvoiKounoupidi.php

http://www.gaiapedia.gr/gaiapedia/index.php/Ασθένειες_κουνουπιδιού

Αφροξυλιά ή Σαμπούκος : Το μικρό φυλλοβόλο δέντρο με τα μυρωδάτα άνθη και τις φαρμακευτικές ιδιότητες

Η επιστημονική του ονομασία είναι Sambucus nigra (σαμπούκος ο μελανός) και στη χώρα μας τον συναντούμε με τις ονομασίες Ζαμπούκος, Κουφοξυλιά, Αφροξυλιά, Αφροξυλάνθη, Φροξυλιά, Φροξινάνθη, Ακτή η μελανή, Αυξιά, Αντριανός. Είναι μικρό δένδρο, πολύ γνωστό φυλλοβόλο. Ο φλοιός του κορμού είναι ανοιχτόχρωμος με σχισμές και λευκά φακίδια. Φύλλα μεγάλα, πράσινα θαμπά, με 5 λογχοειδή οδοντωτά φυλλάρια. Άνθη μικρά λευκοκίτρινα, πολύ μυρωδάτα κατά μεγάλα απλωτά σκιάδια. Οι καρποί είναι μικρές μαύρες ράγες. Ιστορικά στοιχεία: Γνωστό βότανο από την αρχαιότητα. Ο Ιπποκράτης συνιστούσε την τοποθέτηση φύλλων Σαμπούκου στα πρηξίματα των ποδιών, για την ανακούφιση των πόνων από την ποδάγρα, αρθρίτιδα και αιμορροΐδες. Επίσης χρησιμοποιούσε τους φρέσκους και στεγνωμένους καρπούς του βοτάνου για τα πρηξίματα με συγκέντρωση υγρών από δυσλειτουργία των νεφρών, της καρδιάς και τις εγκυμονούσες. Οι γιατροί της αρχαιότητας συνιστούσαν τα άνθη του Σαμπούκου ζεματισμένα με γάλα, σαν καταπλάσματα στους πόνους στην ποδάγρα και τα καρκινώδη έλκη. Σε περιπτώσεις συγκέντρωσης υγρών στον οργανισμό, εξ αιτίας της δυσλειτουργίας των νεφρών, οι αρχαίοι έλληνες έπαιρναν τον πράσινο φρέσκο φλοιό και τα φρέσκα φύλλα του δέντρου, έβγαζαν από αυτά τον χυμό, τον αραίωναν με κρασί και τον έπαιρναν με ένα κουτάλι του φαγητού πρωί - βράδυ. Ο Γαληνός το χαρακτήριζε καυτό και ξηρό και το χρησιμοποιούσε για υγρές καταστάσεις όπως ο κατάρρους ή η υπερβολική βλέννα. Τον 17ο αιώνα ήταν δημοφιλές γιατρικό για να καθαρίζει το φλέγμα., ενώ τον 18ο αιώνα το απόσταγμα του Σαμπούκου  εκθειαζόταν για την ικανότητά του να λευκαίνει το δέρμα και να σβήνει τις φακίδες. Ο Κούλπεπερ το 1653 έγραφε για το βότανο «το αφέψημα της ρίζας θεραπεύει το δάγκωμα της οχιάς». Η λαϊκή παράδοση χαρακτηρίζει τον Σαμπούκο ως πλήρες φαρμακείο λόγω των αναρίθμητων θεραπευτικών και προφυλακτικών του ιδιοτήτων. Το ονόμαζαν «το γιατρικό του στήθους του λαού».Το χρησιμοποιούσαν ευρέως ως θεραπευτικό για πολλές ασθένειες των πνευμόνων, αποτοξινωτικό του αίματος, τονωτικό και ως μέσο μακροζωίας. 

Συστατικά-χαρακτήρας: Τα άνθη και οι καρποί είναι πικρά, ξηραντικά, δροσερά και ελαφρώς γλυκά. Ο φλοιός είναι καυτός, πικρός και ξηραντικός. Τα άνθη του φυτού περιέχουν φλαβονοειδή, υδροκυανικό γλυκοσίδιο σαμπουνιγκρίνη, τανίνες και αιθέριο έλαιο. Οι καρποί περιέχουν ιμβερτοσάκχαρο, φυτικά οξέα, τανίνη, βιταμίνες Α, C  και Ρ, ανθρακοκυανικές χρωστικές ουσίες και ίχνη αιθέριου ελαίου. Άνθιση - χρησιμοποιούμενα μέρη - συλλογή: Τα μέρη που χρησιμοποιούνται για θεραπευτικούς σκοπούς είναι ο φλοιός, τα άνθη, οι καρποί και τα φύλλα. Τα άνθη συλλέγονται την άνοιξη και στις αρχές καλοκαιριού. Ο φλοιός και οι καρποί συλλέγονται Αύγουστο και Σεπτέμβριο. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: Φυλλοβόλο δενδρύλιο, ευρύτατα διαδεδομένο. Τα φύλλα του είναι σύνθετα με φυλλάρια λογχοειδή, οδοντωτά. Τα άνθη είναι λευκοκίτρινα, μικρά, σχηματίζουν σκιαδόμορφους κορύμβους και είναι εντόνως αρωματικά.Μετά την καρπόδεση σχηματίζουν μικρές μαύρες ράγες.Ο κορμός του δέντρου έχει ανοιχτόχρωμο φλοιό με σχισμές και λευκά στίγματα. Τα κλαδιά του περιέχουν άφθονη εντεριώνη (κουφο-ξυλιά).Είναι αυτοφές σε δροσερά δασώδη εδάφη, σε άκρες χειμάρρων και καλλιεργειών.Υπάρχει και ένα δεύτερο είδος σαμπούκου με δυσάρεστη οσμή. ΙΣΤΟΡΙΑ:Φυτό γνωστό από την μακρινή αρχαιότητα! Οφείλει το όνομά του στην ελληνική λέξη "σαμβύκη" ή " ιαμβύκη" (Ησύχιος), αιολικός τύπος του "σάνδυξ", που σημαίνει κόκκινο!  Από το φυτό έφτιαχναν κόκκινο χρώμα. Επιπλέον, σάνδυκες ήταν τα ωραία διαφανή ενδύματα των γυναικών. Σαμβύκη, ακόμη, ήταν ένα γνωστό στον αρχαίο κόσμο μουσικό όργανο, το οποίο προερχόταν από την Ανατολή (Συρία, Περσία) και αναφέρεται από πλήθος συγγραφέων, όπως τον Αριστοτέλη, τον Πλούταρχο κ.λπ.Μάλλον το έφτιαχναν με ξύλο σαμπούκου, όπως φαίνεται να έφτιαχναν και μια πολιορκητική μηχανή, ενώ αναφέρεται και φάρμακο με την ίδια ονομασία! Στα προϊστορικά χρόνια ο καρπός χρησιμοποιήθηκε ως τροφή και τα άνθη ως ίαμα. Θεραπευτικές ιδιότητες και ενδείξεις: Ο φλοιός δρα ως καθαρτικό, εμετικό και διουρητικό. 

Τα φύλλα δρουν ως εξωτερικό μαλακτικό και επουλωτικό, εσωτερικά καθαρτικό, αποχρεμπτικό, διουρητικό και εφιδρωτικό. Τα άνθη δρουν ως εφιδρωτικό και αντικαταρροικό.  Αν ληφθούν προληπτικά για να δυναμώσουν το άνω αναπνευστικό σύστημα αντιμετωπίζονται ευκολότερα τα συμπτώματα της αλλεργίας λόγω της γύρης στην ατμόσφαιρα. Οι καρποί δρουν ως εφιδρωτικό, διουρητικό και υπακτικό. Όλα τα αέρια μέρη του φυτού  λοιπόν είναι χρήσιμα. Τα φύλλα του χρησιμοποιούνται για μωλωπισμούς, διαστρέμματα, τραύματα και χιονίστρες. Τα άνθη του είναι πολύ καλά για θεραπεία κρυολογημάτων και γρίπης. Είναι κατάλληλα και για κάθε καταρροϊκή φλεγμονή του ανωτέρου αναπνευστικού συστήματος, όπως πυρετός εκ χόρτου και  ιγμορίτιδα. Οι καρποί του Σαμπούκου έχουν παρόμοιες ιδιότητες με τα άνθη αλλά επιπλέον είναι χρήσιμοι και στους ρευματισμούς. Για κρυολογήματα και πυρετούς ο Σαμπούκος συνδυάζεται με Μέντα, Αχιλλέα ή Ύσσωπο. Για τη γρίπη συνδυάζεται με Ευπατόριο το διατρητόφυλλο. Για την καταρροή με το Σολιντάγκο. Ο Σαμπούκος συνδυάζεται καλά με Δυόσμο, Αχιλλέα, Ύσσωπο και Φλαμούρι για φλεγμονές των άνω αναπνευστικών οδών (άνθη και καρποί) και με Τριφύλλι, Χαμομήλι και Ιτιά για ρευματικούς πόνους (οι καρποί). Παρασκευή και δοσολογία: Παρασκευάζεται ως έγχυμα. Ρίχνουμε ένα φλιτζάνι βραστό νερό σε 2 κουταλιές του τσαγιού ξηρά ή φρέσκα άνθη, το σκεπάζουμε και το αφήνουμε 10 λεπτά. Σουρώνουμε και πίνουμε έως τρεις φορές την ημέρα. Αν έχουμε φρέσκους καρπούς μπορούμε να πιούμε το χυμό τους ως εξής. Βράζουμε τους καρπούς σε νερό 2-3 λεπτά και μετά τους εκθλίβουμε για να πάρουμε το χυμό. ΞΠίνουμε 3 κουτάλια του φαγητού ημερησίως. Υπό μορφή βάμματος το παίρνουμε για κρυολόγημα και γρίπη ή νωρίς την άνοιξη για να βοηθήσει να μειωθούν αργότερα τα συμπτώματα του αλλεργικού πυρετού. Προφυλάξεις: Δεν πρέπει να χρησιμοποιούμε κανένα μέρος του δέντρου αν η κατάσταση της υγείας μας θα μπορούσε να επιδεινωθεί με περαιτέρω ξήρανση ή εξάντληση υγρών. Δεν χρησιμοποιούμε τον φλοιό κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης γιατί είναι ισχυρό καθαρτικό.

Πηγή : http://www.herb.gr/index.php/catalog/product/view/id/756/s/sampoukos/

http://3lyk-n-filad.att.sch.gr/secret/botana/3Fyta/ksambukos/Sampukos.html

Τάμαριξ ή Αρμυρίκι : Το ανθοφορο φυλλοβόλο δέντρο που μεγαλώνει κοντά στο αλμυρό νερό

Ο Τάμαριξ ή Ταμάριξ ή Ταμαρίς (Tamarix), όπως ονομάζεται στη βοτανική και Αρμυρίκι ή Αλμυρίκι, όπως το ονομάζει ο λαός μας, είναι ένα φυλλοβόλο φυτό (στην Ελλάδα, λόγω του ήπιου κλίματός της, δεν γίνεται αντιληπτό, ως φυλλοβόλο), το οποίο ανήκει στο γένος των Αγγειόσπερμων Δικότυλων φυτών (Δικοτυλήδονα), στην τάξη Ταμαρικώδη και στην οικογένεια Ταμαρικίδες (Tamaricaceae – Ταμαριδοειδή). Περιλαμβάνει 54 περίπου είδη θάμνων και χαμηλών ή και ψηλών δέντρων, που φύονται σε αλμυρές ερήμους ή ελώδης περιοχές, σε παραθαλάσσιες ακτές, σε ορεινές περιοχές και σε άλλες ημιερημικές τοποθεσίες, από τη Δυτική Ευρώπη και τη Μεσόγειο μέχρι την Ανατολική Ασία, τη βόρεια Κίνα και την Ινδία. Ο Τάμαριξ είναι είδος αλόφυτου, δηλαδή φυτρώνει και ευδοκιμεί σε αλατούχα εδάφη, όπως και το κρίταμο (αρμύρα). Βρίσκεται αυτοφυής σε πολλές παραθαλάσσιες περιοχές της Ελλάδας και της Μεσογείου, κυρίως, κοντά σε παραλίες, αλλά και σε όχθες ποταμών και σε ρέματα, των οποίων ο υδάτινος ορίζοντας είναι υφάλμυρος. Ως είδος αλόφυτου, ο Τάμαριξ αντιδρά στην τοξική δράση των αλατούχων εδαφών με τους εξής τρόπους: 1) ελαττώνει την είσοδο των αλάτων, 2) επιλέγει ορισμένα μόνο ιόντα, και 3) δεν αποθηκεύει, αν και απορροφά, άλατα στον κυτταρικό χυμό του, αλλά τα εκκρίνει με πολυάριθμους αδένες. Γι’αυτόν το λόγο, επάνω στα ταμαρικοειδή ή ταμαριδοειδή διακρίνονται κρυσταλλωμένα επανθίσματα αλάτων, τα οποία επιδρούν και από αυτή τη θέση στην απορρόφηση του νερού από το έδαφος. Τα περισσότερα από αυτά τα φυτά έχουν ανατομικές και μορφολογικές ομοιότητες με τα Ξηρόφυτα. Τα είδη του γένους Τάμαριξ είναι ελκυστικά για το περίπου πτερωτό ελαφρύ φύλλωμά τους, για τις όμορφες ανθοταξίες, τις οποίες σχηματίζουν και οι οποίες μοιάζουν επίσης σαν πλούσιο πτέρωμα, καθώς και για την εξαιρετική ανθεκτικότητά τους (αντέχουν σε δύσκολες καιρικές συνθήκες, δεν έχουν ιδιαίτερες απαιτήσεις και δεν προσβάλλονται από έντομα και ασθένειες). Είναι, πράγματι, εξαιρετικά ανθεκτικά στην ξηρασία, στην αλατότητα του εδάφους και στον ψεκασμό τους με θαλασσινό νερό, καθώς τα κύματα σκάνε στην ακτή. Αυτός ο ψεκασμός με θαλασσινό νερό τα ευνοεί. 

Είναι ανθεκτικά και στους ψυχρούς και ξηρούς ανέμους, όταν φυτεύονται σε κήπους της ενδοχώρας, αλλά και ανθεκτικά στους ισχυρούς παράκτιους θαλασσινούς ανέμους. Για όλους τους παραπάνω λόγους ο Τάμαριξ καλλιεργείται κατά μήκος των ακτών και σε αμμώδη ερημικά εδάφη, όχι μόνο ως καλλωπιστικό φυτό, αλλά και για τη δημιουργία ανεμοφρακτών, καθώς και για τη σκιά του στις παραλίες. Το είδος Τ. gallica αποτελεί τυπικό δείγμα Ταμάρικος, το οποίο καλλιεργείται στις ακτές. Το είδος Τ. aphylla μπορεί να φθάσει σε ύψος τα 18 μέτρα και αποτελεί τυπικό δείγμα Ταμάρικος, ο οποίος καλλιεργείται σε ερημικές περιοχές για τη δημιουργία ανεμοφρακτών. Ορισμένα είδη είναι πολύ διαδεδομένα καλλωπιστικά φυτά κήπων. Χαρακτηριστικά αναφέρονται τα είδη T. Chinensis, T. Capsica, T. Elegans και T. Gallica με λευκά ή ρόδινα άνθη. Τα ταμαρικοειδή ή ταμαριδοειδή ευδοκιμούν σε ιδιαιτέρως ηλιόλουστα μέρη και σε καλά αποστραγγιζόμενα εδάφη, όταν φύονται σε παράκτιες περιοχές, ή σε εδάφη με υγρασία, όταν φύονται στην ενδοχώρα. Προτιμούν τα αμμώδη εδάφη. Έχουν δυνατό ριζικό σύστημα και οι ρίζες τους διακλαδώνονται, φθάνοντας σε μεγάλο βάθος. Τα κλαδιά τους είναι λεπτά, με πολυάριθμα μικρά γκριζοπράσινα λεπιοειδή φύλλα (μοιάζουν με λέπια ή με βελόνες). Τα άνθη τους είναι πολύ μικρά, λευκά ή ρόδινα, και διατάσσονται σε μακριές ταξιανθίες βότρυς, που φύονται είτε στον κορμό είτε στα άκρα των κλαδιών και δίνουν την εντύπωση πλούσιου πτερώματος. Κάθε άνθος έχει 4-5 σέπαλα, 4-5 πέταλα και 4-10 στήμονες. Τα πέταλα και οι στήμονες εκφύονται από έναν σαρκώδη δίσκο. Ο καρπός είναι κάψα με πολυάριθμα σπέρματα. Κάθε σπέρμα έχει έναν θύσανο τριχών στο ένα άκρο του. Πολλαπλασιάζονται με σπόρο, αλλά και με μοσχεύματα. Σ’ό,τι αφορά στα μοσχεύματα,  είτε παίρνουμε για φύτευση το χειμώνα ώριμο μόσχευμα, είτε παίρνουμε για φύτευση το καλοκαίρι ημιώριμο μόσχευμα. Τους σπόρους τους σπέρνουμε, μόλις ωριμάσουν, κατά προτίμηση εντός σπορείου με μεταλλικό πλαίσιο. 

Ο Τάμαριξ χρειάζεται τακτικό κλάδεμα, διότι τα κλαδιά του, όταν ψηλώνουν πολύ, αποκτούν μεγάλο βάρος, με αποτέλεσμα το φυτό να γίνεται ασταθές. Τα νεαρά φυτά, όταν φυτεύονται, πρέπει να κλαδεύονται σχεδόν στο επίπεδο του εδάφους. Ελαφρύ κλάδεμα συνιστάται για τα ώριμα φυτά, τα οποία ανθίζουν την Άνοιξη, ενώ βαθύ κλάδεμα συνιστάται για τα ώριμα φυτά, τα οποία ανθίζουν στα τέλη του Καλοκαιριού. Τα Αρμυρίκια, τα κρίταμα, οι μετροσίδηροι, οι πικροδάφνες, οι αγαύες (αιώνια), οι φοίνικες, τα πεύκα, τα πουρνάρια, τα αγριολούλουδα της περιοχής και άλλα ανθεκτικά είδη φυτών κατά μήκος των ακτογραμμών του Δήμου Σαρωνικού και των υπολοίπων Δήμων του παραλιακού μετώπου, είναι ικανά να δημιουργήσουν ένα τοπίο απαράμιλλου φυσικού κάλλους, συμβατού με τη φυσική ιστορία και τις μορφολογικές και κλιματικές ιδιαιτερότητες της περιοχής, όπου θα συνδυάζονται το γαλαζοπράσινο της θάλασσας με τα χρώματα των παραπάνω φυτών (την Άνοιξη το θέαμα θα είναι πιο εντυπωσιακό) και με τα χρώματα των αμμουδερών παραλιών και των πέτρινων όγκων των απόκρημνων πλαγιών, οι οποίες καταλήγουν στη θάλασσα. Τα περισσότερα από τα προαναφερθέντα φυτά (εξαιρείται ο μετροσίδηρος) είναι αυτοφυή και ιδιαιτέρως ανθεκτικά. Συνδυαζόμενα, λοιπόν, με καθαρές παραλίες και παράκτιους χώρους περιπάτου δύνανται να δημιουργήσουν ένα ιδιαίτερο φυσικό περιβάλλον, ελκτικό για τους ανθρώπους και για ποικίλους ζωντανούς οργανισμούς (φυτά, ζώα, πτηνά, ωφέλιμα έντομα – διατήρηση και αύξηση της βιοποικιλότητας). Αυτός ο πόλος έλξης θα συμβάλλει στην ανάπτυξη της περιοχής και στην αύξηση του εγχώριου και του εισαγόμενου τουρισμού. Πέραν δε των αρχαιοτήτων της περιοχής είναι μεγάλη ευκαιρία να αναδειχθεί το ιδιαίτερο φυσικό κάλλος της περιοχής και να αναπτυχθεί και ο οικοτουρισμός.

Πηγή : https://enotitasaronikou.wordpress.com/2012/12/27/ταμαριξ-ή-αρμυρικι-ή-αλμυρικι-tamarix/

Σεκόγια : Το μεγαλύτερο δέντρο στον κόσμο, αειθαλής, μακροβιο και ανθεκτικό στις πυρκαγιές

Σε αντίθεση με τα μπονσάι τα Σεκόγια είναι τα μεγαλύτερα δέντρα στον κόσμο! Το ύψος του μπορεί να φτάσει μέχρι και 135 μ. Τα σεκόγια/sequoia εχουν πολύ χοντρό κορμό, που η περίμετρός του στα μεγαλύτερα (κοντά στη βάση τους) είναι 12 - 14 μ! Tα μεγαλύτερα σε μέγεθος δέντρα του κόσμου είναι σεκόγιες ηλικίας 1800+ χρόνων! Η σεκόγια είναι μεγάλο κωνοφόρο δέντρο. Είναι το μόνο υπάρχον είδος του γένους Σεκόγια, στην οικογένεια Κυπαρισσοειδή. Είναι αειθαλής, μονόοικη και μακρόβια, αφού ζει 1.200 με 1.800 χρόνια ή και περισσότερο. Είναι το ψηλότερο δέντρο στη Γη, αφού μια σεκόγια (ο Υπερίων) έχει μετρηθεί ότι έχει ύψος 115,61 μέτρα, ενώ μια άλλη είχε διάμετρο στο ύψος του στήθους 7,9 μέτρα. Οι σεκόγιες καταλαμβάνουν μια στενή λωρίδα γης περίπου 750 χιλιόμετρα μακριά και 8 έως 75 χιλιόμετρα πλατιά κατά μήκος της ακτής του Ειρηνικού της Βόρειας Αμερικής, από το νοτιότερο άλσος στην κομητεία Μοντερέι, Καλιφόρνια μέχρι το νοτιοανατολικό άκρο του Όρεγκον. Φύονται σε υψόμετρο από 30 έως 750 μέτρα, περιστασιακά από το επίπεδο της θάλασσας έως και τα 920 μ. Η σεκόγια (επιστημονική ονομασία σεκόγια η αειθαλής, Sequoia sempervirens) είναι μεγάλο κωνοφόρο δέντρο. Είναι το μόνο υπάρχον είδος του γένους Σεκόγια, στην οικογένεια Κυπαρισσοειδή. Είναι αειθαλής, μονόοικη και μακρόβια, αφού ζει 1.200 με 1.800 χρόνια ή και περισσότερο. Είναι το ψηλότερο δέντρο στη Γη, αφού μια σεκόγια (ο Υπερίων) έχει μετρηθεί ότι έχει ύψος 115,61 μέτρα, ενώ μια άλλη είχε διάμετρο στο ύψος του στήθους 7,9 μέτρα. Υπάρχουν αναφορές για ευκάλυπτους και ψευδοτσούγκες που έφταναν σε ύψος τα 120 m αλλά κόπηκαν, αλλά το ίδιο μπορεί να υποτεθεί και γι'αυτό το είδος, όποτε δεν υπάρχει σιγουριά. Πριν την υλοτόμηση, δάση σεκόγιας κάλυπταν περίπου 8.500 km² στην παράκτια Καλιφόρνια και το νοτιοδυτικό Όρεγκον. Οι σεκόγιες έχουν κωνική κόμη, με τα κλαδιά να είναι οριζόντια ή να γέρνουν ελαφρώς προς τα κάτω. Ο φλοιός είναι πολύ παχύς, έως 30 εκ. και αρκετά μαλακός, ινώδης και έχει λαμπερό κόκκινο-καφέ χρώμα όταν εκτεθεί (εξ ου και το όνομα Redwood= κόκκινο ξύλο στα αγγλικά), και με την έκθεση στις καιρικές συνθήκες γίνεται πιο σκούρο. Το ριζικό σύστημα αποτελείται από επιφανειακές, απλωμένες πλάγιες ρίζες. Τα φύλλα έχουν μεταβλητά χαρακτηριστικά. 

Επίπεδα φύλλα μήκους 15-25 χιλιοστών βρίσκονται σε νεαρά δέντρα και βλαστούς στη σκιά, στο κάτω μέρος της κόμης των αιωνόβιων δέντρων, ενώ λεπιδόμορφα φύλλα μήκους 5-10 χιλιοστών απαντώνται σε μεγάλους βλαστούς με καλό φωτισμό στο πάνω μέρος της κόμης των ηλικιωμένων δέντρων. Υπάρχει ένα πλήρες φάσμα ενδιάμεσων μορφών από τη μία μέχρι την άλλη ακραία μορφή. Η πάνω επιφάνεια είναι σκούρα πράσινη και έχει δύο μπλε-λευκές στοματικές ζώνες κάτω. Η διάταξη των φύλλων είναι σπειροειδής, αλλά τα μεγαλύτερα φύλλα στη σκιά είναι περιστραμμένα στη βάση για να βρεθούν σε ένα οριζόντιο επίπεδο για τη μέγιστη σύλληψη φωτός. Το είδος είναι μονόοικο, με τη γύρη και τους κώνους στο ίδιο φυτό. Οι κώνοι είναι ωοειδείς, μήκους 15-32 χιλιοστών, με 15-25 σπειροειδώς διατεταγμένες φολίδες. Η επικονίαση είναι στα τέλη του χειμώνα και η ωρίμανση περίπου 8-9 μήνες μετά. Κάθε φολίδα κώνου φέρει 3-7 σπόρους και κάθε σπόρος έχει μήκος 3-4 χιλιοστά και 0,5 χιλιοστά πλάτος, με δύο φτερά ενός χιλιοστού. Οι σπόροι απελευθερώνονται όταν οι φολίδες στεγνώσουν και ανοίξουν κατά την ωρίμανση. Οι κώνοι γύρης είναι ωοειδείς, μήκους 4-6 χιλιοστών. Το γενετικό υλικό της σεκόγιας είναι ασυνήθιστο μεταξύ των κωνοφόρων, επειδή είναι εξαπλοειδές και ενδεχομένως αλλοπολυπλοειδές (AAAABB). Η καρυοτυπική ανάλυση των χρωμοσωμάτων έχει δείξει ότι τα περισσότερα από τα συνολικά 66 χρωμοσώματα του κάθε κυττάρου είναι μετακεντρικά. Το μιτοχονδριακό γονιδίωμα είναι πατρικής προέλευσης (σε αντίθεση με τα άλλα κωνοφόρα). Οι σεκόγιες καταλαμβάνουν μια στενή λωρίδα γης περίπου 750 χιλιόμετρα μακριά και 8 έως 75 χιλιόμετρα πλατιά κατά μήκος της ακτής του Ειρηνικού της Βόρειας Αμερικής, από το νοτιότερο άλσος στην κομητεία Μοντερέι, Καλιφόρνια μέχρι το νοτιοανατολικό άκρο του Όρεγκον. Φύονται σε υψόμετρο από 30 έως 750 μέτρα, περιστασιακά από το επίπεδο της θάλασσας έως και τα 920 μ. (Farjon 2005). Συνήθως αναπτύσσονται στα βουνά όπου υπάρχουν περισσότερες βροχοπτώσεις από την προερχόμενη από τον ωκεανό υγρασία. Τα ψηλότερα και γηραιότερα δέντρα βρίσκονται σε βαθιές κοιλάδες και ρεματιές, όπου όλο το χρόνο το ρέμα μπορεί να ρέει και η ομίχλη είναι τακτική. Τα δέντρα πάνω από το επίπεδο ομίχλης, πάνω από περίπου τα 700 μέτρα, είναι νεαρότερα και μικρότερα, λόγω των ξηρότερων και ψυχρότερων συνθηκών. 

Επιπλέον, δέντρα όπως ο νοθολιθόκαρπος, το πεύκο και το έλατο του Ντάγκλας είναι αφθονότερα σε αυτά τα υψόμετρα. Λίγες σεκόγιες αναπτύσσονται κοντά στον ωκεανό, λόγω της έντονης αλατονέφωσης, της άμμου και του ανέμου. Συμπύκνωση από τις παράκτιες ομίχλες ικανοποιεί ένα σημαντικό μέρος των αναγκών για νερό των δέντρων. Καθώς το Γιοσεμιτ Παρκ στην Καλιφόρνια είναι τυλιγμένο στις φλόγες, προκαλώντας τεράστια οικολογική καταστροφή, υπάρχει ένα είδος δέντρου το οποίος φαίνεται πώς όχι μόνο επιβιώνει, αλλά και επωφελείται από την πυρκαγιά. Πρόκειται για τις γνωστές πανύψηλες Σεκόγιες (Sequoiadendron giganteum) των οποίων ο φλοιός διαφέρει αρκετά από αυτόν ενός συνηθισμένου δέντρου. Ο Στιβεν Σιλετ, οικολόγος στο Πανεπιστήμιο Χαμπλ Στειτ ο οποίος ειδικεύεται στα ψηλά δέντρα, μιλώντας στο National Geographic για την τεράστια καταστροφή στην Καλιφόρνια, εξηγεί τι επίδραση έχει η φωτιά στις Σεκόγιες. Οπως εξηγεί ο Σιλερ, οι χοντρές Σεκόγιες προσαρμόζονται έτσι ώστε να επιβινουν ακόμη και στις πιο καταστροφικές πυρκαγιές. Διαθέτουν ινώδη, ανθεκτικό στη φωτιά φλοιό που μπορεί να φτάσει σε πάχος τα 60 εκατοστά. Παρά το γεγονός ότι οι πυρκαγιές μπορούν να βλάψουν τα μεγαλύτερα δέντρα, συνήθως δεν τα καταστρέφουν. Η γιγάντια Σεκόγια είναι το μεγαλύτερο είδος δέντρου στον κόσμο. Φτάνει σε μέσο ύψος τα 50 με 85 μέτρα και μέση διάμετρο 6 έως 8 μέτρα. Η μεγαλύτερη Σεκόγια που έχει καταγραφεί έφτανε τα 94,8 μέτρα με διάμετρο 17 μέτρα, ενώ ενδεικτικό της ανθεκτικότητας τους, είναι το γεγονός ότι η αρχαιότερη Σεκόγια που έχει καταγραφεί εκτιμάται ότι έχει ηλικία 3.500 ετών. Ωστόσο εκτός από ανθεκτικές στη φωτιά, οι Σεκόγιες είναι ίσως τα μόνα δέντρα που επωφελούνται από αυτή. Η θερμότητα κάνει τα κουκουνάρια τους ανοίξουν, ενώ οι φλόγες εξαλείφουν τα ανταγωνιστικά φυτά των οποίων η τέφρα χρησιμεύει ως λίπασμα για τις Σεκόγιες. Οπως εξηγεί ο Σιλετ, «Δεν είναι πώς οι Σεκόγιες χρειάζονται τη φωτιά να εξαπλώσουν τους σπόρους τους, αλλά ζουν σε ένα "ευφλεκτο" περιβάλλον και έχουν "εκπαιδευτεί" να επιβιώνουν σε αυτό». H πυρκαγιά μπορεί να μειώσει τον ανταγωνισμό για τις Σεκόγιες και να τους παρέχει τέφρα ως λίπασμα αλλά εν τέλει τα κουκουνάρια θα ανοίξουν μόνα τους. «Μια μέση Σεκόγια φιλοξενεί πάνω από 100.000 κουκουνάρια» αναφέρει ο Σίλετ.

Αυτά είναι αρχικά πράσινα όταν είναι ζωντανά, που σημαίνει ακόμα φωτοσυνθέτουν, παράγοντας μερικά από τα σάκχαρα που χρειάζονται για την ανάπτυξή τους. Κάθε κουκουνάρι μποροείν να ζήσει 10 με 20 χρόνια και στη συνέχεια πεθαίνει, γίνεται καφέ και «σκάει» απλώνοντας τους σπόρους της Σεκόγιας. Όταν υπάρχει πυρκαγιά, που σκοτώνει ένα μεγάλο ποσοστό των κουκουναριών αναγκάζει τη Σεκόγια να ρίξει τους σπόρους της μαζικά, ωστόσο μέχρι τη στιγμή που οι σπόροι θα βγουν στο έδαφος των δασών, η φωτιά έχει προχωρήσει, και η γη έχει κρυώσει. Οπως αναφέρει ο Σιλετ στο National Geographic, «οι Σεκόγιες στο πάρκο ΓΙοσεμιτ είναι μόνο ένα μικρό μέρος της εικόνας της επιτυχίας του είδους. Οι Σεκόγιες είναι καλά προσαρμοσμένες για να επιβιώσουν σε πυρκαγιές. Είναι απίστευτα δέντρα.»

Πηγή : http://flowerstore.gr/sequoia-giant-seeds

https://el.m.wikipedia.org/wiki/Σεκόγια

http://www.iefimerida.gr/news/324284/mia-mera-tha-trome-patates-apo-ton-ari-me-epityhia-ta-prota-peiramata-vinteo

Ιτιά : Το αρχαίο φυλλοβολο δέντρο σύμβολο της γονιμότητας των Ελλήνων με φαρμακευτική χρήση

Η ιτιά (Salix spp.) ανήκει στην οικογένεια των σαλικιδών (Salicaceae). Οι χρήσεις της καλλιέργειας της ιτιάς περιλαμβάνουν τον έλεγχο της διάβρωσης του εδάφους, τη βιοαποκατάσταση, την παραγωγή αυξινών για μοσχεύματα, την κατασκευή φραχτών και επίπλων και την παρασκευή χαρτοπολτού και ινών. Το ξύλο της ιτιάς είναι λευκό, μαλακό και ελαφρύ, αλλά επίσης ανθεκτικό και ελαστικό και δεν τσακίζει όταν υποστεί πίεση. Κατασκευάζουν μ' αυτό λαβές εργαλείων, κιβώτια μεταφορών, μπαστούνια του μπέιζμπολ και του κρίκετ και επειδή είναι σχετικά άφλεκτο χρησιμοποιείται στην κατασκευή τάκων στους σιδηρόδρομους. Ο Ιπποκράτης, ο πατέρας της ιατρικής, είχε παρασκευάσει ένα χυμό από την φλούδα της ιτιάς, σαν φάρμακο για τον πυρετό, τον σωματικό πόνο και την κούραση. Το δραστικό συστατικό αυτού του χυμού, το οποίο στην ουσία είναι παυσίπονο, είναι το γνωστό σήμερα σαλικυλικό οξύ (salicylic acid), ο πρόδρομος της ασπιρίνης. Από το όνομά του καταλαβαίνουμε ότι προέρχεται από την βοτανική ονομασία της ιτιάς (salix). Η ιστορία της ιτιάς είναι ιδιαίτερα πλούσια σε λαϊκές παραδόσεις και μύθους και είναι στενά συνδεδεμένη με την ελληνική μυθολογία. Οι αρχαίοι Έλληνες την θεωρούσαν σύμβολο γονιμότητας. Η ιτιά ήταν επίσης αφιερωμένη στους ποιητές γιατί ο ήχος του ανέμου καθώς περνούσε μέσα από τα κλαδιά της, λέγεται ότι είχε ισχυρή επίδραση στο μυαλό με αποτέλεσμα την έμπνευση. Το ριζικό σύστημα της ιτιάς είναι θυσσανώδες και εισχωρεί σε αρκετά μεγάλο βάθος. Είναι δένδρο φυλλοβόλο με ύψος που κυμαίνεται από 7 - 25m και πλάτος που μπορεί να φθάσει μέχρι και 10m. Τα φύλλα είναι λογχοειδή, με οξεία κορυφή, εναλλασσόμενα και καλυμμένα με ελαφρά προσωρινά τριχίδια που σχηματίζονται κατά τους πρώτους μήνες μετά την έκπτυξη των φύλλων και στη συνέχεια εξαλείφονται. Η ιτιά είναι φυτό δίοικο με τα θηλυκά και αρσενικά άνθη να εκφύονται σε κυλινδρικούς ιούλους που σχηματίζονται στη βάση των φύλλων. 

Η επικονίαση πραγματοποιείται συνήθως με μέλισσες. Η ανθοφορία και ωρίμανση των σπόρων συμβαίνουν κατά την περίοδο Απριλίου - Μαΐου και Ιουνίου, αντίστοιχα. Ο καρπός είναι κάψα, με μακριές μεταξωτές ίνες. Η ιτιά απαντάται κυρίως σε περιοχές με υψηλό ποσοστό υγρασίας (παραλίμνιες, παραποτάμιες ή κοντά σε ρέματα και ρυάκια), ενώ τα μικρά δένδρα και θάμνοι οικογένειας των σαλικιδών απαντώνται συχνά σε ορεινές περιοχές ή βραχώδη εδάφη. Η ιτιά είναι δένδρο απαιτητικό σε υγρασία και ηλιοφάνεια και χαρακτηρίζεται από ευαισθησία στη σκίαση και στους παγετούς. Είναι δένδρο ιδιαίτερα ανθεκτικό σε υψηλές θερμοκρασίες και δυνατούς ανέμους. Αναπτύσσεται σε ευρεία κλίμακα εδαφών από βαριά αργιλώδη μέχρι αμμώδη αλλά προτιμά τα αργιλώδη ή αμμώδη εδάφη με ικανότητα συγκράτησης της εδαφικής υγρασίας και ικανοποιητικό αερισμό. Ανέχεται προσωρινή αλλά όχι μόνιμη κάλυψη των ριζών της από νερό. Ιδανικές τιμές pH είναι μεταξύ 5,5 - 7. Τα κύρια κριτήρια για την επιλογή κατάλληλων ποικιλιών για την αξιοποίηση της ιτιάς ως καλλιέργεια μικρού περίτροπου χρόνου περιλαμβάνουν την υψηλή απόδοση σε βιομάζα και την ανθεκτικότητα στη σκωρίαση που προκαλείται από την σκωρίαση. Στον παρακάτω σύνδεσμο αναλύονται οι σημαντικότερες ποικιλίες της ιτιάς. Η ιτιά είναι ένα δέντρο που προσβάλλεται από μυκητολογικές ασθένειες, όπως η σκωρίαση, οι σηψιρριζίες και το έλκος. Αναλυτικότερα στον παρακάτω σύνδεσμο, παρουσιάζονται με λεπτομέρειες τα αίτια, τα συμπτώματα καθώς και οι τρόποι καταπολέμησης των 3 βασικών ασθενειών που προαναφέρθηκαν. Από τους εντομολογικούς εχθρούς της ιτιάς, σοβαρότερο είναι το κολεόπτερο Phratora vulgatissima, που τρέφεται από τα φύλλα του φυτού και λόγω της ταχύτατης αύξησης του πληθυσμού του δύναται να προκαλέσει μεγάλες απώλειες στην τελική παραγωγή. Η χρήση κατάλληλων εντομοκτόνων με κατευθυνόμενο ψεκασμό όταν ο πληθυσμός του εντόμου είναι μεγαλύτερος από 100 τέλεια έντομα/τμ αποτελεί τον πιο αποτελεσματικό τρόπο καταπολέμησης. 

Επίσης, σημαντικές απώλειες, κυρίως κατά το πρώτο έτος της εγκατάστασης της καλλιέργειας, μπορεί να προκληθούν από διάφορα θηλαστικά. Η λατινική ονομασία του βοτάνου είναι Salix alba (Ιτιά η λευκή, Ασημοϊτιά ). Η Ιτιά ανήκει στην οικογένεια των Ιτεοειδών και υπάρχουν 400 περίπου είδη του γένους αυτού. Η Ασημοϊτιά, είναι ένα από τα είδη που υπάρχουν στον τόπο μας. Είναι ένα ψηλό, όμορφο φυλλοβόλο δέντρο. Ανάμεσα στα είδη, που χρησιμοποιούνται για τις θεραπευτικές τους ιδιότητες, μπορούμε να αναφέρουμε εκτός της Salix alba, τις S. fragilis (Ιτιά η εύθραυστη, σπαζοϊτιά), S. nigra (Ιτιά η μελανή), S. purpurea (Ιτιά η πορφυρή, κοκκινοιτιά). Στη χώρα μας τη συναντούμε με τις ονομασίες Ιτιά (παντού), Ιτιά του νερού (Κέρκυρα), Σκλίαρος (Σκύρος), Ετιά (Κύθηρα), Εθιά (Κρήτη). Φύεται σε όλη την Ελλάδα, την ορεινή και χαμηλότερη ζώνη, στα χωριά, στις όχθες ρυακιών, παραποτάμων και ποταμών, σε υγρούς τόπους και κοντά σε λίμνες.  Είναι δέντρο με κλάδους ανορθωμένους, φύλλα στενά, μακρουλά, με πολύ λεπτή οδόντωση, πολλές φορές ασύμμετρα στην άκρη. Σχηματίζει ταξιανθίες ίουλους σε διαφορετικά φυτά τις θηλυκές από τις αρσενικές που βγαίνουν πριν ή μαζί με τα φύλλα. Η Ιατρική της Αρχαίας Ελλάδας χρησιμοποιούσε τον φλοιό της Ιτιάς για τις αντιπυρετικές του ιδιότητες. Ο Διοσκουρίδης αναφέρει ότι το αφέψημα του φυτού είναι κατάλληλο για τη θεραπεία της στειρότητας των γυναικών.  Στην παραδοσιακή βοτανοθεραπευτική η Ιτιά χρησιμοποιούταν ευρέως για πυρετούς. Ηταν ένα από τα πρώτα βότανα που διερευνήθηκαν επιστημονικά. Τον 19ο αιώνα, ο Γάλλος χημικός Leroux εξήγαγε ένα ενεργό συστατικό που το ονόμασε σαλικίνη. Το 1852, η ουσία αυτή παραγόταν συνθετικά και το 1899 μπήκε στην παραγωγή το ακετυλοσαλικυλικό οξύ, με την ονομασία ασπιρίνη. Αυτή ήταν και το πρώτο φάρμακο της σύγχρονης γενιάς από φάρμακα με φυτική προέλευση. Σήμερα στη βοτανοθεραπεία χρησιμοποιείται κύρια ο φλοιός. Δρα ως τονωτικό, αντιπυρετικό, αντιρρευματικό.  

Το βότανο έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία κατά των διαλειπόντων πυρετών και αντικαθιστούσε αξιόλογα τη χρήση της κίνας. Ο φλοιός του βοτάνου είναι φημισμένος μια και είναι πηγή ακετυλοσαλικυλικού οξέος (ασπιρίνη) και σαν ασπιρίνη, έχει αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Ομως δεν παρουσιάζει τις παρενέργειες που έχει η ασπιρίνη στο στομάχι. Και αυτό γιατί ο φλοιός της Ιτιάς δεν περιέχει την ίδια ακριβώς χημική ουσία που περιέχεται στην ασπιρίνη. Περιέχει σαλικίνη, η οποία μετατρέπεται από τον πεπτικό μεταβολισμό σε σαλικυλικό οξύ, το οποίο είναι η ουσία που ευθύνεται για την αντιφλεγμονώδη δράση του φλοιού της Ιτιάς. Ο φλοιός παρασκευάζεται ως αφέψημα. Βράζουμε για 10 λεπτά (όσο περισσότερο το βράζουμε τόσο περισσότερο πικρίζει) 6 γραμμάρια φλοιού σε δυόμιση φλιτζάνια νερό. Σουρώνουμε και πίνουμε το μισό το πρωί και το μισό το βράδυ. Εξωτερικά χρησιμοποιείται η σκόνη σε κατάπλασμα.

http://www.gaiapedia.gr/gaiapedia/index.php/Ιτιά_φυτό

http://www.haniotika-nea.gr/109174-ygeia-botana/

Εσκαλονια : Ο μεγαλος θάμνος με την εντυπωσιακή ανθοφορία και την αντοχή στην ξηρασία

Οι Εσκαλόνιες είναι γενικά αειθαλείς θάμνοι με γρήγορη ανάπτυξη. Είναι φυτά ανθεκτικά, με ωραίο μικρό γυαλιστερό φύλλωμα και ανθίζουν όλο το καλοκαίρι. Η ποικιλία Εσκαλόνιας “Red Dream” είναι χαμηλός θάμνος με πυκνή σφαιρική βλάστηση, που φτάνει το 0,5 μ. Τα φύλλα του είναι απλά, φαρδιά (5-6 εκ), σκουροπράσινα, γυαλιστερά και κάνουν ωραία αντίθεση με τα κόκκινα άνθη του. Τα άνθη είναι σωληνοειδή, μικρά (2 εκ) σε μπουκέτα, αρωματικά και έλκουν τις πεταλούδες και τις μέλισσες. Φυτεύεται σε ηλιόλουστες θέσεις, σε όλα τα εδάφη αρκεί να στραγγίζουν καλά, ακόμα και  κοντά την θάλασσα. Αντέχει στην ξηρασία και στα σταγονίδια της θάλασσας. Χρησιμοποιείται μεμονωμένο, σε χαμηλές συστάδες και μπορντούρες, ακόμα και διπλά στην θάλασσα. Επίσης σε βραχόκηπους, σε πιθάρια και γλάστρες. Η ποικιλία Εσκαλονια “C. F. Ball” είναι θάμνος αρκετά ορθόκλαδος που μπορεί να φτάσει έως 2,5μ. Τα φύλλα του είναι απλά, φαρδιά (5-6 εκ), σκουροπράσινα, γυαλιστερά και κάνουν ωραία αντίθεση με τα κόκκινα άνθη του. Τα άνθη είναι σωληνοειδή, μικρά (2 εκ) σε μπουκέτα, αρωματικά και έλκουν τις πεταλούδες και τις μέλισσες. Η συνεχής ανθοφορία κάνει αυτή την Εσκαλόνια  απαραίτητο θάμνο στον κήπο ή το μπαλκόνι σας. Συμβουλή: Κλαδέψτε το στο τέλος του χειμώνα για να της δώσετε το σχήμα που σας ταιριάζει. Οι Θάμνοι της Εσκαλωνιας φτάνουν το 1,50 m σε ύψος, αειθαλείς και καλλιεργούνται για το μεγάλο εύρος ανθοφορίας τους από Ιούνιο έως Σεπτέμβριο. Δεν είναι ιδιαίτερα ανθεκτικά στον παγετό, είναι ανθεκτικά στα θαλασσοσταγονίδια και αναπτύσσονται σε μεγάλο εύρος εδαφών. Οι καλλωπιστικοί θάμνοι είναι χρήσιμοι με πολλούς τρόπους. Τραβούν την προσοχή σε έναν κήπο, καθώς ομορφαίνουν το γύρω χώρο προσθέτοντας χρώμα στα διάφορα σημεία του κήπου, διακοσμώντας ένα φράχτη, ή ακόμη αποτελώντας και τα ίδια από μόνα τους φράχτη. Οι θάμνοι διατίθενται σε ποικιλία χρωμάτων και σχημάτων. 

Έχουν διαφορετικές απαιτήσεις, και για αυτό μπορούν να τοποθετούνται σχεδόν παντού. Ιδανική εποχή για τη φύτευσή τους είναι το φθινόπωρο, καθώς έχουν αρκετό χρόνο οι ρίζες τους για να μεγαλώσουν και να δυναμώσουν, και επιπλέον δεν χρειάζονται και τόσο συχνά πότισμα. Παρακάτω θα βρείτε μερικές χρήσιμες πληροφορίες για την αγορά και τη φύτευση διακοσμητικών θάμνων, και μια μικρή σύνοψη των ποικιλιών τους. Τα διαφορετικά είδη θάμνων έχουν διαφορετικές ανάγκες. Μια διάκριση υπάρχει μεταξύ αειθαλών και φυλλοβόλων καλλωπιστικών θάμνων. Οι φυλλοβόλοι θάμνοι ρίχνουν τα φύλλα τους το φθινόπωρο ενώ οι αειθαλείς έχουν χρώμα ακόμα και το χειμώνα. Πολύ συχνά οι θάμνοι είναι «μοναχικά» φυτά καθώς χρειάζονται πολύ χώρο. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν και ως φράχτες με το να φυτευτούν σε μια ευθεία γραμμή. Μπορείτε να βρείτε θάμνους κυριολεκτικά για κάθε γούστο. Τι πρέπει να προσέξετε πριν αγοράσετε θάμνο . Πριν πιάσετε το φτυάρι πρέπει να εξετάσετε την περιοχή που σκοπεύετε να φυτέψετε. Είναι σημαντικό να δοθεί προσοχή στην ηλιοφάνεια, την υγρασία του εδάφους, καθώς και τη διαπερατότητά του. Με αυτά τα κριτήρια μπορείτε να συγκρίνετε τις ανάγκες των διαφορετικών θάμνων και να βρείτε τον κατάλληλο. Δεν πρέπει να ξεχνάτε να λαβαίνετε υπόψη, τις προδιαγραφές ύψους και πλάτους του κάθε θάμνου, προκειμένου να εξασφαλιστεί επαρκής χώρος για την ανάπτυξή του. Με αυτά στο μυαλό, είναι εγγυημένο πως οι θάμνοι σας θα έχουν μεγαλειώδη ανάπτυξη! Πώς να φυτέψετε τον καλλωπιστικό σας θάμνο. Η μπάλα της ρίζας του θάμνου πρέπει να ποτιστεί πριν φυτευτεί. Βγάλτε τη γλάστρα και βουτήξτε την «μπάλα» σε έναν κουβά γεμάτο νερό, έως ότου να μην βγαίνουν πια άλλες φυσαλίδες. Ενώ λοιπόν ποτίζετε τον θάμνο σας, μπορείτε ταυτόχρονα να σκάψετε μια τρύπα, η οποία θα πρέπει είναι τουλάχιστον διπλάσια από την μπάλα της ρίζας. «Χαλαρώστε» το χώμα σωστά, ώστε η ανάπτυξη της ρίζας να επιταχυνθεί. Η διαπερατότητα του νερού μπορεί να βελτιωθεί, ανακατεύοντας λίγη άμμο με το χώμα. 

Τελειώνοντας με το πότισμα του θάμνου, τοποθετείστε τον στην επιθυμητή θέση. Αν η «μπάλα» έχει διαπεραστεί από πολλές ρίζες, θα πρέπει να κόψετε πλαγίως με ένα μαχαίρι. Με αυτόν τον τρόπο ο θάμνος μπορεί να σχηματίσει νέες ρίζες πολύ πιο εύκολα. Έπειτα τοποθετείστε τον θάμνο στην τρύπα. Ο καλλωπιστικός αυτός θάμνος πρέπει να φυτευτεί τόσο βαθιά, όσο ήταν μέσα στην γλάστρα. Μετά πιέστε το χώμα γύρω από τον θάμνο, ώστε οι ρίζες να έχουν άμεση επαφή με το έδαφος. Το φυτό σας μπορεί να πάρει πολύτιμα θρεπτικά στοιχεία, αν βάλετε λίπασμα ή φλοιό από Χούμο, στο ανώτερο στρώμα του εδάφους. Τώρα ποτίστε επαρκώς τον θάμνο σας. Βάζοντας εδαφοκάλυμμα γύρω από το φυτό σας, το προστατεύεται από τα ζιζάνια. Μπορείτε να σχηματίσετε στο χώμα ένα μικρό ανάχωμα γύρω από τον θάμνο ώστε να παραμένει μέσα το νερό. Το πότισμα αυτό κάνει επίσης καλό στο να κλείσουν οι υπόλοιπες τρύπες μεταξύ φυσικού εδάφους και «μπάλας». Οι μεγαλύτεροι θάμνοι μπορούν να απειληθούν από δυνατούς ανέμους. Για να τους βοηθήσετε να σταθούν ευθείς, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ένα ή περισσότερα στηρίγματα φυτών. Ο κήπος του εξοχικού έχει δικό του χαρακτήρα, ταιριαστό στο ύφος και στη φυσιογνωμία του μεσογειακού τοπίου που τον φιλοξενεί. Αν οι επισκέψεις στο εξοχικό δεν είναι ούτε τακτικές ούτε απολύτως προγραμματισμένες και εφόσον δεν είστε διατεθειμένοι να πληρώσετε κηπουρό, πρέπει να επιλέξετε για τον κήπο σας φυτά χωρίς μεγάλες απαιτήσεις. Το ίδιο ασφαλώς μπορείτε να επιλέξετε και για τον κήπο του μόνιμου σπιτιού σας, αν θέλετε να κάνετε οικονομία νερού και να νιώθετε ελεύθεροι ώστε να φεύγετε ταξίδια τακτικά και χωρίς τύψεις. Οι απαιτήσεις ενός κήπου που βρίσκεται στο βουνό είναι διαφορετικές από εκείνου που βρίσκεται δίπλα στη θάλασσα, όμως και στις δύο περιπτώσεις τα φυτά θα πρέπει να έχουν μικρές ανάγκες σε νερό άρδευσης και να απαιτούν περιορισμένη καλλιεργητική φροντίδα: όπως για παράδειγμα κλαδέματα, λιπάνσεις, ψεκασμούς για εντομολογικές και μυκητολογικές ασθένειες. 

Ο τρόπος για να έχετε το κεφάλι σας ήσυχο είναι να δημιουργήσετε έναν άνυδρο κήπο με ελάχιστες απαιτήσεις συντήρησης. Δέντρα, θάμνοι και φυτά εδαφοκάλυψης, που δεν απαιτούν ιδιαίτερη φροντίδα, αλλά μπορούν να σκληραγωγηθούν και να επιβιώσουν όταν θα αρχίσει να μειώνεται η άρδευση, είναι κατάλληλα για να εξασφαλίσουν το πράσινο, αλλά και το χρώμα που χρειάζεται το καλοκαίρι μας. Υπάρχουν φυτά που επιβιώνουν σε μακρές ξερικές περιόδους, είτε βρίσκονται σε υψόμετρο είτε κοντά στη θάλασσα, και άλλα που έχουν πιο μικρό εύρος προσαρμοστικότητας.

Πηγή : http://www.fitagora.gr/proionta/kallwpistikoi-thamnoi/

https://www.avramis.gr/BCAB878C.el.aspx

http://greengardens.gr/εσκαλόνια/

http://www.gardena.com/gr/garden-life/garden-magazine/44718/

http://www.tovima.gr/vimadonna/spiti/article/?aid=468130

Πασχαλιά : Το ανθεκτικό μελισσοκομικο δέντρο της Ελλάδας σύμβολο του Χριστιανισμού

Τα λουλούδια της Πασχαλιάς έχουν συνδέσει το όνομά τους με το γεγονός ότι ανθίζουν μια φορά το χρόνο, για είκοσι έως τριάντα μέρες, κοντά στο Πάσχα. Θεωρείται προάγγελος της άνοιξης. Με την εποχή της άνθισής της σηματοδοτεί το αν η άνοιξη θα έρθει νωρίς ή αργά. Είναι ένα ξεχωριστό φυτό που χρειάζεται υπομονή για να περιμένουμε να ανθίσει. Την άνθισή του συνοδεύει ένας μύθος που το κάνει ακόμα πιο ιδιαίτερο κι έχει σχέση με την Ανάσταση του Ιησού. Η παράδοση και ο μύθος. Η πασχαλιά λέγετε πως ήταν το δένδρο που πρόσφερε την δροσιά και τον ίσκιο του στην Παναγία και τον Ιωσήφ, όταν εκείνοι όδευαν προς την Αίγυπτο στην προσπάθεια τους να σώσουν τον Χριστό από την δολοφονική μανία του Ηρώδη. Τότε η Παναγία το ευλόγησε να είναι πάντα φορτωμένο με πανέμορφα, ευωδιαστά άνθη. Σύμφωνα με το μύθο όμως το όνομα του το πήρε λίγο καιρό αργότερα, όταν οι Ιουδαίοι σταύρωσαν τον Χριστό. Είχε φυτρώσει κοντά στο Γολγοθά και βλέποντας τον Κύριο να σταυρώνεται μαράθηκε, από τον καημό του. Όταν τρεις μέρες μετά ο Ιησούς αναστήθηκε, το δεντράκι ζωντάνεψε για να πάρει κι αυτό μέρος στη μεγάλη χαρά της Ανάστασης. Οι πασχαλιές είναι επίσης γνωστές από την αρχαιότητα. Σύμφωνα με τη μυθολογία, κάποτε στην αρχαία Ελλάδα υπήρχε μια πανέμορφη Νύμφη η Σειρήνα. Για να γλυτώσει από τον θεό Πάνα ο οποίος την κυνηγούσε γιατί την ερωτεύτηκε, μεταμόρφωσε τον εαυτό της σε αρωματικό θάμνο. Καλλιέργεια. Από όλα τα είδη Πασχαλιάς η κοινή Πασχαλιά είναι αυτή πού καλλιεργείται περισσότερο. Θάμνος ή δενδρύλλιο με ζωηρή ανάπτυξη ύψους 3 - 5 μ. και μικρά άνθη κατά τα τέλη Απριλίου ως 15 Μαΐου, πού βρίσκονται σε ογκώδεις επάκριες πυκνές σταχυοειδεΐς ταξιανθίες. Κάθε βλαστός φέρει 2-4 ανθοταξίες πού έχουν χρώμα λευκό καθαρό, ροζ, κόκκινο πορφυρό, μωβ, βιολέ και μπλε- λιλά, ανάλογα με τις ποικιλίες. Υπάρχουν πολλές ποικιλίες με άνθη μονά ή διπλά, μερικές από τις όποιες καλλιεργούνται στην Ελλάδα, χωρίς να είναι γνωστές με τα ονόματά τους. 

Φυλλοβόλος θάμνος με μεγάλα, βαθυπράσινα και σε σχήμα καρδιάς φύλλα, η πασχαλιά οφείλει το όνομα της στο γεγονός ότι ανθίζει για 20 έως 30 ημέρες κοντά στο Πάσχα. Ανάλογα με το είδος και την ποικιλία, τα αρωματικά της λουλούδια βγαίνουν σε μεγάλες και εντυπωσιακές, κωνικές ταξιανθίες. Οι πιο πολλοί την έχουμε θαυμάσει σε διάφορες αποχρώσεις του μοβ, ωστόσο συχνά συναντάμε τα απλά ή διπλά άνθη της σε διάφορους τόνους του λευκού, ιώδους, μπλε και κίτρινου. Το πιο σύνηθες είδος στην Ελλάδα είναι η κοινή πασχαλιά (Syringa vulgaris), με τα χαρακτηριστικά μοβ-φούξια άνθη. Μετρίου μεγέθους, δεν ξεπερνά σε ύψος τα 4 – 5 μ. και τα 2 – 3 μ. σε διάμετρο. Φυτεύεται ως θάμνος (μεμονωμένα είτε σε ομάδες), καθώς και σε μπορντούρες ή φράχτες. Με το ανάλογο κλάδεμα μπορεί να διαμορφωθεί σε δενδρύλλιο, ενώ τα κομμένα άνθη της -αν και δεν διατηρούνται πολύ-διακοσμούν το βάζο μας. Πρόκειται για ένα ανθεκτικό και σκληροτράχηλο φυτό που μεταφυτεύεται εύκολα και δεν έχει πολλές απαιτήσεις σε φροντίδα, νερό και λιπάσματα. Το μόνο ίσως μειονέκτημα του είναι πως έχει την τάση να πετάει παραφυάδες. Έδαφος-απαιτήσεις. Δεν έχει απαιτήσεις ως προς το έδαφος, καλύτερα όμως γίνεται στα γόνιμα και με μέτρια υγρασία εδάφη. Πολλαπλασιασμός πασχαλιάς. Πολλαπλασιάζεται με μοσχεύματα, διαίρεση τής τούφας και εμβολιασμό. Ο τελευταίος χρησιμοποιείται για τις ποικιλίες πού έχουν μεγαλύτερη άξια και υποβάλλονται σε φορτσάρισμα. Αυτές εμβολιάζονται σε υποκείμενα από σπόρο, μοσχεύματα ή διαίρεση, καθώς και σε λιγούστρο. Ανθοφορεί σε ξύλο του προηγουμένου χρόνου, γι’ αυτό και δεν γίνεται κανένα κλάδεμα προ της ανθήσεως. Μετά την άνθηση κλαδεύονται τα φυτά ελαφρά, ώστε να υποβοηθηθεί η ανάπτυξη βλαστών για την επόμενη άνθηση. Κάθε 3-4 χρόνια μπορεί να γίνεται εάν ελαφρό κλάδεμα ανανεώσεως το χειμώνα. Για πρώιμα και λευκά άνθη. Για άνθηση κατά τη χειμερινή περίοδο τα φυτά καλλιεργούνται αλλού σε φυτώριο και έχουν ηλικία μερικών ετών. Εξάγονται από το φυτώριο με μπάλα χώματος και υποβάλλονται σε φορτσάρισμα. 

Ομως πρέπει να «προετοιμασθούν» τα φυτά, γίνεται δε αυτό με παραμονή των φυτών σε ψυγείο με χαμηλές θερμοκρασίες ή με αιθερίωση. Η αιθερίωση εφαρμόζεται στους φυλλοβόλους θάμνους και ειδικότερα στην πασχαλιά. Τα φυτά υφίστανται την επίδραση του αιθέρος σε ειδικούς θαλάμους για 48 ώρες. Με τον τρόπο αυτό συμπληρώνεται η χειμερία ανάπαυση, που θα τελείωνε κανονικά την άνοιξη. Κατόπιν αρχίζει το φορτσάρισμα σε σέρρα με θερμοκρασία 20° και ημισκιά ή πλήρες σκοτάδι. Έπειτα δίνεται βαθμιαία φως και αυξάνεται η θερμοκρασία μέχρι 30°, οπότε χαμηλώνεται πάλι σε 20°, όταν τα φυτά είναι σε άνθηση. Σ’ όλο αυτό το διάστημα των 4-5 εβδομάδων διατηρείται στη σέρρα μια καλή ατμοσφαιρική υγρασία με καταβρέγματα. Τα άνθη όλων των ποικιλιών, που υποβάλλονται σε φορτσάρισμα, γίνονται λευκά. Άλλα είδη: Πασχαλιά η περσική (S. persica): Θάμνος 1-3 μ. με λεπτές διακλαδώσεις, κυρτές τοξοειδώς. Μικρά φύλλα και άνθη κατά Μάιο, μπλε λεβαντίνης. Πασχαλιά ή μικρόφυλλος (S. microphylla «Suberba»): Άνθη ροζ, λαμπερό κατά Μάιο-Ιούνιο, πολύ κομψά. Πασχαλιά η καμπτή (S. reflexa): Κρεμαστές ανθοταξίες μήκους 15-18- εκατοστών, χρώματος λουλουδιών ροζ φωτεινό. Μπουμπούκια κόκκινα. Χρήσεις. Το δέντρο της Πασχαλιάς είναι γνωστό και με το όνομα Απρίλης και το συναντάμε περισσότερο στα χωριά της Ελλάδας. Είναι πρώιμο μελισσοκομικό φυτό που δίνει πρώιμα άνθη και τροφή για τις μέλισσες. Τα άνθη της προσφέρονται για την επέτειο γάμου. Τα μοβ συμβολίζουν στη γλώσσα των λουλουδιών τα πρώτα συναισθήματα της αγάπης, ενώ τα λευκά άνθη της αντιπροσωπεύουν τη νεανική αθωότητα. Επίσης χρησιμοποιείται πολύ για τον στολισμό του Επιταφίου και της Εκκλησίας την Μεγάλη Εβδομάδα. Τέλος χρησιμοποιείται για όμορφους φράχτες και δίνει επίσης πολλή καλή σκίαση.

Πηγή : http://www.ftiaxno.gr/2015/04/pasxalia-kalliergeia.html

http://beausillage.com/πασχαλια-το-φυτο-του-πασχα/