Κήπος και αγρόκτημα στην Ελλάδα

Κήπος και αγρόκτημα στην Ελλάδα
Κήπος και αγρόκτημα στην Ελλάδα

Τρίτη 28 Αυγούστου 2018

Η παραγωγή και η διατροφή στην Ελλάδα : Οι ξένες εισαγωγές, οι ελληνικές εξαγωγές και η αυτάρκεια

Στο 11% περίπου των συνολικών εισαγωγών που πραγματοποιεί η Ελλάδα ετησίως, συμπεριλαμβανομένων των πετρελαιοειδών, ανέρχονται οι εισαγωγές τροφίμων και ζώντων ζώων. Το στοιχείο αυτό αποκαλύπτει αν μη τι άλλο το σημαντικό πρόβλημα που αναμένεται να δημιουργηθεί τις επόμενες ημέρες σε ό,τι αφορά την τροφοδοσία της αγοράς με τρόφιμα. Ήδη αρκετά εργοστάσια που δραστηριοποιούνται στην παραγωγή προϊόντων κρέατος ξεμένουν από πρώτες ύλες, ενώ ανάλογο πρόβλημα παρατηρείται και σε βιομηχανίες παρασκευής ζωοτροφών. Σύμφωνα, λοιπόν, με τα επίσημα στοιχεία από την Ελληνική Στατιστική Αρχή το 2014 οι εισαγωγές τροφίμων και ζώντων ζώων ανήλθαν σε 5,12 δισ. ευρώ. Εξ αυτών 1,102 δισ. ευρώ πρόκειται για εισαγωγές κρεάτων και παρασκευασμάτων κρέατος και αποτελούν το μεγαλύτερο ποσοστό, ήτοι 22%. Περί τα 841 εκατ. ευρώ ήταν το 2014 η αξία των εισαγωγών γαλακτοκομικών προϊόντων και αυγών, ποσό που μεταφράζεται σε 16,8% επί της συνολικής αξίας των εισαγωγών τροφίμων και ζώντων ζώων. Το 13,3% ή 663,5 εκατ. ευρώ πρόκειται για εισαγωγές φρούτων και λαχανικών, το 10,6% ή 530,7 εκατ. ευρώ είναι εισαγωγές δημητριακών και παρασκευασμάτων δημητριακών. Σε 442,5 εκατ. ευρώ ανήλθαν το 2014 οι εισαγωγές τσαγιού, καφέ, μπαχαρικών και ειδών αυτών, ακολουθούν οι εισαγωγές ψαριών, παρασκευασμάτων αυτών, μαλακίων και οστρακοειδών με την αξία τους να ανέρχεται το 2014 σε 377,5 εκατ. ευρώ. Η προπαγανδιστική στρατηγική των ομάδων (τόσο των ξένων επικυρίαρχων ή άλλως "δανειστών", όσο και των ιθαγενών εντολοδόχων τους ή άλλως "ελληνικής κυβέρνησης" αποκαλούμενης) που στηρίζουν, επιβάλλουν κι εφαρμόζουν τα μνημόνια, αποβλέπει στην αποθάρρυνση των ελλήνων πολιτών ότι υπάρχει άλλη οδός από την καταστροφική ακολουθούμενη τα τελευταία τρία χρόνια. 
Βασικό μοτίβο τους, που δυστυχώς έχει πείσει όσους πολίτες δεν έχουν την απαραίτητη ενημέρωση, είναι ότι δεν υφίσταται ελληνική παραγωγική δραστηριότητα. Πρόκειται για έναν ακόμα μύθο που προβάλλεται από τα εξαρτημένα ΜΜΕ, τον οποίον έρχεται να διαψεύσει το παρακάτω άρθρο, με στοιχεία προερχόμενα από το δελτίο τύπου της ΠΑΣΕΓΕΣ του Ιανουαρίου 2012, δελτίο που εύκολα μπορεί να βρει οιοσδήποτε δύσπιστος στο διαδίκτυο. Ίσως τα πιο δημοφιλή σλόγκαν τον καιρό της κρίσης να είναι τα εξής: «Η Ελλάδα δεν παράγει τίποτα» ή «Αν πάψουν οι εισαγωγές, τελειώσαμε, θα πεινάσουμε». Οι παραπάνω φράσεις, εκτός από ενδείξεις εθνικής μειονεξίας, μαρτυρούν και ένα τεράστιο έλλειμμα πληροφόρησης ή, καλύτερα, μια συστηματική παραπληροφόρηση του κοινού σχετικά με τις πραγματικές δυνατότητες της χώρας. Όπως προκύπτει από την έρευνα του Ευρωβαρόμετρου, το 79% των Ελλήνων (και το 47% των Κυπρίων) θεωρεί πως δεν υπάρχουν επαρκή επίπεδα παραγωγής τροφίμων για τον ευρωπαϊκό πληθυσμό σε επίπεδο ΕΕ, ενώ η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων (ποσοστό 94% - το μεγαλύτερο σε όλη την Ευρώπη) πιστεύει ότι η εθνική παραγωγή τροφίμων δεν είναι επαρκής για να καλύψει τις ανάγκες του πληθυσμού. Οι παραπάνω φόβοι των Ελλήνων είναι εντελώς αδικαιολόγητοι. Σύμφωνα με έρευνα της ΠΑΣΕΓΕΣ, η οποία πρόσφατα είδε το φως της δημοσιότητας, η Ελλάδα, ακόμα κι αν κοπούν τελείως οι εισαγωγές τροφίμων (όπως έγινε στην Αργεντινή), δεν πρόκειται σε καμία περίπτωση να πεινάσει. Έτσι, λοιπόν, όπως αναφέρει ο πρόεδρος της ΠΑΣΕΓΕΣ, κ. Τζανέτος Καραμίχας, το ποσοστό αυτάρκειας της χώρας σε μια σειρά βασικών αγροτικών-διατροφικών προϊόντων φυτικής και ζωικής παραγωγής για το 2010, ανήλθε κατά μέσο όρο στο 94% περίπου! 
Ειδικότερα, από την παραπάνω έρευνα προκύπτει ότι το ποσοστό αυτάρκειας στη φυτική παραγωγή ανέρχεται κατά μέσο όρο περίπου στο 99%, αλλά διαφοροποιείται μεταξύ επιμέρους κατηγοριών προϊόντων, όπως τα δημητριακά, όπου η αυτάρκεια ανέρχεται στο 82% περίπου, με το μικρότερο ποσοστό να καταγράφεται στο μαλακό σιτάρι (32%) και το υψηλότερο στο ρύζι (171 %). Στο ελαιόλαδο και τις ελιές, τα οποία είναι βασικά είδη διατροφής, η αυτάρκεια εμφανίζει υψηλό ποσοστό, μια και η χώρα παραμένει έντονα εξαγωγική στα δυο αυτά προϊόντα. Η αυτάρκεια βρώσιμης ελιάς αυξήθηκε κατά το τελευταίο έτος κατά 61,8%, με αποτέλεσμα να καλύπτουμε το 996%(!) της ζήτησης, με το 88,3% όμως να εξάγεται. Στο λάδι η παραγωγή φτάνει επίσημα το 151% της κατανάλωσης. Στο ποσοστό αυτό, όμως, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη και μια τεράστια ποσότητα ατυποποίητου λαδιού που εξάγεται παρανόμως κυρίως σε γειτονικές χώρες, καθώς και ένα μικρό ποσοστό της τάξεως του 4,33% ελαιολάδου που εισάγεται ετησίως, χωρίς κανείς να ξέρει την αιτία. Συνυπολογίζοντας αυτά τα ποσοστά, θα μπορούσαμε να τροφοδοτούμε με λάδι σχεδόν όλη την Ευρώπη! Φέτος, μάλιστα, παρατηρήθηκε υπερπαραγωγή ελιάς σε Πήλιο και Χαλκιδική, με αποτέλεσμα οι παραγωγοί να μην έχουν τι να κάνουν το προϊόν τους και να το αποθηκεύουν προκειμένου να πιάσουν καλύτερες τιμές μετά από κάποιους μήνες.
Πηγή : http://www.agrotypos.gr/index.asp?mod=articles&id=93188
http://pitagorasamios.blogspot.gr/2013/04/blog-post_6.html

Οι ξένοι παράγοντες που προωθούν τις εισαγωγές και περιορίζουν την αγροτική παραγωγή στην σύγχρονη Ελλάδα

Μιλάμε πολλές φορές υπερηφάνως για την πρωτογενή παραγωγή στην Ελλάδα αγνοώντας τα βασικά τα οποία οι επαγγελματίες της γης ξέρουν καλύτερα απ΄ τον καθένα. Οι περισσότεροι που δεν ανήκουν στον αγροτικό χώρο έχουν μια βαθιά άγνοια των σύγχρονων δεδομένων συνοψίζοντας τις όποιες γνώσεις τους στο δίπτυχο "επιδοτήσεις" και "παραδοσιακοί καλλιεργητές". Δεν είναι όμως έτσι. Πόσοι γνωρίζουν για παράδειγμα την τιμή ενός φακέλου 1000 σπόρων τομάτας οι οποίες προορίζονται για την παραγωγή μισού στρέμματος θερμοκηπίου κατά τη διάρκεια μιας  καλλιεργητικής περιόδου; Ας δεχτούμε ως δεδομένο πως εδώ και χρόνια έχουμε ξεφύγει από την παραδοσιακή μορφή καλλιέργειας και όπως και οι άλλοι συνάδερφοι μας στο εξωτερικό έχουμε εισέλθει σε μια νέα αγροτική εποχή. Για να καταφέρει ο σύγχρονος αγρότης παγκοσμίως να παράγει, πρέπει να κάνει χρήση πολλών υπηρεσιών και εφοδίων τα οποία στο παρελθόν φάνταζαν μη απαραίτητα και τα οποία συνδιαμορφώνουν το τελικό κόστος των προϊόντων. Από τα "αγροεφόδια" αυτά εξαρτόμαστε όλοι οι παραγωγοί. Δεν είναι δυνατόν να παράξεις χωρίς σπόρους για παράδειγμα ή χωρίς καύσιμα. Είναι αδύνατον να καλλιεργήσεις χωρίς τρακτέρ ή χωρίς ανταλλακτικά γι΄ αυτό. 
Ας κάνουμε λοιπόν πρόχειρη παράθεση των σύγχρονων βασικών συντελεστών παραγωγής, για τα οποία ελάχιστοι μιλούν και ακόμη λιγότεροι κατέχουν, αναφέροντας κατά περίπτωση και τις Χώρες από τις οποίες κατά κύριο λόγο τα προμηθευόμαστε, για να ξέρουμε στην δική μας περίπτωση που περίπου βρισκόμαστε.
- Σπόροι - εισαγόμενοι σχεδόν στο σύνολο τους... (Ολλανδία, ΗΠΑ, Ιαπωνία, Ισραήλ, Ιταλία, Γαλλία).
- Φυτοχώματα - εισαγόμενα (Λιθουανία, Γερμανία, Ολλανδία, Φινλανδία).
- Αγροτικά μηχανήματα και παρελκόμενα - εισαγωγής (Ιταλία, Γερμανία, Ολλανδία, ΗΠΑ).
- Αυτοματισμοί και συστήματα ελέγχου περιβάλλοντος - εισαγωγής (Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία).
- Υδροπονικός εξοπλισμός - εισαγωγής (Ολλανδία).
- Αντλητικά συγκροτήματα - εισαγωγής (Γερμανία, Ιταλία, Δανία).
- Επαγγελματικά οχήματα και άλλα μέσα μεταφοράς - εισαγόμενα (Γερμανία, Ιταλία, Ιαπωνία).
- Λιπάσματα - εισαγωγής (Γερμανία, Ισραήλ, Ιταλία, ΗΠΑ).
- Φυτοπροστατευτικά προϊόντα - εισαγωγής (Γερμανία, ΗΠΑ).
- Τεχνικός εξοπλισμός όπως εργαλεία κα. στο σύνολο τους εισαγωγής (Ιαπωνία, ΗΠΑ, Γερμανία).
- Θερμοκήπια κατά ένα μεγάλο μέρος εισαγωγής (Ολλανδία, Ισραήλ, Γαλλία, Ιταλία).
- Δίχτυα σκίασης εισαγωγής (Ιταλία, Ισραήλ).
- Υλικά συσκευασίας κατά ένα μεγάλο μέρος εισαγόμενα από διάφορες Χώρες.
- Αρδευτικός εξοπλισμός ευτυχώς κατά ένα μεγάλο μέρος Ελληνικός.
- Καύσιμα, λιπαντικά και άλλα αναλώσιμα - εισαγωγής.
- Ζυγοί, εκτυπωτικά μηχανήματα, συσκευαστήρια, ψυγεία ως επι το πλείστον εισαγωγής από διάφορες Χώρες.
- Ζωοτροφές οι περισσότερες από άλλες Χώρες εκτός Ελλάδος.
- Αμελκτικός εξοπλισμός εισαγωγής (Ιταλία, Ολλανδία, Γαλλία).
- Ζωικό κεφάλαιο αναπαραγωγής σχεδόν στο σύνολό του εισαγόμενο. (Ιταλία, Ολλανδία, Γαλλία, Ισπανία).
- Μηχανολογικός εξοπλισμός παστερίωσης, τυροκομίας και επεξεργασίας γάλακτος εισαγόμενος από διάφορες Χώρες.
- Εξοπλισμός ελαιοτριβείων (Ιταλία).
- Ηλεκτρικό ρεύμα ως επί το πλείστον εγχώριο.
- Μισθωτή εργασία κατά αποκλειστικότητα σχεδόν από μετανάστες. (Αλβανία, Πακιστάν, Ινδία, Βουλγαρία, Πολωνία, Ρουμανία, Αίγυπτος, Ιράκ).
Για κάθε ευρώ που λαμβάνουν από την πώληση των προϊόντων τους οι Έλληνες παραγωγοί τα 90 και πλέον ευρωλεπτά είναι δεδομένο πως φεύγουν εκτός Ελλάδος.

Είναι κάτι παραπάνω από εύλογο να συμπεράνει κανείς πως σχεδόν οι μόνοι σοβαροί συντελεστές εγχώριας παραγωγής είναι τελικά οι ίδιοι οι αγρότες, η γη, το νερό, η ατμόσφαιρα και ο ήλιος. Αυτά όμως τα διαθέτουν οι πάντες. Αρκούν αυτά για να μας κάνουν ανταγωνιστικούς ή έστω υπολογίσιμους; Μας δίνουν αυτά που έχουμε έστω και ένα μικρό προβάδισμα εξασφαλίζοντας έστω και μια μικρή προοπτική για το μέλλον; Πιθανόν να φτάσει κανείς στο συμπέρασμα πως είμαστε χαμένοι από χέρι...  Όλη η αγορά των προμηθειών έχει ήδη καταληφθεί από δυνατούς παγκόσμιους παίκτες. Σε μεγάλο βαθμό θα έχει δίκιο.  Άρα δεν υπάρχει καμία προοπτική; Θα επιχειρήσω να δώσω μια απάντηση/παράδειγμα προς μίμηση. Η περίπτωση ανάπτυξης που ταιριάζει περισσότερο στην θέση μας είναι αυτή του Ισραήλ. Πριν το 1960 το Ισραήλ "παρήγαγε" μόνο πέτρες και άμμο. Το νερό τους μετά βίας έφτανε για να πιούν οι άνθρωποι, ενώ για τις καλλιέργειες δεν επαρκούσε ούτε κατά διάνοια. Ήλιος καυτός σχεδόν όλο τον χρόνο και καλλιεργήσιμες εκτάσεις άνευ αξίας αναφοράς. Σήμερα καταφέρνουν να παράγουν στην άμμο κάτω από υπερσύγχρονα θερμοκήπια και ειδικά δίχτυα σκίασης τα οποία κρατούν τα παθογόνα έντομα μακριά από την καλλιέργεια, αφήνοντας μόνο μέρος της ηλιακής ακτινοβολίας να εισέλθει! Παράγουν τα πάντα. Από πιπεριές μέχρι ρόδια και... σουλτανίνα. Το νερό τους προέρχεται από την θάλασσα μέσω επεξεργασίας μονάδων αφαλάτωσης. 

Η έμφαση όμως δεν δίνεται μόνο στην παραγωγή βρώσιμων ειδών. Τα λεφτά και το μέλλον βρίσκονται στα αγροεφόδια και εκεί έχουν επικεντρώσει τις προσπάθειες τους. Μιας και στους Έλληνες δεν αρέσει να σκάβουν, μήπως πρέπει να παραδειγματιστούμε; 5 γραμμάρια σπόρος υβριδίου τομάτας (δηλαδή 1000 σπόροι) κοστίζει περί τα 260 Ευρώ. Το 1 κιλό δηλαδή στοιχίζει 52.000 Ευρώ την ίδια στιγμή που ένα κιλό χρυσού 24k σήμερα αξίζει 31.800 Ευρώ. Μια μέση θερμοκηπιακή μονάδα στην Κρήτη έκτασης 10 στρεμμάτων χρειάζεται τον χρόνο 40.000 + 4.000 (οι απώλειες) για σπόρους. Δηλαδή 11.440 Ευρώ. Πόσοι από αυτούς τους σπόρους παράγονται στην Ελλάδα; Μηδέν! Όλοι σχεδόν εισάγονται! Μήπως πρέπει να το ξανασκεφτούμε; Το Ισραήλ είναι μια από τις λίγες ηγέτιδες δυνάμεις στην ταχέως εξελισσόμενη και πολλά υποσχόμενη αγορά της σποροπαραγωγής υβριδίων τα οποία χρησιμοποιούν εκατομμύρια αγρότες σε όλο τον κόσμο. Είναι κορυφαίοι στην τεχνολογία διαχείρισης υδάτινων πόρων και αφαλάτωσης. Είναι ανερχόμενη δύναμη στην παραγωγή εξειδικευμένων λιπασμάτων, ωφέλιμων εντόμων που χρησιμοποιούνται στην βιολογική γεωργία, στα σύγχρονα θερμοκήπια, στα διχτυοκήπια, στις τεχνολογίες ελέγχου περιβάλλοντος κτλ. Το μέλλον είναι στην παραγωγή προϊόντων έντασης τεχνολογίας και όχι στην κατ΄ αποκλειστικότητα βασική πρωτογενή παραγωγή.  Μπορούμε να ακολουθήσουμε το παράδειγμά τους έστω και στο ελάχιστο ή θα συνεχίσουμε το δικό μας αντιπαράδειγμα; Έχει μέλλον η παραγωγή χιλιάδων τόνων σκληρού σίτου; Μπορούμε να μάθουμε από τους επιτυχημένους του σήμερα οι οποίοι ούτε καν υπήρχαν πριν μερικά χρόνια; Τα ερώτημα αφορούν και τους Έλληνες καλλιεργητές, αλλά κυρίως την πολιτική τάξη. Προέχει όμως η πρακτική αποτίμηση της θέσης που βρισκόμαστε χωρίς ξεσπάσματα φαντασιοπληξίας και ανύπαρκτου μεγαλείου. Αφήνω επίτηδες εκτός αναφοράς τις επιδοτήσεις από την ΕΕ τις οποίες λαμβάνει μεγάλο μέρος των παραγωγών, (όχι όλοι έτσι όπως νομίζουν οι περισσότεροι) καθότι δεν υπολογίζονται ως συντελεστής παραγωγής, αλλά ως επίδομα προοριζόμενο να τους κρατήσει σε αυτή την δύσκολη εργασία.
Πηγή : http://www.capital.gr/story/2178892

Η εγκαταλειψη της εθνικής αγροτικής παραγωγής στην νεότερη και σύγχρονη Ελλάδα

Δραστική επίδραση στη δομή της αγροτικής οικονομίας της χώρας είχαν οι τρεις δεκαετίες εφαρμογής της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) της Ευρώπης στην Ελλάδα. Οι αγρότες στράφηκαν σαφώς προς τα επιδοτούμενα προϊόντα εγκαταλείποντας ακόμα και παραδοσιακές ελληνικές καλλιέργειες όπως τα όσπρια ή τα κτηνοτροφικά φυτά, με αποτέλεσμα οι διατροφικές ανάγκες του πληθυσμού να καλυφθούν με μεγάλη αύξηση των εισαγωγών. Χαρακτηριστικά, στη Θεσσαλία ξεριζώθηκαν πολλές εκτάσεις με αμυγδαλιές προκειμένου να φυτευτεί βαμβάκι, το βασικό προϊόν του οποίου η καλλιέργεια αυξήθηκε δραματικά μετά το 1981 λόγω φυσικά της μεγάλης επιδότησης που έφτανε τρεις φορές πάνω από την εμπορική τιμή του προϊόντος. «Η εφαρμογή της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής στην Ελλάδα είχε επιπτώσεις στη δομή της γεωργικής παραγωγής με αποτέλεσμα να υστερεί η χώρα σε επάρκεια τροφίμων και να αναγκάζεται να κάνει μεγάλες εισαγωγές. Παράλληλα, υποχώρησε το θέμα της ποιότητας των παραγόμενων προϊόντων και δεν υπήρξε χωροταξικός σχεδιασμός των εκτάσεων που χρησιμοποιούνται για καλλιέργεια», λέει ο κ. Σταμάτης Σεκλιζιώτης, διδάκτωρ γεωπόνος, βοηθός ακόλουθου γεωργικών θεμάτων στην αμερικανική πρεσβεία. Χαρακτηριστικά, τα όσπρια που καλλιεργούνταν παραδοσιακά στην Ελλάδα σιγά σιγά εγκαταλείφθηκαν καθώς η καλλιέργειά τους δεν επιδοτούνταν από την Ε.Ε. Ετσι ενώ το 1961 παράγονταν 12.586 τόνοι φακές και το 1981 8.451 τόνοι, το 2011 η παραγωγή έπεσε στους 2.856 τόνους. Και το 1961 αντίστοιχα παράγονταν 13.365 τόνοι ρεβίθια, το 1981 12.694 τόνοι και το 2011, 2.200 τόνοι. Από τα πέρατα της Γης εισάγουμε όσπρια για να φτιάξουμε παραδοσιακές ελληνικές συνταγές. Φασόλια από την Κίνα, μαυρομάτικα από το Περού και τη Μαδαγασκάρη, φακές από τον Καναδά, ρεβίθια από το Μεξικό και την Τουρκία, κουκιά από τη Συρία. 

Ακόμα ένα παραδοσιακό ελληνικό προϊόν, ο χαλβάς -όπως και το ταχίνι- παράγεται κυρίως με εισαγόμενο σουσάμι. Μόλις 33 τόνοι ήταν η παραγωγή ελληνικού σουσαμιού το 2011 σε σύγκριση με το 1981 (1.572 τόνοι) και το 1961 (6.374 τόνοι). Και η παραγωγή ξηρών καρπών όμως σιγά σιγά έφθινε, καθώς αμύγδαλα, φουντούκια, φιστίκια Αιγίνης κ.ά. έμειναν εκτός επιδότησης. Ενδεικτικά, σήμερα εισάγουμε καρύδια από την Καλιφόρνια, τη Γεωργία αλλά και τη Μολδαβία, αν και τα καρύδια είναι η μόνη καλλιέργεια ξηρών καρπών που έχει σημειώσει αύξηση τα τελευταία χρόνια. «Είναι επίσης προβληματικό ότι εισάγουμε το μεγαλύτερο ποσοστό των ζωοτροφών που χρησιμοποιούμε, κυρίως σόγια. Αν σκεφτούμε ότι η ζωοτροφή αποτελεί το 80% του κόστους της παραγωγής κρέατος καταλαβαίνουμε τι σημαίνουν όλες αυτές οι εισαγωγές για την κτηνοτροφία μας», τονίζει ο κ. Σεκλιζιώτης. Ενα από τα βασικά κτηνοτροφικά φυτά (που καλλιεργείται δηλαδή για ζωοτροφή) είναι ο σόργος και μόνο 84 τόνοι σόργου καλλιεργήθηκαν το 2011 σε σχέση με 1.198 τόνους το 1981 και 8.775 τόνους το 1961. «Την ίδια στιγμή που τα αποξηραμένα φρούτα παγκοσμίως είναι περιζήτητα, εμείς έχουμε πολύ μικρή παραγωγή αφήνοντας την Τουρκία να κυριαρχεί», προσθέτει ο γεωπόνος. Σημαντικότατη πτώση έχει και η εγχώρια παραγωγή λεμονιών, που από 216.874 τόνους το 1981 έπεσε στους 70.314 το 2011. Φυσικά, οι ανάγκες καλύπτονται με εισαγωγές. Η συνολική παραγωγή εσπεριδοειδών της χώρας δεν έχει μειωθεί ιδιαίτερα (997.205 τόνοι το 1981 και 938.866 τόνοι το 2011), αλλά όπως εξηγεί ο κ. Σεκλιζιώτης, οι ποικιλίες πορτοκαλιού που καλλιεργούμε αφορούν κυρίως την εσωτερική αγορά και δεν είναι κατάλληλες για εξαγωγές. Η παραγωγή ντομάτας, από την άλλη, δείχνει να έχει μια σημαντική αύξηση, αλλά πρόκειται κυρίως για ποσότητες βιομηχανικής ντομάτας που επίσης ήταν επιδοτούμενο προϊόν. 

Ο κ. Σεκλιζιώτης τονίζει ότι η Ελλάδα διαθέτει πολλά διαφορετικά μικροκλίματα και θα μπορούσε να έχει ένα μωσαϊκό πολλών μικρών καλλιεργειών εφόσον όμως κάποιος έκανε τον κόπο να ασχοληθεί και να δώσει κατευθύνσεις. Τα τελευταία χρόνια καταγράφεται ένα αυξημένο ενδιαφέρον για την αγροτική παραγωγή, κυρίως από νέους ανθρώπους που αναζητούν μια διέξοδο στην ανεργία και την οικονομική κρίση. Σε δημοσκόπηση του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, το 19,3% των ερωτώμενων είχε απαντήσει ότι έχει προχωρήσει σε συγκεκριμένες ενέργειες προκειμένου να μετοικήσει από τα αστικά κέντρα (Αθήνα - Θεσσαλονίκη) στην επαρχία. Το 43,5% όσων σχεδιάζουν να εγκαταλείψουν Αθήνα και Θεσσαλονίκη έχει πτυχίο Πανεπιστημίου, το 25,9% έχει κάνει μεταπτυχιακό και το 4,1% έχει και διδακτορικό τίτλο. Περίπου οι μισοί (ποσοστό 47,6%) από εκείνους που σχεδιάζουν την αποχώρησή τους από την πόλη θα ήθελαν να δουλέψουν στον αγροτικό τομέα, όμως όχι μόνο στο επίπεδο της παραγωγής αλλά και σε όλη την αλυσίδα, στη συσκευασία και τη διάθεση των προϊόντων. Η ελιά και το ελαιόλαδο είναι η πρώτη επιλογή όσον αφορά τη γεωργία, πιθανότατα γιατί μεγάλο ποσοστό των κατοίκων των πόλεων διαθέτει ακόμα ελαιόδεντρα. Αντίστοιχα μεγάλο ποσοστό ενδιαφερομένων προτιμά τις βιολογικές καλλιέργειες, καθώς θεωρεί ότι θα έχουν ένα αυξανόμενο ποσοστό πωλήσεων.
Πηγή : http://www.kathimerini.gr/761384/article/epikairothta/ellada/oi-kalliergeies-poy-afhsame-na-xa8oyn

Η αγροτική παραγωγή της Ελλάδας, η διατροφική αυτάρκεια και η έλλειψη ντόπιων τροφίμων

Ίσως τα πιο δημοφιλή σλόγκαν τον καιρό της κρίσης να είναι τα εξής: «Η Ελλάδα δεν παράγει τίποτα» ή «Αν πάψουν οι εισαγωγές, τελειώσαμε, θα πεινάσουμε». Οι παραπάνω φράσεις, εκτός από ενδείξεις εθνικής μειονεξίας, μαρτυρούν και ένα τεράστιο έλλειμμα πληροφόρησης ή, καλύτερα, μια συστηματική παραπληροφόρηση του κοινού σχετικά με τις πραγματικές δυνατότητες της χώρας. Με καλλιέργεια μόνο στο 1/4 της έκτασης της Ελλάδας, η χώρα είναι σχεδόν αυτάρκης. Αν διπλασιάζαμε τις καλλιεργούμενες εκτάσεις, φτάνοντας στο 50% της ελληνικής γης, θα μπορούσαμε να θρέψουμε τουλάχιστον διπλάσιο πληθυσμό ή, αλλιώς, να τροφοδοτούμε εξ ολοκλήρου χώρες με παραπλήσιο πληθυσμό, όπως η Πορτογαλία. Το επιχείρημα ότι δεν μπορούμε να καλλιεργήσουμε σε ορεινές ή και ημιορεινές περιοχές είναι αστείο, αφού κάποιες καλλιέργειες, όπως τα αρωματικά φυτά, πολλά από τα οπωροκηπευτικά, δενδρώδεις καλλιέργειες, όπως οι καστανιές, οι κερασιές, οι φουντουκιές, οι καρυδιές κ.ά. αναπτύσσονται καλύτερα σε υψηλό υψόμετρο και σε επικλινή εδάφη. Το βασικό πρόβλημα της ελληνικής γεωργίας είναι η μείωση του αγροτικού πληθυσμού, με άμεση συνέπεια την υποβάθμιση πρώην αγροτικών εκτάσεων. Για να μεταβληθεί αυτή η κατάσταση απαιτούνται σοβαρά κίνητρα για τους νέους. Θα πρέπει να γίνει όχι ενοικίαση εκτάσεων, όπως προωθεί το Υπουργείο και πρόσφατα η εκκλησία, αλλά πλήρης απαλλοτρίωση και «χάρισμα» γης σε άτομα, με την αυστηρή προϋπόθεση οι εκτάσεις αυτές να χρησιμοποιηθούν αποκλειστικά για αγροτικούς σκοπούς. Ο αγρότης, για να είναι αποδοτικός και να παραμείνει στο επάγγελμα, πρέπει να έχει ιδιόκτητη γη και όχι ενοικιαζόμενη. Με πάνω από ένα εκατομμύριο επίσημα ανέργους, σκεφτείτε τι ώθηση δα έδινε στον γερασμένο αγροτικό κόσμο, αν μόνο μισό εκατομμύριο νέοι, αντί να σκέφτονται τη φυγή, στρέφονταν στη γεωργία. 
Με μόνο 300.000 κατά κύριο επάγγελμα αγρότες σήμερα (και περίπου 2 εκατ. που δηλώνουν συμπληρωματικό εισόδημα), με άλλο μισό εκατομμύριο, θα είχαμε αύξηση κατά 266% τουλάχιστον του αγροτικού πληθυσμού, ενώ η ποιοτική διαφορά θα ήταν ασύγκριτη, αφού στη γεωργία θα έμπαινε ανθρώπινο δυναμικό μικρής ηλικίας και μορφωμένο, προάγοντας την επιχειρηματικότητα και την καινοτομία. Μην ξεχνάμε ότι, μόλις 50 χρόνια πριν (1961), στην Ελλάδα οι αγρότες αντιπροσώπευαν το 53% του πληθυσμού! Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, επιτάχθηκαν και απαλλοτριώθηκαν σχεδόν 10 εκατ. στρέμματα καλλιεργήσιμων εκτάσεων σε όλη τη χώρα και διατέθηκαν για την αποκατάσταση προσφύγων και γηγενών. Η διανομή της γης είχε ως αποτέλεσμα να καλλιεργηθούν εδάφη που πρώτα χρησιμοποιούνταν ως βοσκές ή έμεναν ακαλλιέργητα και να αυξηθεί σημαντικά η παραγωγή, ιδιαίτερα των σιτηρών, στα οποία ένα ποσοστό 93% της αύξησης προήλθε από τις περιοχές στις οποίες η γη διανεμήθηκε στους ακτήμονες. Στην Μακεδονία, στη Θεσσαλία και στην Ήπειρο, οι εκτάσεις που καλλιεργήθηκαν με σιτηρά διπλασιάστηκαν από το 1915 έως το 1932! χώρα θα έπρεπε εδώ και δεκαετίες να επενδύσει όχι μόνο στη διατροφική της αυτάρκεια, κάτι που ήδη υφίσταται παρόλη την γεωργοκτόνα πολιτική των τελευταίων ετών, αλλά και στην εξάρτηση σε τρόφιμα άλλων χωρών από εμάς, ώστε σε μια πιθανή κρίση να έχουμε συμμάχους τους εμπορικούς μας εταίρους. Ο φιλότιμος Έλληνας αγρότης, που κατάφερε εδώ και αιώνες να θρέψει τον ελληνικό πληθυσμό, ακόμα και σε αντίξοες συνθήκες, είναι σίγουρο ότι και τώρα θα σταθεί στο ύψος των περιστάσεων και θα καταφέρει να θρέψει τους Έλληνες. Παρόλα αυτά, όμως, η αυτάρκεια σε τρόφιμα απαιτεί συντονισμένη δράση όλων - από τους κρατικούς φορείς και τις αρμόδιες υπηρεσίες, μέχρι τον τελευταίο καταναλωτή, ο οποίος θα πρέπει να αποκτήσει εθνική συνείδηση και να πάψει να καταναλώνει εισαγόμενα, κυρίως τυποποιημένα τρόφιμα αμφίβολης ποιότητας, που ενισχύουν παραγωγούς και οικονομίες άλλων κρατών. Ακόμα και αν οι τιμές των ελληνικών προϊόντων είναι υψηλότερες, θα πρέπει να στηρίξουμε τον αγώνα και τον μόχθο του Έλληνα γεωργού. Η επιστροφή στη μεσογειακή διατροφή, που όλοι αναφέρουν αλλά κανείς δεν εφαρμόζει, είναι αυτή που θα μας προστατεύσει σε πιθανή παύση των εισαγωγών. 
Η Ελλάδα δεν είναι απλά μια πλούσια χώρα, αλλά μια κοιμισμένη υπερδύναμη, η οποία θα πρέπει να κάποτε να ξυπνήσει και να ορθοποδήσει, πάντα στηριγμένη στα δικά της πόδια. Με δεδομένη την παγκόσμια αύξηση του πληθυσμού, τα τρόφιμα είναι ένας τομέας ζωτικής σημασίας, που μελλοντικά θα αποτελέσει παγκοσμίως τη μέγιστη προτεραιότητα για κάθε κράτος, αλλά και το υπ’ αριθμόν ένα μέσο άσκησης εξωτερικής πολιτικής. Η αυτονομία στα τρόφιμα είναι η μόνη λύση για την επίτευξη της ελευθερίας των λαών, αλλά και της εθνικής ανεξαρτησίας, αφού η χειρότερη μορφή εξάρτησης είναι εκείνη της διατροφής του πληθυσμού. Γίνεται, λοιπόν, σαφές γιατί η παγκοσμιοποίηση, το καπιταλιστικό σύστημα, αλλά και οι πολιτικές της Ε.Ε., του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου και της Παγκόσμιας Τράπεζας χτύπησαν αρχικά την αυτάρκεια σε τρόφιμα των κρατών. Δυστυχώς, είναι πολλοί αυτοί που δεν μας θέλουν ελεύθερους.
Πηγή : http://kontovazaina.blogspot.gr/2016/05/autarkeia.html

Τετάρτη 22 Αυγούστου 2018

Οδηγός κηπευτικών εργασιών το Καλοκαίρι : Οι υψηλές θερμοκρασίες, οι ασθένειες και τα συχνά ποτίσματα

Προστάτευσέ τα φυτά από τον καυτό ήλιο. Αν έχεις τέντες, κράτησέ τες κατεβασμένες για όσες μέρες η θερμοκρασία είναι ιδιαίτερα υψηλή. Ακόμα και τα φυτά που αγαπούν και αντέχουν τον ήλιο, ταλαιπωρούνται αφάνταστα από τις υψηλές θερμοκρασίες. Μετακίνησε τις γλάστρες σε γωνίες όπου θα προστατεύονται από τον μεσημεριανό ήλιο, τουλάχιστον για όσες μέρες διαρκεί ο καύσωνας. Πότιζε συχνότερα τις πολύ ζεστές μέρες. Κάποια φυτά πιθανόν να χρειάζονται καθημερινό πότισμα. Πάντα όμως να ελέγχεις την επιφάνεια του χώματος, πριν ποτίσεις. Ψέκαζε /κατάβρεχε συχνά τα φυτά σου νωρίς το πρωί ή το απόγευμα. Μην το κάνεις την ώρα που τα βλέπει ο ήλιος (εκτός αν υπάρχει ειδικός λόγος), γιατί τα φύλλα τους μπορεί να καούν. Έλεγχε συχνά και προσεκτικά τα φυτά, κυρίως στα νέα βλαστάρια και στην κάτω πλευρά των φύλλων, ώστε να εντοπίσεις και να αντιμετωπίσεις έγκαιρα (με τις κατάλληλες οδηγίες από κάποιον ειδικό) βλαβερά έντομα όπως η μελίγκρα, τα κοκκοειδή και οι κάμπιες. Δυστυχώς αυτά τα έντομα επανακάμπτουν, οπότε θα πρέπει να έχεις τον νου σου. Με τη ζεστή και ξηρή ατμόσφαιρα εμφανίζεται και ο πολύ βλαβερός τετράνυχος (μοιάζει με ιστό αράχνης, που τυλίγει τα φρέσκα φυλλαράκια και τα ξεραίνει). Ο τετράνυχος μπορεί να καταστρέψει ολόκληρο φυτό σε λίγες μόλις ημέρες και επιτίθεται κυρίως (αλλά όχι μόνο) σε τριανταφυλλιές και γιασεμί. Αντιμετώπισέ τον άμεσα (θα σε κατατοπίσουν σε ένα φυτώριο τι πρέπει να κάνεις), γιατί θα επεκταθεί και σε άλλα φυτά, ακόμα και σε εκείνα που θεωρούνται πολύ ανθεκτικά στις ασθένειες και τα έντομα. Επίσης ο τετράνυχος συχνά υποτροπιάζει, άρα και σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να εξετάζεις κάθε τόσο το φυτό. Για να περιορίσεις την πιθανότητα εμφάνισης του τετράνυχου, μάζεψε τα πεσμένα φύλλα που έχουν συγκεντρωθεί στις γλάστρες και κυρίως ξερίζωσε τα αγριόχορτα που μπορεί να έχουν φυτρώσει γύρω από το φυτό σου. 
Επιπλέον φρόντισε να αυξήσεις την υγρασία ψεκάζοντας/καταβρέχοντας τα φυτά σου το μεσημέρι. Στα φυτά που ανθοφορούν αυτή την περίοδο κόψε τα μαραμένα λουλούδια, πριν σποριάσουν, για να ενισχύσεις την παραγωγή νέων μπουμπουκιών. «Κορφολόγησε» τα ετήσια ανθοφόρα όπως οι πετούνιες, για να διορθώσεις την άνιση ανάπτυξή τους και να κάνεις το σχήμα τους πιο συμπαγές. Ακόμα, «κορφολόγησε» τα χρυσάνθεμα, ώστε να προετοιμάσεις το σχήμα που θα έχουν, όταν ανθοφορήσουν το φθινόπωρο. Μην κάνεις βαθύ κλάδεμα αυτή την εποχή. Προς το τέλος Ιουλίου άρχισε να μαζεύεις σπόρους από τα ετήσια, για να τους χρησιμοποιήσεις την επόμενη άνοιξη. Αν καλλιεργείς αρωματικά φυτά για τη μαγειρική σου (δυόσμο, βασιλικό, άνηθο, κλπ.), κόψε τις κορυφές, πριν βγάλουν λουλούδια, για να ενισχύσεις την ανάπτυξη νέων βλασταριών. Αν αποξηραίνεις τέτοια αρωματικά για να τα χρησιμοποιήσεις τον χειμώνα, άρχισε να τα μαζεύεις από τώρα. Αν δεν έχετε αυτόματο πότισμα και έχετε σκοπό να βάλετε καλό είναι να βάλετε τώρα και όχι τελευταία στιγμή πριν φύγετε για διακοπές. Αν έχετε ήδη, αυξήστε τις μέρες ποτίσματος ειδικά στο γκαζόν.  Ποτίζετε τα φυτά σας  τις πρωινές ή απογευματινές ώρες και όχι το μεσημέρι, όταν ο ήλιος είναι πολύ δυνατός. Είναι σημαντικό επίσης να γνωρίζετε ότι το φυτό ξεδιψάει όταν το χώμα, η βάση και η ρίζα του είναι υγρά. Γι αυτό ποτίζετε χαμηλά στη βάση και κοντά στις ρίζες, χωρίς να καταβρέχετε τα φύλλα, καθώς τα βρεγμένα φύλλα προσβάλλονται ευκολότερα από ασθένειες και μύκητες και μπορεί να εμφανίσουν σημάδια εγκαύματος αν μείνουν βρεγμένα κάτω από τον ήλιο. Τα περισσότερα ανθοφόρα έχουν ήδη ανθίσει και κάποια ανθίζουν μέσα στον Αύγουστο, όπως η ντάλια! Ανανεώνουμε τα ανθισμένα φυτά μας, καθαρίζοντας και κόβοντας τα μαραμένα άνθη. Αυτό είναι πολύ σημαντικό για όλα τα ανθοφόρα και ιδιαίτερα για τις τριανταφυλλιές. Μαζί με τα μαραμένη άνθη καλό είναι να κόβετε και τα δύο φύλλα που βρίσκονται από κάτω. 
Κλαδέψτε τη δελφίνια και τις άλλες πολυετείς πόες, αφού σταματήσει η άνθισή τους. Συνήθως, μετά το κλάδεμα ανθίζουν για δεύτερη φορά. Προσοχή. Κάποια φυτά όπως η γαρδένια δεν αντέχουν τις ακτίνες του ήλιου. Μετακινήστε την σε ένα πιο προστατευμένο, δροσερό και ελαφρά σκιερό μέρος. Προσέξτε για τον τετράνυχο τώρα με την ζέστη. Είναι ένα μικροσκοπικό αραχνάκι που δημιουργεί μεγάλα προβλήματα στα φυτά. Επίσης προσέχετε το γκαζόν γιατί μπορεί να πιάσει μύκητα. Αν χρειαστεί ψεκάστε έγκαιρα. Κάντε ένα ελαφρύ σκάλισμα και καθαρίστε τα φυτά σας από τα ζιζάνια. Επίσης, δεν ξεχνάμε ότι το καλοκαίρι ΔΕΝ λιπαίνουμε και ΔΕΝ κλαδεύουμε θαμνώδη και κωνοφόρα! Ή Αυγουστιάτικη συγκομιδή είναι πλούσια σε φρούτα και λαχανικά. Έτσι αν έχουμε λαχανόκηπο, αμπέλια ή οπωροφόρα δέντρα, το τραπέζι μας θα είναι γεμάτο με  τομάτες, κολοκυθάκια, μελιτζάνες, πιπεριές, αγγούρια, αλλά και σταφύλια, σύκα, καρπούζια, πεπόνια, ενώ θα δοκιμάσουμε και τα πρώτα αχλάδια!
Πηγή : http://biokipos.blogspot.gr/2012/07/blog-post_07.htm
http://www.grassmarket.gr/κηπουρική-καλοκαίρι-αύγουστος-εργασίες-πότισμα-γκαζόν-χλοοτάπητας-περιποίηση-φυτά-καλλωπιστικά-ανθοφόρα-κήπος-κηπουρός-φροντίδα

Οδηγός κηπευτικών εργασιών την Άνοιξη : Έδαφος, λίπασμα, ποτίσματα, σπορές και φυτέματα

Οι θερμοκρασίες ανεβαίνουν και ο ήλιος κάνει την βεράντα ή τον κήπο μας πιο ελκυστικό για τον πρωινό καφέ του σαββατοκύριακου. Τώρα είναι η κατάλληλη εποχή να ασχοληθούμε ξανά με τις παραμελημένες μας γλάστρες και τα δέντρα που έχουν βγάλει άχαρα παρακλάδια παντού. Δείτε πώς θα περιποιηθείτε τον κήπο σας μετά τον χειμώνα και τι να φυτέψετε τώρα για να έχετε σύντομα μία ολάνθιστη βεράντα! Προετοιμάστε το έδαφος.Αφαιρέστε ξερά φύλλα και κλαδιά: Πετάξτε ό,τι ξερό έχει πέσει από δέντρα και φυτά, καθαρίστε το χώμα από διάφορα σκουπιδάκια και ανακατέψτε το με τα χέρια (όχι με τσουγκράνα). Ελέγξτε αν υπάρχουν σκουλήκια και άλλα μαμούνια στο χώμα, καθώς αυτά μπορούν να καταστρέψουν τα φυτά σας. Αφαιρέστε, επίσης, τα διάφορα αγριόχορτα που κατά καιρούς φυτρώνουν ακόμα και μέσα στις ζαρντινιέρες, καθώς «κλέβουν» τον ήλιο και τις πρωτεΐνες από τα φυτά σας. Για να είστε βέβαιοι πως αφαιρέθηκαν προτιμήστε να τα ξεριζώσετε από το να τα κόψετε. Κλαδέψτε: Αν δεν το έχετε ήδη κάνει από τον Φεβρουάριο, ίσα που προλαβαίνετε να κλαδέψετε δέντρα, φυτά και άνθη που έχετε ήδη στον κήπο ή την βεράντα σας. Έτσι, μέσα στον επόμενο μήνα θα δυναμώσουν και θα βγάλουν ξανά φρέσκα και γερά άνθη ή καρπούς. Πώς θα το κάνετε; Κόψτε το κλαδί αρκετά χαμηλά, περίπου κατά τα 2/3 του, με το κλαδευτήρι σε κάθετη γωνία προς το κλαδί. Ελέγξτε τη θερμοκρασία του εδάφους: Πριν φυτέψετε στο χώμα ελέγξτε το χώμα με ένα απλό θερμόμετρο για να βεβαιωθείτε ότι η θερμοκρασία του είναι υψηλότερη από 10 βαθμούς Κελσίου. Αν είναι χαμηλότερη τα φυτά δεν θα καταφέρουν να ανθίσουν. Ούτε υγρό ούτε στεγνό: Οι ειδικοί συμβουλεύουν να μην «δουλεύουμε» ποτέ με υγρό χώμα, αλλά ούτε με πολύ στεγνό. Πιάστε μια χούφτα χώμα με το χέρι σας και σφίξτε την. Το χώμα πρέπει να σχηματίζει μία χαλαρή μπάλα που αν την πιέσετε σπάει. Πολυετή φυτά: Πολυετή είναι τα φυτά που από την ίδια ρίζα «βγάζουν» κάθε χρόνο νέα άνθη ή καρπούς, όπως οι μαργαρίτες. 
Αυτό σημαίνει ότι δεν χρειάζεται κάθε χρόνο να τα ξεριζώνετε, να καθαρίζετε το χώμα και να τα φυτεύετε από την αρχή. Ωστόσο, αν τα πολυετή φυτά στο κήπο σας έχουν πολλαπλασιαστεί και οι ρίζες τους έχουν μπλεχτεί πρέπει να ελέγξετε ότι όλα τους παραμένουν υγιή. Αν κάποια από αυτά έχουν, μετά από χρόνια, ξεραθεί, πρέπει να τα ξεριζώσετε για να μην επιβαρύνουν τα υγιή φυτά. Πρόγραμμα: Τι φυτά έχετε και τι φυτά θέλετε; Πόσο χώρο έχετε για να τα φυτέψετε; Τι χρόνους απαιτούν για να ανθίσουν; Σύμφωνα με τους γεωπόνους, το μέσο «οικιακό φυτό» θέλει από τέσσερις έως δώδεκα εβδομάδες για να ανθίσει, αν το πάρετε σε μορφή σπόρου. Το σακουλάκι που θα περιέχει τους σπόρους του φυτού σας θα έχει λεπτομέρειες για τον ρυθμό ανάπτυξης του φυτού και την συχνότητα ποτίσματος. Προστασία πριν το καλοκαίρι: Όσο ανεβαίνει η θερμοκρασία το χώμα σταδιακά θα στεγνώνει και τα φυτά σας θα υποφέρουν, καθώς δεν θα μπορούν να λάβουν τις απαραίτητες για την ανάπτυξή τους θρεπτικές ουσίες. Για να τα προστατεύσετε, πέρα από το απαραίτητο για το κάθε φυτό πότισμα, θα πρέπει να χρησιμοποιήσετε λίγο κομπόστ (φυσικό λίπασμα), το οποίο ζεσταίνει το χώμα κατά τις κρύες μέρες και το δροσίζει το καλοκαίρι, προστατεύοντας έτσι τις ρίζες των φυτών. Ό,τι σπείρετε θα θερίσετε. Λουλούδια που αγαπούν το κρύο: Αν βιάζεστε να δείτε τον κήπο σας ανθοστολισμένο, δοκιμάσετε να φυτέψετε λουλούδια που αγαπούν το κρύο και μπορούν να επιβιώσουν ακόμα κι αν η θερμοκρασία ξαναπέσει για μερικές ημέρες, πριν το καλοκαίρι. Οι πανσέδες και τα σκυλάκια είναι τέτοια φυτά και μπορούν να στολίσουν με υπέροχα χρώματα την βεράντα ή τον κήπο σας. Λουλούδια που αγαπούν την ζέστη: Προς το τέλος της Άνοιξης μπορείτε να φυτέψετε λουλούδια που ανθίζουν στη ζέστη, όπως οι πετούνιες, τα γεράνια και οι μπιγκόνιες. Φροντίστε, βέβαια, να τα φυτέψτε όταν θα είστε βέβαιοι πως δεν θα ξαναπιάσουν κρύα στην περιοχή σας. Δεντράκια και θάμνοι: Αν προτιμάτε να φυτεύετε μερικώς ανεπτυγμένα δεντράκια και θάμνους αγοράστε τα μόνο αν σκοπεύετε να τα φυτέψετε την ίδια μέρα (ή την επόμενη) και μην τα αφήνετε καιρό στις γλάστρες τους. 
Για να τα φυτέψετε θα πρέπει να κάνετε μία λακκούβα όσο δύο με τρεις φορές το μέγεθος της ρίζας τους, να ανακατέψετε το χώμα με οργανικό λίπασμα, να τοποθετήσετε το φυτό και να ξαναγεμίσετε την τρύπα με χώμα. Να θυμάστε ότι οι επειδή οι ρίζες του φυτού μεγαλώνουν μέσα στο χώμα, το χώμα δεν πρέπει να είναι σκληρό για να μπορέσουν να απλώσουν ανεμπόδιστες. Λαχανόκηπος: Όσο ο καιρός παραμένει δροσερός προλαβαίνετε να φτιάξετε ένα μικρό μποστανάκι στον κήπο ή την βεράντα σας. Σε αυτό μπορείτε να φυτέψετε ντομάτες, καρότα, παντζάρια, ραπανάκια, σπανάκι, αλλά και μαϊντανό, σέλινο, άνηθο και κόλιανδρο. Μία καλή ιδέα είναι να τοποθετήσετε ξυλάκια-ετικέτες σε καθετί που σπέρνετε, και να σημειώσετε τι είναι το καθένα, για να έχετε μια σαφή εικόνα όταν ποτίζετε ή περιμένετε να δείτε να καρπίζουν.
Πηγή : http://www.cyladies.com/article/ti-na-fytepsete-kai-pos-na-peripoiitheite-ton-kipo-tin-anoixi

Οδηγός κηπευτικών εργασιών τον Χειμώνα : Τα φυτά εσωτερικού χώρου και τα υπαίθρια φυτά

Νέα χρονιά κι όλοι οι κηπουροί ξεκινάμε με μεράκι για μια ανθηρή και παραγωγική χρονιά. Τι κι αν είναι Χειμώνας; Οι ασχολίες του καλού κηπουρού δεν σταματούν ποτέ! Ή αλλιώς, ο Φλεβάρης κι αν φλεβήσει...  Μέσα στο σπίτι. Ας ξεκινήσουμε πρώτα με τα φυτά μας εσωτερικού χώρου. Τώρα που υπάρχει θέρμανση μέσα στο σπίτι, θα πρέπει να ελέγχουμε τις γλάστρες πιο συχνά για πότισμα. Όσες γλάστρες αγοράσαμε τις γιορτές και είναι τώρα σε ανθοφορία, χρειάζονται συχνό πότισμα σε όλη τη διάρκεια της ανθοφορίας. Αν ξεχάσαμε να βγάλουμε το χαρτί περιτυλίγματος, καλό είναι να το πετάξουμε, γιατί κρατάει πολύ νερό και υπάρχει κίνδυνος να σαπίσουν οι ρίζες. Αν τα φυτά μας έχουν ήδη περάσει την περίοδο της ανθοφορίας τους, κόβουμε τα ξεραμένα λουλούδια και μεταφέρουμε τα φυτά σε δροσερό μέρος. Αν η μέρα ενδείκνυται, μη διστάσετε να τα αφήσετε στο μπαλκόνι για αρκετή ώρα. Ο δροσερός αέρας θα κάνει θαύματα. Αν τα φυτά μας είναι από τα λεγόμενα "δύσκολα" φυτά, όπως το αλεξανδρινό ή πιο επίσημα ποϊνσέτια, το κυκλάμινο ή κάποιο άλλο απαιτητικό φυτό, συνοδεύονται συνήθως από οδηγίες περιποίησης. Σε περίπτωση που πετάξατε το καρτελάκι ή δεν υπήρχε  εξ αρχής, μην ανησυχείτε. Ήδη στη στήλη μας υπάρχουν συμβουλές για τέτοιου είδους φυτά. Όσοι φυλάμε ξύλα για το τζάκι μέσα στο σπίτι, ας είμαστε λίγο προσεχτικοί με τα έντομα που φωλιάζουν μέσα στα ξύλα. Μεταφέρονται πολύ εύκολα στα φυτά και τους καταστρέφουν τα φύλλα. Όσον αφορά τη λίπανση, τα φυτά εσωτερικού χώρου δεν την έχουν ανάγκη αυτή την εποχή. Στο μπαλκόνι και στον κήπο Αν και είναι νωρίς ακόμα, μπορούμε  να αρχίσουμε να σχεδιάζουμε τι θα φυτέψουμε την άνοιξη. Φυσικά, έχουμε και τα φυτά που ανθίζουν το καλοκαίρι και τα φυτεύουμε από τώρα, οπότε σταματάμε να θαυμάζουμε τα κυκλάμινά μας και στρέφουμε την προσοχή μας στους ήδη ανθισμένους κρόκους και ζουμπούλια και στα πανσεδάκια που περιμένουν να φυτευτούν. Πρώτο μέλημά μας είναι να ελέγξουμε τις γλάστρες και τα πιατάκια τους. Το περιττό βρόχινο νερό μπορεί να σαπίσει το φυτό, οπότε θα ήταν σκόπιμο η γλάστρα να μην πατάει απευθείας στο έδαφος, αλλά σε κάποιο τούβλο ή κάποιο στήριγμα. 
Οι φρέζες και τα μανουσάκια είναι σε πλήρη ανάπτυξη αυτή την εποχή. Ο λεπτός όμως μίσχος τους χρειάζεται στήριγμα απέναντι στους δυνατούς ανέμους. Ένα καλαμάκι είναι ό,τι πρέπει. Τώρα είναι η εποχή να ασχοληθούμε και με τα κακτάκια και τα παχύφυτά μας. Αν σταμάτησε η περίοδος  ανθοφορίας και κρίνετε ότι χρειάζονται μεταφύτευση, απλά κάντε το. Δεν υπάρχει κανένας απολύτως κίνδυνος από τις θερμοκρασίες της εποχής. Προμηθευτείτε κατάλληλες γλάστρες και χώμα και ... "καλορίζικο το νέο σου σπίτι, κάκτε μου!" Τα αναρριχώμενα φυτά και τα θαμνάκια  χειμερινής ανθοφορίας που μόλις πέταξαν τα λουλούδια τους είναι με τη σειρά τους έτοιμα για περιποίηση. Απλά τα κλαδεύουμε για να τα προστατέψουμε από τον πάγο και για να είναι έτοιμα για του χρόνου. Και επιτέλους η πολυπόθητη ώρα για κάθε κηπουρό. Ας ρίξουμε όλη την προσοχή μας στους βολβούς και στα φυτά που θα ανθίσουν την άνοιξη και το καλοκαίρι. Αν προτιμάτε να φυτεύετε βολβούς και όχι να αγοράζετε έτοιμα εποχιακά φυτά, προμηθευτείτε βολβούς για πανσέδες, ντάλιες, κάννες, ανεμώνες και άλλα πολύχρωμα λουλουδάκια που θα είναι έτοιμα το Πάσχα και λίγο αργότερα. Για τις βιολέτες είναι νωρίς ακόμα, αφού δεν αργούν να μεγαλώσουν. Με αυτές θα ασχοληθούμε το Μάρτιο. Για τις μαργαρίτες και τις πετούνιες πάλι η εποχή είναι μια χαρά. Αν είχαμε αποθηκεύσει βολβούς το φθινόπωρο, βεβαιωνόμαστε αν είναι σε καλή κατάσταση. Σκαλίζουμε το χώμα τους για να αεριστούν και κοιτάμε προσεχτικά: αν κάποιοι έχουν μουχλιάσει ή έχουν μαλακώσει τους πετάμε. Αν πάλι είστε από τους τολμηρούς κηπουρούς και φυλάτε τους βολβούς στο ψυγείο (εγώ αυτό το κάνω μόνο με τα ζουμπούλια και πάντα πολύ προσεχτικά), φυτέψτε τους όσο ο καιρός είναι κρύος. Κι αφού ξεμπερδέψουμε με τα ανθοφόρα, καιρός για λαχανικά και οπωροφόρα. Ίσως, είναι στρουθοκαμηλισμός, αλλά μου φαίνεται πως αν τις βροχερές μέρες ασχολούμαι με το τι θα φυτέψω και που θα το φυτέψω, ο Χειμώνας περνάει γρηγορότερα! Μόλις αρχίζει να ζεσταίνει ο καιρός, μπορούμε να φυτέψουμε τα πρώτα λαχανικά και οπωροφόρα μας. 
Μέσα Φεβρουαρίου αρχίζουμε το κλάδεμα των δέντρων μας και των αειθαλών θάμνων.  Προσέξτε, όχι των ανθοφόρων. Συχνά κόβουμε και τα μπουμπούκια μαζί. Οπότε αν δεν τους έχουμε ήδη κλαδέψει, το αφήνουμε για μετά την ανθοφορία. Τώρα θα  γίνει και ένας προσεχτικός έλεγχος για τυχόν ασθένειες στα οπωροφόρα, γιατί αν υπάρξει κάποιο πρόβλημα θα πρέπει να ψεκάσουμε πριν σχηματιστούν μπουμπούκια. Και μερικές τελευταίες συμβουλές: για να προφυλάξουμε τα φυτά μας από το κρύο τα ποτίζουμε νωρίς το πρωί και ποτέ το βράδυ. Για σπιτικό λίπασμα, όταν μαγειρέψουμε αυγά, κρατάμε τα τσόφλια και τα βάζουμε σε ένα δοχείο γεμάτο νερό. Μετά από 2 μέρες, όλα τα θρεπτικά συστατικά των αυγών έχουν περάσει στο νερό και μ' αυτό ποτίζουμε τα φυτά μας. Αν κάποιο φυτό μας χάθηκε από άγνωστη αιτία κι όχι από το κρύο ή την παγωνιά, απλά πετάξτε το χώμα που ήταν φυτεμένο για να μην το χρησιμοποιήσετε σε άλλο φυτό. Αν το χώμα ήταν σε γλάστρα, η χλωρίνη κάνει πολύ καλή δουλειά στο θέμα της απολύμανσης. Και τέλος, επειδή ένας κούκος δε φέρνει την άνοιξη... αλλά η αμυγδαλιά το κάνει, κόψτε κλαδάκια αμυγδαλιάς ή μανόλιας και βάλτε τα στο σπίτι. Θα ανθήσουν μέσα στο σπίτι και θα μας φτιάξουν τη διάθεση.
Πηγή : http://iliapress.gr/tropos-na-zeis/spiti-kipos/1260-kipoutiki-xeimonas.html

Οδηγός κηπευτικών εργασιών το Φθινόπωρο : Λαχανικά, παρτέρια και βολβοί λουλουδιών

Ποιος είπε το φθινόπωρο δεν έχει κηπουρικές εργασίες; Δείτε τι πρέπει να κάνουμε για να κρατήσουμε τα φυτά 'σε φόρμα' και μάθετε τι φυτεύουμε τώρα για... λουλουδιαστά αποτελέσματα την άνοιξη. Μπορεί η απόλαυση του να καθόμαστε στη βεράντα το μπαλκόνι ή τον κήπο να περνά όσο ο καιρός κρυώνει, τώρα είναι όμως η εποχή να φροντίσουμε τα όσα φτιάξαμε την άνοιξη και το καλοκαίρι και να προνοήσουμε για την επόμενη 'σοδειά' που θα μας κρατά παρέα όταν ο καιρός είναι ξανά έτοιμος να υποδεχθεί τα υπέροχα χρώματα των λουλουδιών. Το φθινόπωρο είναι η καλύτερη εποχή για τους εραστές των κλαδευτηριών. Όλη η ανάπτυξη του καλοκαιριού θα χρειαστεί τώρα ένα χαλινάρι. Αρκετά βέβαια από τα… αποκόμματα και με τη βοήθεια της υγρασίας που αυτή την εποχή συνδυάζεται με ήπιες θερμοκρασίες θα μπορούσαν να αποτελέσουν τη μαγιά για την ανοιξιάτικη εικόνα του χώρου, οπότε μη διστάσετε να τα τοποθετήσετε σε ξεχωριστές γλάστρες. Χώρια από το κλάδεμα ή το τελευταίο 'τάισμα' των φυτών με λίπασμα πριν τη χειμέρια νάρκη τους, το φθινόπωρο ενδείκνυται και για φύτεμα- κυρίως λαχανικών και βολβών, αλλά και για τη λήψη μέτρων έναντι σαλιγκαριών και άλλων απειλών για τα φυτά. Τα χημικά δολώματα για τους παρασιτικούς οργανισμούς μπορείτε να τα προμηθευτείτε από τις μάντρες με είδη κήπου ή και από τα μεγάλα super market. Φυτέψτε κουνουπίδια, σπανάκι και μπρόκολα έχοντας πριν σκάψει ελαφρά το ανώτερο επίπεδο του χώματος και τοποθετήστε εκεί μικρή ποσότητα λιπάσματος ή κοπριάς. Ακόμη είναι τώρα καλή εποχή να φυτέψετε πράσα, κρεμμύδια, κουκιά, σκόρδα (ξεχωρίστε τις σκελίδες και τοποθετήστε τις σε βάθος περίπου 5 εκατοστών από την επιφάνεια) και πατάτες. Αφαιρέστε όλες τις νεκρές κορυφές των λουλουδιών, ειδικά από τους κατιφέδες που όταν μαραίνονται επάνω στο φυτό μπορούν να χαλάσουν την εικόνα του μπαλκονιού ή του κήπου σας. Ούτως ή άλλως, δεν πρέπει να αφήνετε τα μονοετή ή εποχικά φυτά να παραμένουν περισσότερο από τη διάρκεια ζωής τους στο χώμα ή τις γλάστρες σας- ξεριζώστε τα, αν είναι δυνατόν, πριν ακόμα μαραθούν. 
Φυτέψτε μοσχομπίζελα και φροντίστε για μια πέργκολα κοντά τους ώστε να αναρριχηθούν. Βάλτε τους σπόρους από το προηγούμενο βράδυ σε μια βρεγμένη εφημερίδα και φυτέψτε τους το πρωί. Αφαιρέστε από τις τριανταφυλλιές οποιαδήποτε φύλλα με μαύρα στίγματα και τοποθετήστε τα σε μια πλαστική σακούλα φροντίζοντας ώστε να μην έρθουν σε επαφή με τα υπόλοιπα. Είναι η εποχή να βάλετε ένα καλό οργανικό λίπασμα στις τριανταφυλλιές και να φροντίσετε το πότισμα να γίνεται όσο το δυνατόν στις ρίζες.  Όσοι προνόησαν τον Ιούλιο για ντάλιες θα τις δουν να ανθίζουν τώρα. Φροντίστε να είναι ποτισμένες και αφαιρέστε τα μικρότερα μπουμπούκια, ώστε να πετύχετε καλύτερα αποτελέσματα με τα μεγαλύτερα. Οι γλαδιόλες μπορούν τώρα να ξεριζωθούν. Κόψτε τους αγάπανθους πριν οι κεφαλές τους μαραθούν, ενώ κλάδεμα θέλουν οι ορτανσίες, οι λεβάντες, οι σαλβίες ώστε να μένει ο κήπος συγυρισμένος. Εποχή κλαδέματος είναι και για πελαργόνια και γεράνια, αλλά μην βιαστείτε να πετάξετε τα όσα περίσσεψαν, αφού όπως είπαμε, η εποχή είναι ιδανική για να βγάλουν ρίζες όσα 'αποκόμματα' σας ενδιαφέρουν. Ειδικά για τα μεσογειακά κλίματα ενδείκνυται αυτή την εποχή η ανασάλευση του γρασιδιού με ένα πιρούνι ή με μια μικρή τσουγκράνα ώστε να αεριστεί από τους καλοκαιρινούς καύσωνες και να διευκολυνθούν οι επερχόμενες βροχές να εισέλθουν και να δυναμώσουν το χώμα πριν τον βαρύ (;) χειμώνα. Για όσους έχουν γκαζόν είναι επίσης η εποχή να καλύψουν τυχόν 'τρύπες' στην ενιαία πράσινη εικόνα του κήπου τους.  Εξάλλου, υπάρχει ακόμη αρκετός χρόνος έως τον χειμώνα για να μεγαλώσουν τα φυτά προστατευμένα από τη θερμοκρασία, ώστε ακόμη και αν κάποιος επιθυμεί να ξεκινήσει τώρα μια παρόμοια καλλιέργεια με τύρφη, είναι κατάλληλη εποχή να το κάνει- αρκεί να έχει υπόψη του ότι μια φορά την ημέρα θα χρειάζεται να ποτίζει, ώστε να έχει αποτελέσματα. Πέρα από οτιδήποτε άλλο, το φθινόπωρο είναι η καλύτερη εποχή του χρόνου για να φυτέψετε αειθαλή δένδρα και θάμνους, ενώ είναι μια πολύ καλή εποχή για να φυτέψετε και οπωροφόρα δένδρα. 
Αυτή είναι η εποχή και για να εμπλουτίσετε το έδαφος με λίπασμα, αν και θέλει προσοχή καθώς τα υπερβολικής έντασης σκευάσματα δεν ταιριάζουν στα δένδρα που προτιμούν ήπια λιπάσματα. Όσο η ήπια θερμοκρασία εξακολουθεί, περιποιηθείτε τα φυτά με τις ρηχές ρίζες όπως τα ροδόδενδρα, οι αζαλέες και τα κωνοφόρα. Συλλέξτε τους καρπούς που έχουν βγει, αφαιρέστε τα όποια τυχόν αδύναμα κλαριά, απλώστε λίγο ασβέστη και μετά ποτίστε με άφθονο νερό προκειμένου να μεγιστοποιήσετε την ανάπτυξη σε μικρό χρονικό διάστημα. Μεταφυτέψτε ροδόδενδρα, αζαλέες και καμέλιες τώρα. Είναι η εποχή που πρέπει να φροντίσουμε για τα λουλούδια που θα απολαμβάνουμε την άνοιξη- άλλωστε είναι γνωστό πως κάποια από τα ομορφότερα άνθη βγαίνουν από τους βολβούς. Το φθινόπωρο είναι η κατάλληλη εποχή να φυτέψετε βολβούς και ειδικά ασφόνδυλους, νεραγκούλες, φρέζες, τουλίπες, ανεμώνες, υάκινθους και φούλια.
Πηγή : http://www.iatronet.gr/terpsi-zwi/diaskedastiki-askisi/article/2911/kipoyriki-fthinopwroy-ti-fytefoyme-twra.html

Τρίτη 14 Αυγούστου 2018

Οι κρεμαστοί κήποι της Βαβυλώνας (Μέρος Β') : Η κατασκευή και λειτουργία των θρυλικών κήπων

Δεν υπάρχει αμφιβολία πως οι Κρεμαστοί Κήποι υπήρ­ξαν πράγματι. Αλλά όπως το δένδρο στο όνειρο, άνθισαν πιθανώς και ξεράθηκαν περισσότερες από μια φορά. Η πρώτη περιγραφή τους απέχει σχεδόν το ίδιο χρονικά από τον θάνατο του Ναβουχοδονόσορα με το βιβλίο του Δα­νιήλ. Ο Έλληνας συγγραφέας Βερόσσος που έζησε στη Βαβυλωνία τον 3ο αιώνα π Χ., μας λέει πως ο βασιλιάς είχε δημιουργήσει τεχνητά βουνά στο παλάτι του στην πόλη και τα είχε φυτέψει με δένδρο Και πως έκτισε επίσης έναν Κρεμοστό Κήπο και πώς το έκανε αυτό για χάρη της συζύγου του μιας πριγκίπισσας από την ορεινή Μηδία στο δυτικό άκρο της Περσίας, η οποία νοσταλγού­σε τη χώρα της καθώς τώρα ζούσε στις πληκτικές, επίπε­δες εκτάσεις της πεδιάδας της Μεσοποτάμιας. Στον αρχαίο κόσμο. ο Ναβουχοδονόσορ φημιζόταν ως μεγάλος αρχιτέκτονας. Το μεγαλεπήβολα σχέδιά του μεταμόρφωσαν την αρχαία πάλη της Βαβυλώνας σε πρω­τεύουσα αντάξια της δύναμης κοι της φιλοδοξίας του. Αποκατέστησε τους ναούς κοι το μεγάλο ζιγκουρότ  τον πύργο της Βαβέλ και έκλεισε την πόλη μέσα σε ψηλά αμυντικά τείχη. Ο κατάλογος του Αντίπατρου με τα επτά θαύματα μιλάει για τα τείχη, πάνω στα οποία άρματα μπορούν να κάνουν αγώνες, πριν αναφέρει τους κήπους ως θαύμα του κόσμου.  Στο κέντρο αυτής της μεγάλης πρωτεύουσας, ο Ναβου­χοδονόσορ έκτισε το μεγαλύτερο παλάτι που υπήρξε ποτέ στην αρχαία Εγγύς Ανατολή, το οποίο κάλυπτε έκταση 50.000 τετραγωνικών μέτρων. Ηταν μεγαλύτερο οπό τα Ασσυριακά παλάτια της Νινευή και της Νιμρώδ μεγαλύτερο ακόμα και οπό τα μεγάλα περσικά ανάκτορα της Περσέπολης. Δίπλα από το παλάτι του, που δέσποζε στον Ευφράτη ο Ναβουχοδονόσορ έκτισε τους Κρεμαστούς Κήπους θα περίμενε κανείς πως ένας κήπος, όσο πολυτελής κι αν ήταν, θα αποτελούσε ένα σχετικά ήσσονος σημασίας στοιχείο σε ένα τόσο τεράστιο συγκρότημα ανακτόρων. Και όμως, ήταν οι κήποι και όχι τόσο τεράστιο συγκρότη­μα ανακτόρων. 
Και όμως ήταν οι κήποι και όχι το κτίριο που θεωρήθηκαν ως ένα από τα θαύματα του κόσμου από τους Ελληνες και τους Ρωμαίους. Γιατίτι συνέβη αυτό; Η απάντηση βρίσκεται στην εφευρετικότητα που απαιτείτο για να δημιουργηθεί και να αρδευτεί ένας κήπος ανεβασμένος σε τεχνητούς εξώστες, πάνω από το επίπε­δο της πεδιάδας της Μεσοποτάμιας. Αυτό ήταν που τόσο εντυπωσίασε τους αρχαίους. Ο Διόδωρος ο Σικελιωτης, ο Ελληνο-Ρωμαίος ιστορικός, περιέγραψε τους κήπους με αρκετές λεπτομέρειες γύρω στο 50 π Χ . παρόλο που τον καιρό εκείνο η Βαβυλώνα ήταν πιο ερείπιο και οι κήποι πρέπει να είχαν χαθεί. Ο Διόδωρος περιγράψει πως οι εξώστες είχαν κτιστεί πανω σε σειρές από παραλληλα τείχη, το καθένα από τα οποία είχε πλάτος μεγαλύτερο από επτά μέτρα. Τα τείχη αυτά στήριζαν συμπαγείς πέτρινες στήλες, στις οποίες στηρίζονταν με τη σειρά τους κορμοί φοινικιάς, τοποθε­τημένοι ο ένας δίπλα στον άλλον ένα στρώμα απάκαλα που καλύπτονταν από ορυκτή πίσσα είχε τοποθετηθεί πάνω από τους κορμούς, από πάνω δύο στρώματα από ψημένα τούβλα κολλημένα μαζί και τέλος ένα στρώμα από μολύβι. Με αυτό τον τρόπο, η υποδομή ήταν αδιάβροχη. Χώμα είχε στρωθεί πάνω από την υπερυψωμένη επιφάνεια των εξωστών με αρκετό βάθος γιο να μπορούν να φυτευτούν μεγάλα δένδρα. Οι βροχές δεν ήταν αρκετές για τη γεωργία κι οι αγροί γύρω οπό την πάλη εξαρτώνταν απο εκτεταμένα συστήματα άρδευσης, τα οποία έπαιρναν νερό από τον  Ευφράτη. Το υψος των Κρεμοστών Κήπων επέτεινε πρόβλημα, εφόσον το νερό έπρεπε με κάποιο τρόπο Φτάσει σε ύψος 23 μέτρων, μέχρι τον υψηλότερο εξώστη. Τρεις αιώνες νωρίτερα, ο Ασσύριος βασιλιάς Ασσυρμνιμπάλ ο II ειχε αντιμετωπίσει παρόμοιο πρόβλημα όταν έφτιαξε καταρράκτες μέσα στο μεγάλο βασιλικό κήπο του στη Νεμρωδ, στο βόρειο Ιράκ. Οι καταρράκτες αυτοί τροφοδοτούνταν πιθανώς από ένα υδραγωγείο που έφερνε νερό από τους λόφους, αλλα αυτή η επιλογή υπήρχε στις πεδιάδες της Βαβυλώνιος.
Η τοποθεσία στην οποία βρίσκονταν οι Κρεμαστοί κήποι, στις όχθες του Ευφράτη σήμαινε τουλάχιστον πως υπήρχε και διαθέσιμο. Την λυση τουλάχιστον στα τελευταία χρόνια της ζωής τους φαίνεται πως έδωσαν συστοιχίες αντλιών. Τις αντλίες δούλευαν κατά πάσα πιθανότητα σκλάβοι ήταν προσεκτικά κρυμμένες ώστε να μην τις βλέπε τους επισκέπτες. Ανέβαζαν το νερά από επίπεδο σε επίπεδο μέχρι που έφθανε στον υψηλοτερο εξώστη, από το οποίο κυλούσε και πάλι προς τα κάτω σχηματίζοντας πιθανώς καλλωπιστικά ρυάκια και καταρράκτες. Το αποτέλεσμα πρέπει να ήταν εντυπωσιακότερο κατά την ζέστη περίοδο του ξηρού καλοκαιριού της Βαβυλώνας όταν οι Κρεμαστοί Κήποι πρέπει να έμοιαζαν με  θαυμάσια εξωτική όαση. Η διατήρηση ενός επαρκούς αποθέματος νερού πρέπει, πάντως, να ήταν μια εξαιρετι­κά κοπιαστική επιχείρηση. Στη λειτουργία των αντλιών οφειλόταν ο χαρακτηρι­σμός των Κρεμαστών Κήπων της Βαβυλώνας ως θαύμα του κόσμου. Οποιαδήποτε διακοπή της παροχής νερού θα οδηγούσε ταχύτατα στον εκφυλισμό τους και αυτό έκανε τους κήπους ακόμα πιο ευάλωτους από τα άλλα θαύματα σε πολιτικές και στρατιωτικές κρίσεις. Είναι πιθανόν οι κήποι που περιέγραψαν Έλληνες και Ρωμαίοι συγγραφείς να μην ήταν αυτοι που είχε κτίσει ο Ναβουχοδονόσορ οι οποίοι μπορεί να καταστράφηκαν όταν η Βαβυλώνα λεηλατήθηκε από τους Πέρσες το 479 π.Χ. Οταν ο Ηρόδοτος περιέγραψε τα θαύματα της Βαβυ­λώνας λίγες δεκαετίες αργότερα, δεν ανεψερε τίποτα για τους Κρεμαστούς Κήπους, οι οποίοι μπορεί να ήταν ακό­μα ερείπια. Γνωρίζουμε πως οι κήποι αποκαταστάθηκαν γύρω στο 400 π.Χ.  Ο Μέγας Αλέξανδρος σχεδίαζε να κάνει τη Βαβυλώνα πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας του αλλά μετά από τον ξαφνικό θάνατό του στο παλάτι, που είχε κτίσει ο Ναβουχοδονόσορ, η αυτοκρατορία του δια­λύθηκε και η πόλη υπέστη σοβαρές ζημιές στη διάρκεια μαχών. Αυτές δεν ήταν βέβαια συνθήκες στις οποίες θα μπορούσαν να ζήσουν εξωτικά δένδρα, που εξαρτώνταν από ένα μάλλον ευαίσθητο σύστημα άρδευσης. Μπορεί να μιλάμε όχι για έναν κήπο, αλλά για ολόκληρη σειρά από κήπους που φυτεύονταν, επισκευάζονταν και ξαναφυτεύονταν ίσως μάλιστα και να άλλαζαν τοποθεσία ανάλογα με τις περιόδους ακμής και παρακμής της Βαβυ­λώνας. Ο θάνατος του Αλεξάνδρου σήμανε το τέλος της Βοβυλώνας ως μεγάλης πόλης, η οποία μέσα σε 300 χρόνιο ουσιαστικά ερημώθηκε. 
Πηγή : http://history-of-macedonia.com/2011/02/12/arxaios-kosmos-thaumata-kremastoi-kipoi-babilona/

Οι κρεμαστοί κήποι της Βαβυλώνας (Μέρος Α') : Η ιστορία των πιο διάσημων κήπων στον κόσμο

Ενα τα 7 θαύματα του κόσμου, το πιο δύσκολο  να φανταστούμε πώς ήταν και τι το θαυμαστό είχε, είναι οι Κρεμαστοί Κήποι της Βαβυλώ­νας. Μεγάλο μέρος του θαυμασμού που προκαλούσαν σε γενιές περιηγητών του αρχαίου κόσμου. Οφειλόταν στην αντίθεση αναμεσα στην υπερυψωμένη πρασινάδα των κήπων και στην επίπεδη, άνυδρη πεδιάδα του Ευφράτη που τους περιέβαλε. Οι σκιερές κληματαριές τους υπήρχαν ακόμα στη μνήμη των ανθρώπων και οι χρονικογρά­φοι ης περιέγραφαν για πολύ καιρό, αφού είχαν γίνει πια ερείπια. Έλληνες και Ρωμαίοι συγγραφείς μιλούν για μεγαλο­πρεπές κήπους, που κάλυπταν έκταση 14 στρεμμάτων. Χαρακτηρίζονται -κρεμαστοί·, γιατί ήταν υπερυψωμένοι πάνω σε εξώστες Δέντρα και θάμνοι που έφταναν σε ύψος μέχρι και 15 μέτρων ήταν φυτεμένοι σε μια σειρά από εξώστες που υψώνονταν 23 μέτρα και ποτίζονταν με νερό που δαιμόνιες μηχανές ανέβαζαν μέχρι εκεί Οι πιο λυρικές περιγραφές τους παρομοιάζουν με πράσινες βουνοπλαγιές που το αεράκι τις κάνει να λικνίζονται απαλά. Οι ρομαντικές ιστορίες, που έφτασαν μέχρι εμάς. λένε πως τους έκτισε ένας βασιλιάς για χάρη της βασίλισσας του που νοσταλγούσε την πατρίδα της, την Μηδια. Οι Κρεμαστοί Κήποι της Βαβυλώνας ήταν ένα από τα ξακουστά θαύματα του αρχαίου κόσμου. Σύμφωνα με τις περιγραφές που έχουν σωθεί σε αρχαία κείμενα, ήταν πολυεπίπεδοι, με υπερυψωμένα πεζούλια, υποστυλώματα με εφυαλωμένους οπτόλινθους, κελαρυστά νερά και πλούσια φυτά. Ως τώρα ωστόσο κανένας αρχαιολόγος δεν έχει εντοπίσει ούτε ένα ίχνος τους. Το γεγονός μάλιστα ότι όλες οι αναφορές που έχουμε για αυτούς είναι μεταγενέστερες έχει ωθήσει ορισμένους ειδικούς στο να υποστηρίξουν ότι δεν υπήρξαν ποτέ και ότι αποτελούν απλώς έναν «παραφουσκωμένο» μύθο. Με βάση τις αναφορές που έχουν γίνει σε αυτούς από αρχαίους συγγραφείς, οι ειδικοί θεωρούν ότι οι θαυμαστοί κήποι, αν υπήρξαν, βρίσκονταν έξω από τα τείχη της Βαβυλώνας στο σημερινό Ιράκ και ποτίζονταν με αρδευτικά συστήματα από τον ποταμό Ευφράτη. 
Ο Βηρωσσός, ένας βαβυλώνιος ελληνιστής ιερέας που έγραψε την ιστορία της Βαβυλώνας στα ελληνικά, αναφέρει ότι κατασκευάστηκαν γύρω στο 600 π.Χ. από τον βασιλιά Ναβουχοδονόσορα για τη σύζυγό του Αμυΐτιδα. Στην περιοχή έχουν γίνει επισταμένες έρευνες, καμία ένδειξη όμως που να μαρτυρεί την ύπαρξη μιας τέτοιας κατασκευής δεν έχει βρεθεί. Η δρ Ντάλεϊ, η οποία είναι ιστορικός του Ινστιτούτου Ανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης με ειδικότητα στον ασσυριακό πολιτισμό και έχει αφιερώσει 20 χρόνια στην αναζήτηση των χαμένων κήπων, αποφάσισε να δει το ζήτημα με «άλλο μάτι». Αναζητώντας και συνδυάζοντας πληροφορίες από κείμενα που ως τώρα δεν είχαν αξιοποιηθεί με αυτόν τον τρόπο έχει καταλήξει στο συμπέρασμα ότι το «βοτανικό θαύμα» της αρχαιότητας δεν ήταν βαβυλωνιακό αλλά ασσυριακό. Οπως είπε στο ντοκυμαντέρ που προβλήθηκε από το Channel 4 η δρ Ντάλεϊ, ανακάλυψε στο Βρετανικό Μουσείο ένα πρίσμα επάνω στο οποίο υπάρχει γραμμένο σε σφηνοειδή γραφή (η γραφή των Βαβυλωνίων και των Ασσυρίων) ένα κείμενο που αφορά τον Σεναχερίμπ, βασιλιά των Ασσυρίων, ο οποίος βασίλεψε έναν αιώνα πριν από τον Ναβουχοδονόσορα. Μεταξύ άλλων το κείμενο αυτό αναφέρει ότι ο βασιλιάς έχτισε κοντά στη Νινευή ένα ανάκτορο και πλάι του κατασκεύασε έναν κήπο που αποτελούσε «το θαύμα όλων των λαών». Η ιστορικός προσέθεσε μάλιστα ότι λέγεται πως ο Σαρδανάπαλος, ο οποίος ήταν εγγονός του Σεναχερίμπ, είχε ζωγραφίσει αυτόν τον κήπο σε μια πλάκα μέσα στο ανάκτορο. Συγκεντρώνοντας πληροφορίες σχετικά με το ανάκτορο του Σεναχερίμπ και συνδυάζοντας αρχαίους και σύγχρονους χάρτες η δρ Ντάλεϊ το αναζήτησε και θεωρεί ότι το έχει βρει σε μια περιοχή κοντά στη Μοσούλη, στο Βόρειο Ιράκ, στην περιοχή όπου βρισκόταν η αρχαία Νινευή. 
Δίπλα στα ερείπια που έχει εντοπίσει η ιστορικός βρίσκεται ένας χωμάτινος λόφος με πρασινάδα. «Αυτό είναι το πιθανότερο σημείο στο οποίο θα πρέπει να βρίσκονταν οι κήποι» τόνισε, προσθέτοντας ότι ένα ανάγλυφο που έχει ανασκαφεί στη Νινευή αναπαριστά λεπτομερώς το ανάκτορο δίπλα σε έναν κήπο όπου τα φυτά κρέμονταν από υπερυψωμένα πεζούλια. Η βρετανή αρχαιολόγος πιστεύει ότι η σύγχυση ως προς τη θέση των θαυμαστών κήπων στους αιώνες που ακολούθησαν δημιουργήθηκε από το γεγονός ότι η Νινευή ήταν για την εποχή της μια «Νέα Βαβυλώνα», μια πόλη που μπορούσε καθ' όλα να ανταγωνιστεί την πρωτεύουσα των Βαβυλωνίων. Αναγνωρίζει ωστόσο ότι για να επιβεβαιωθεί η θεωρία της χρειάζεται ακόμη πολλή δουλειά. «Περαιτέρω έρευνες απαιτούνται τώρα στο συγκεκριμένο σημείο αλλά δυστυχώς δεν νομίζω ότι θα υπάρξει αποτέλεσμα ενόσω ζω» δήλωσε. «Είμαι όμως απόλυτα πεπεισμένη ότι οι κήποι βρίσκονταν στη Νινευή».
Πηγή : http://www.tovima.gr/science/article/?aid=547912
http://history-of-macedonia.com/2011/02/12/arxaios-kosmos-thaumata-kremastoi-kipoi-babilona/

Η αυτοκρατορική Έπαυλη του Αδριανού (Μέρος Β') : Τα μυστικά της αρχαιότητος

Κρυμμένη πόλη κάτω από τη Βίλα του Αδριανού στη Ρώμη; Αυτό δείχνουν οι σήραγγες που καταγράφηκαν. Ερασιτέχνες σπηλαιολόγοι χαρτογράφησαν ένα τεράστιο δίκτυο από σήραγγες κάτω από τη βίλα του Αδριανού, που βρίσκεται έξω από τη Ρώμη, αναγκάζοντας τους αρχαιολόγους να αναθεωρήσουν ριζικά τις απόψεις τους για ένα από τα πιο επιβλητικά αρχαία κτίρια της αυτοκρατορικής Ρώμης. Ερασιτέχνες σπηλαιολόγοι χαρτογράφησαν ένα τεράστιο δίκτυο από σήραγγες κάτω από τη βίλα του Αδριανού, που βρίσκεται έξω από τη Ρώμη, αναγκάζοντας τους αρχαιολόγους να αναθεωρήσουν ριζικά τις απόψεις τους για ένα από τα πιο επιβλητικά αρχαία κτίρια της αυτοκρατορικής Ρώμης. Οδηγούμενοι μέσα από ανοίγματα-φωταγωγούς που βρήκαν σε αγροτικές περιοχές γύρω από τον αρχαιολογικό χώρο, συνολικής έκτασης 296 στρεμμάτων, τοπικοί σπηλαιολόγοι έχουν καταγράψει περισσότερο από 1,5 χιλιόμετρο οδικών σηράγγων - σήραγγες στις οποίες, κατά το 2ο αιώνα, τα βόδια τραβούσαν κάρα φορτωμένα με τρόφιμα για τις πολυτελείς δεξιώσεις ενώ χιλιάδες σκλάβοι μεταφέρονταν από παλάτι σε παλάτι, χωρίς να τους βλέπει ο αυτοκράτορας. «Με τις σήραγγες αυτές καταλαβαίνουμε ότι η βίλα του Αδριανού, σχεδιάστηκε να λειτουργεί λιγότερο ως μια έπαυλη και περισσότερο ως μια πόλη», δήλωσε ο Benedetta Adembri, διευθυντής του χώρου, ο οποίος σχεδιάζει, να ανοίξει για πρώτη φορά το φθινόπωρο τμήματα των σηράγγων για το κοινό. Ο Αδριανός έκτισε το καταφύγιο του κοντά στο σημερινό Tivoli για να ξεφύγει από το θόρυβο και την πολυκοσμία της Ρώμης, αλλά κατάφερε να πάρει και την μισή πόλη μαζί του. Οι αρχαιολόγοι έχουν εντοπίσει 30 κτίρια, συμπεριλαμβανομένων των ανακτόρων, ιαματικών λουτρών, ενός θεάτρου και βιβλιοθηκών, καθώς και κήπων και δεκάδων κρηνών. «Πιστεύουμε ότι η βίλα καλύπτει έκταση 250 εκταρίων, αλλά δεν γνωρίζουμε ακόμη τα όρια», δήλωσε ο Abembri. 
Η βίλα εγκαταλείφθηκε μετά την πτώση της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, ενώ κατά την διάρκεια των αιώνων που πέρασαν καταστρεφόταν κομμάτι από το κομμάτι, με τον τοπικό καρδινάλιο να αφαιρεί το μάρμαρο για να κατασκευάσει τη δική του βίλα τον 16ο αιώνα περίπου, αφήνοντας μόνο τα υπόλοιπα κατάλοιπα. Ώσπου μια ιταλική ένωση αρχαιολόγων και σπηλαιολόγων, εξοπλισμένοι με σχοινιά και τηλεκατευθυνόμενα οχήματα με κάμερα, ξεκίνησαν την έρευνα, διερευνώντας τις παρθένες σήραγγες κάτω από την περιοχή του αρχαιολογικού χώρου, αλλά και μια συνολική έκταση 14,5 χιλιομέτρων από υπονόμους και σωλήνες νερού συνδεδεμένους με τα τοπικά υδραγωγεία. «Αυτό που εξετάζουμε είναι, σε κάποιο βαθμό την πραγματική βίλα, διότι οι σήραγγες θα μας δείξουν τα πραγματικά όρια του ακινήτου», δήλωσε ο Marco Placidi, ερασιτέχνης σπηλαιολόγος, ο οποίος ηγήθηκε της έρευνας. Αν και οι ειδικοί γνωρίζουν εδώ και καιρό ότι υπάρχουν σήραγγες κάτω από την βίλα του Αδριανού, η ομάδα του Placidi ήταν η πρώτη που εισήλθε μέσα σε αυτές προκειμένου να τις εξερευνήσει. Έχουν χαρτογραφηθεί μια κύρια σήραγγα, πλάτους 2,40 μέτρων, η οποία καλύπτει περισσότερα από 800 μέτρα σε κυκλικό σχήμα. Η σήραγγα ίσως χρησιμοποιούταν για την περιστροφή των αμαξών. Ένα κοχύλι από την Ερυθρά Θάλασσα, που πιθανώς χρησιμοποιούνταν ως διακοσμητικό στοιχείο στην έπαυλη, είναι ένα από τα ευρήματα του αρχαιολογικού χώρου. Το πιο σημαντικό, οι σπηλαιολόγοι σκόνταψαν επάνω στην είσοδο μιας ακόμη ανεξερεύνητης σήραγγας, διπλάσια σε πλάτος, περίπου 5 μέτρα, που θα μπορούσε να φιλοξενήσει αμφίδρομη κίνηση. Προς το παρόν είναι γεμάτη με χώμα σχεδόν μέχρι την οροφή. «Δεν γνωρίζουμε ακόμα πού θα μας οδηγήσουν οι σήραγγες, ίσως σε κτίρια που δεν γνωρίζουμε ακόμα ότι υπάρχουν», δήλωσε ο Vittoria Fresi, αρχαιολόγος που έχει δουλέψει με τον Placidi. Ο Placidi, ο οποίος εργάστηκε επίσης για την αποκατάσταση των σηράγγων κάτω από τις Θέρμες του Καρακάλλα στη Ρώμη, δήλωσε: «Οι άνθρωποι όλο και περισσότερο επικεντρώνονται προς τους υπόγειους χώρους σε ρωμαϊκά μνημεία προκειμένου να κατανοήσουν καλύτερα τους Ρωμαίους». 
Ο Αδριανός, ένας στρατιώτης και ποιητής, επαινείται ως «μεγάλη και ενεργή ιδιοφυία» από τον βρετανό ιστορικό Edward Gibbon. Ήταν ο αυτοκράτορας που ξεκίνησε το τείχος σε ολόκληρη την Αγγλία το έτος 122 για να κρατήσει έξω τους εισβολείς. Ανοικοδόμησε επίσης, το Πάνθεον στη Ρώμη, και είχε παραγγείλει την κατασκευή μιας περιοχής τεχνών χωρητικότητας 900 ατόμων στο κέντρο της Ρώμης, η οποία ανακαλύφθηκε πέρυσι. Ήταν πολύ απαιτητικός σε ότι αφορούσε την προστασία της ιδιωτικής ζωής. Αφού έφερε χιλιάδες σκλάβους και διοικητικούς λειτουργούς στη νέα βίλα του, περιέβαλλε τα προσωπικά του διαμερίσματα με μια κυκλική τάφρο, που εξακολουθεί να είναι εμφανής και σήμερα, εξασφαλίζοντας την πρόσβαση μέσω μιας γέφυρας. «Ο Αδριανός είχε εμμονή με τη μοναξιά. Πήγε στο Tivoli για να την έχει, αλλά περιβαλλόταν τελικά από ανθρώπους», είπε ο Placidi. «Αυτό θα μπορούσε να εξηγήσει γιατί έβαλε ένα τόσο μεγάλο μέρος της ζωής του σε υπόγειου τμήματα της βίλας».
Πηγή : http://m.eirinika.gr/article/15956/krymmeni-poli-kato-apo-ti-vila-toy-adrianoy-sti-romi-ayto-deihnoyn-oi-siragges-poy

Η αυτοκρατορική Έπαυλη του Αδριανού (Μέρος Α') : Το θερινό ανάκτορο μείξη φύσης και πολιτισμού

Η Έπαυλη του Αδριανού στη Ρώμη κτίστηκε από το 118 ως το 134. Βρίσκεται σε απόσταση 30 χιλιομέτρων από την Ρώμη, 5 χιλιόμετρα από το Τίβολι του Λάτιου. Ήταν το καλοκαιρινό ανάκτορο του φιλέλληνα Αδριανού. Είχε οικοδομική έκταση 120 εκταρίων, στην οποία ο Αδριανός είχε κατασκευάσει μινιατούρες φημισμένων κτηρίων και εγκαταστάσεων όπως τις είχε δει στα ταξίδια του, στην Ελλάδα και στην Αίγυπτο. Θεωρείται το εκτενέστερο και πολυσπουδέτερο Ρωμαϊκό ανάκτορο όλων των εποχών, ανάλογο με το μεταγενέστερο Παλάτι των Βερσαλλιών. Η Βίλα Αντριάνα (Έπαυλη του Αδριανού) κατασκευάστηκε στο Τίμπουρ (σημερινό Τίβολι) ως καταφύγιο από τη Ρώμη για το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Αδριανό τη δεύτερη και τρίτη δεκαετία του 2ου αιώνα μ.Χ. Λέγεται ότι ο Αδριανός αντιπαθούσε το ανάκτορο στον Παλατίνο Λόφο στη Ρώμη, πράγμα που τον οδήγησε στην κατασκευή του καταφυγίου. Τα τελευταία χρόνια της βασιλείας του κυβερνούσε την αυτοκρατορία από τη βίλα. Έτσι μια μεγάλη αυλή ζούσε εκεί μόνιμα. Η ταχυδρομική υπηρεσία τη διατηρούσε σε επαφή με τη Ρώμη (30 χιλιόμετρα μακριά ). Μετά τον Αδριανό η βίλα χρησιμοποιήθηκε από τους διάφορους διαδόχους του. Κατά την παρακμή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας η βίλα περιέπεσε σε αχρηστία και μερικώς ερειπώθηκε. Τον 16ο αιώνα ο Καρδινάλιος Ιππόλιτος ντ’Εστε αφαίρεσε τα περισσότερα μάρμαρα και αγάλματα από τη βίλα του Αδριανού για να διακοσμήσει τη δική του Βίλα ντ’ Εστε εκεί κοντά. Η Βίλα Αντριάνα ήταν ένα συγκρότημα πάνω από 30 κτιρίων, καλύπτοντας μια έκταση τουλάχιστον 1 τετρ. χιλιομ,.,το μεγαλύτερο μέρος της οποίας ακόμη δεν έχει ανασκαφεί. Η βίλα ήταν το μεγαλύτερο Ρωμαϊκό παράδειγμα Αλεξανδρινών κήπων, ιερού τόπου αναψυχής. Το συγκρότημα περιελάμβανε ανάκτορα, αρκετά λουτρά, θέατρα, ναούς, βιβλιοθήκες, κρατικές αίθουσες και κατοικίες αυλικών, πραιτοριανών και δούλων. 
Η Βίλα απηχεί πολλούς διαφορετικούς αρχιτεκτονικούς ρυθμούς, κυρίως Ελληνικούς και Αιγυπτιακούς. Ο Αδριανός, αυτοκράτορας πολυταξιδεμένος, δανείστηκε αυτά τα σχέδια, όπως οι Καρυάτιδες από την Κάνωπο μαζί με τα αγάλματα δίπλα τους που απεικόνιζαν τον Αιγυπτιακό νάνο θεό της γονιμότητας Βησά. Ένα Ελληνικό λεγόμενο ΄΄Ναυτικό Θέατρο΄΄ είναι κλασικού ιωνικού ρυθμού, ενώ οι θόλοι των κύριων κτιρίων καθώς και οι κορινθιακές αψίδες της Κανώπου και του Σεραπείου φανερώνουν καθαρά Ρωμαϊκή αρχιτεκτονική. Στη βιογραφία του Αδριανού ότι περιοχές της βίλας έφεραν τα ονόματα τόπων που ο Αδριανός είχε δει στα ταξίδια του. Μόνο μερικοί τόποι που μνημονεύονται στη βιογραφία μπορούν να συσχετισθούν επακριβώς με τα σημερινά ερείπια. Ένα από τα εντυπωσιακότερα και καλύτερα διατηρημένα μέρη της Βίλας είναι μια πισίνα και ένα τεχνητό σπήλαιο, που ονομάζονταν Κάνωπος και Σεραπείο αντίστοιχα. Η Κάνωπος ήταν Αιγυπτιακή πόλη, όπου ήταν ένας ναός (Σεραπείο), αφιερωμένος στο θεό Σέραπι. Εντούτοις η αρχιτεκτονική έχει Ελληνικές επιρροές (χαρακτηριστικό στη Ρωμαϊκή αρχιτεκτονική της Ακμάζουσας και Υστερης Αυτοκρατορίας , όπως φαίνεται στους Κορινθιακούς κίονες και στα αντίγραφα διάσημων Ελληνικών αγαλμάτων που περιβάλλουν την πισίνα. Υπάρχει ένα ανέκδοτο σχετικά με το Σεραπείο και τον αλλόκοτου σχήματος θόλο του. Ένας εξέχων αρχιτέκτων της εποχής, ο Απολλόδωρος από τη Δαμασκό, προσβάλλει τα σχέδια του Αδριανού, συγκρίνοντας το θόλο του Σεραπείου με ΄΄κολοκύθα΄΄. Η πλήρης ρήση είναι: ΄΄Τράβα και σχεδίασε τις κολοκύθες σου. Δεν έχεις ιδέα για αυτά τα (αρχιτεκτονικά) θέματα΄΄. Όταν ο Αδριανός έγινε αυτοκράτορας ο Απολλόδωρος εξορίστηκε και αργότερα καταδικάστηκε σε θάνατο. Σημαντική κατασκευή στη Βίλα είναι το λεγόμενο ΄΄Ναυτικό Θέατρο΄΄. Αποτελείται από ένα κυκλικό πρόστοο, στο εσωτερικό του οποίου ήταν μια δακτυλιόσχημη πισίνα με ένα κεντρικό νησί. 
Κατά τους αρχαίους χρόνους το νησί συνδεόταν με το πρόστοο με δύο κινητές γέφυρες. Στο νησί υπάρχει ένα μικρό Ρωμαϊκό σπίτι με αίθριο, βιβλιοθήκη, τρικλίνιο και μικρά λουτρά. Το μέρος αυτό χρησιμοποιείτο πιθανόν από τον αυτοκράτορα σαν καταφύγιο από την πολύβουη ζωή της αυλής. Στη βίλα γίνεται χρήση πολλών αρχιτεκτονικών ρυθμών και καινοτομιών. Η περιοχή έχει ένα εκτεταμένο δίκτυο υπόγειων σηράγγων. Οι σήραγγες χρησίμευαν κυρίως για τη μεταφορά υπηρετών και αγαθών από τη μία περιοχή στην άλλη. Τα μονοπάτια και οι δρόμοι στην επιφάνεια ήταν στη διάθεση των πιο υψηλόβαθμων κατοίκων της Βίλας. Θόλοι και στοές είχαν εκτεταμένη χρήση. Οι θόλοι στα ατμόλουτρα έχουν κυκλικές οπές στην οροφή για τη διαφυγή του ατμού. Αυτό θυμίζει το Πάνθεον, που επίσης χτίστηκε από τον Αδριανό. Το 1998 ανακαλύφθηκαν στη Βίλα ερείπια που οι αρχαιολόγοι υποστήριξαν ότι ήταν ο μνημειακός τάφος του Αντίνοου ή ενός ναού αφιερωμένου σε αυτόν.
Πηγή : http://www.wikipedia.gr/wiki/Έπαυλη_του_Αδριανού

Η κηπουρική στην Αρχαία Ελλάδα (Μέρος Β') : Οι κήποι στην ζωγραφική και η λατρεία της φύσης

Στην Ελλάδα, που ήταν η περιοχή μεταλαμπαδεύσεως των γνώσεων από την νοτιοανατολική Μεσόγειο και Μέση Ανατολή, η πολιτισμική ανάπτυξη συμπεριέλαβε, αλλά και επηρέασε, ουσιαστικά, την κηποτεχνία, ώστε από την κοιτίδα της στην Αίγυπτο να μεταφερθεί στην Ρώμη εμπλουτισμένη τόσο με τεχνικά στοιχεία (π.χ. η λατρεία του Άδωνη και η τελετουργία της οδηγεί τους πιστούς για πρώτη φορά στην καλλιέργεια φυτών σε φυτοδοχεία γλάστρες) όσο και με νεότερες καλλιτεχνικές βελτιώσεις και προσθήκες. Οι αρχαίοι Έλληνες αν και δεν είχαν επινοήσει την έννοια του τοπίου, πληρούσαν τα κριτήρια που καθορίζουν μία κοινωνία με συνείδηση τοπίου : διέθεταν κήπους και η ζωγραφική τους και η λογοτεχνία τους αποδεικνύουν μια αυθεντική ευαισθησία προς το τοπίο. Το φυσικό τοπίο στην αρχαία Ελλάδα συνδέθηκε αρμονικά με το τεχνητό ήδη από τα μινωικά (Κνωσός, Φαιστός) και τα μυκηναϊκά (ιερό, θέατρο, αγορά, κατοικία) ήταν συνδεδεμένο με το φυσικό τοπίο. Οι πρώτοι κήποι των αρχαίων Ελλήνων αποτελούνταν συνήθως από οπωρώνες, λαχανόκηπους και αμπέλια, σύμφωνα με την Οδύσσεια. Μετά το 600 π.χ. αρχίζουν να κατασκευάζονται σε μικρές αυλές κατοικιών σε πόλεις της αρχαίας Ελλάδας (Αθήνα, Κως, Ρόδος, Έφεσος) πιο καλαίσθητοι κήποι, οι οποίοι επηρεάστηκαν από τους αιγυπτιακούς και τους περσικούς. Στους αρχαίους ελληνικούς κήπους εμφανίστηκαν κίονες, δεξαμενές και αγάλματα. Η αρχαία ελληνική φιλοσοφία κληροδοτεί στη μελλοντική Αρχιτεκτονική Τοπίου την έννοια της κατανόησης και της έκφρασης του πνεύματος και της ατμόσφαιρας (genius loci), που περιβάλλει τους τόπους ειδικής σημασίας και λατρείας (Δελφοί, Δωδώνη, Ολυμπία, Επίδαυρος κ.λ.π.). Η πλούσια ελληνική ορολογία της εποχής δε περιέχει τη λέξη «τοπίο» (landscape, paessagio, landschaft κ.λ.π.). 
Σύμφωνα με τον A. Bergue, όμως, η αρχαία Ελλάδα (αργότερα και η Ρώμη) είχαν συνειδητοποιήσει τα τρία βασικά κριτήρια που καθορίζουν το τοπίο σε μια κοινωνία. Είχαν, δηλαδή, τη διάθεση της κατασκευής του κήπου, όπως δείχνει τόσο η ζωγραφική (αγγειογραφία, τοιχογραφίες) όσο και η ποίηση (Όμηρος, Θεόκριτος), που αποδεικνύουν την ευαισθησία του ανθρώπου της εποχής έναντι του τοπίου. Η ιστορική εξέλιξη όμως του κήπου στον ευρωπαϊκό χώρο περνά μέσα από την κηποποιία της Βυζαντινής περιόδου, όπου ο κήπος μεταλλάσσεται σε χώρο πνευματικής απόλαυσης. Οι Αρχαίοι Έλληνες λάτρευαν τη φύση και αυτό αποτυπώνεται στη Μυθολογία. Οι Θεοί των Αρχαίων Ελλήνων είχαν άμεση σχέση με τη φύση, όπως η Δήμητρα, η προστάτιδα της γεωργίας, η Άρτεμις, η προστάτιδα των άγριων ζώων και ο Διόνυσος, ο προστάτης της άγριας βλάστησης. Η ελληνική μυθολογία περιλαμβάνει και τις νύμφες, θεότητες που κατοικούσαν στην άγρια φύση: τις Nαϊάδες που κατοικούσαν στα ποτάμια, στις πηγές και στις κρήνες, τις Ορεστιάδες που κατοικούσαν στα βουνά, τις Δρυάδες ή Αμαδρυάδες, νύμφες των δέντρων και τις Νηριήδες, τις νύμφες των θαλασσών. Η Γη για τους Αρχαίους Έλληνες ήταν η υπέρτατη Θεά, η μεγάλη μητέρα, και ήταν αυτή που έπαιξε σημαντικό ρόλο στη δημιουργία της πρώτης γενιάς των πλασμάτων. Ήταν η μητέρα των Γιγάντων, των Τιτάνων και του Ωκεανού. Οι Αρχαίοι ¨Έλληνες τη μητέρα Γη την ονόμαζαν Υπερτάταν Γαν. Δεν τη λάτρευαν ως ανθρωπόμορφη θεότητα ούτε σαν ουράνιο σώμα αλλά ως γη-χθων, ως φύση με το χώμα, το έδαφος και το υπέδαφος όπου ζει και τρέφεται ο άνθρωπος (Θεοδοσίου 2011). Σύμφωνα με τον Ησίοδο, η Γαία προϋπήρχε. Μαζί με το Χάος που συμβολίζει το χώρο του Σύμπαντος και με τη βοήθεια του ¨Έρωτα, της κινητήριας δύναμης που ενώνει και μεταμορφώνει, δημιούργησαν τον Ουρανό. Αλλά και οι μύθοι της Αρχαίας Ελλάδας έχουν στενή σχέση με τη φύση και μας φανερώνουν ότι η γη μας προσφέρει ό,τι πιο σημαντικό και όποιος στρέφεται εναντίον της τιμωρείται. Για τους Θεούς της Αρχαίας Ελλάδας, το μέτρο ήταν σημαντικό για τη σωστή λειτουργία του ανθρώπου με τη φύση. Το μέτρο υπήρξε στην αρχαιότητα σπουδαία σύλληψη. 
Οι Αρχαίοι Έλληνες είχαν κατανοήσει την αναγκαιότητα του μέτρου για τη δική τους ασφάλεια. Αντιλήφθηκαν ότι το μέτρο οδηγεί στην αρμονία και δη με τη φύση. ¨Όταν οι άνθρωποι ήταν εναρμονισμένοι με τη φύση μπορούσαν να συνυπάρξουν ειρηνικά ενώ όταν διατάρασσαν αυτή την αρμονία και οι ίδιοι ήταν αναγκασμένοι να υποστούν τις συνέπειες. Στην Αρχαία Ελλάδα, τα περιβαλλοντικά προβλήματα δεν ήταν τόσο έντονα όσο στην εποχή μας. Οι Αρχαίοι Έλληνες είχαν προβλέψει τη μη σωστή συμπεριφορά απέναντι στη φύση και προσπαθούσαν να αποφεύγουν την καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος για να ζουν με αρμονία και ισορροπία. Οι άνθρωποι σήμερα επεμβαίνουν με τις πράξεις τους με αποτέλεσμα να απειλείται και να καταστρέφεται ο ρυθμός, το μέτρο και τα στοιχεία των δυνάμεων της φύσης. Η φύση είναι η βάση της ευδαιμονίας και ο αγαθός δάσκαλος του ανθρώπου (Μάρκος 2001). Ο άνθρωπος είναι αναπόσπαστο κομμάτι της φύσης. Οι Αρχαίοι ¨Έλληνες ήταν ενταγμένοι στο φυσικό περιβάλλον. Ζούσαν μέσα από τη φύση. Κατανοούσαν τη συνέχεια και τη μακροβιότητά της. Ενδιαφερόντουσαν για τη συνέχεια της ζωής μετά από αυτούς και δεν θεωρούσαν τους εαυτούς τους ιδιοκτήτες του φυσικού περιβάλλοντος και  των πόρων του. Σήμερα ο άνθρωπος είναι αποκομμένος από το περιβάλλον. Δεν υπάρχει ο ανάλογος σεβασμός. Ο άνθρωπος καταστρέφει το περιβάλλον και αυτοκαταστρέφεται από τις συνέπειες. Δεν ενδιαφέρεται για το αύριο, καταναλώνοντας φυσικούς πόρους με απληστία. Πρέπει να ευεργετούμε τους Αρχαίους Έλληνες για τις αξίες που μας δίδαξαν σε σχέση με τον άνθρωπο και τη φύση. Η επίλυση των περιβαλλοντικών προβλημάτων μας δίδαξαν ότι είναι ζήτημα παιδείας και αυτογνωσίας. Μας άφησαν κληρονομιά έναν εναλλακτικό τρόπο ζωής και σκέψης ο οποίος βασίζεται στο σεβασμό του φυσικού περιβάλλοντος, στην αρμονία, στο μέτρο, στην ηθική και στη λογική. 
Τα σημερινά οικολογικά προβλήματα προτείνουν οι κυβερνήσεις και οι επιστήμονες να λυθούν με πράσινη ανάπτυξη. Οι Αρχαίοι Έλληνες θα πρότειναν τη δημιουργία μιας κοινωνίας μη καταναλωτικής, με λιγότερη ύλη και περισσότερη ευσυνειδησία. Οι Στωικοί Φιλόσοφοι θα πρότειναν μία παγκόσμια αλλαγή της κοινωνίας που θα βασίζεται στην αλληλεγγύη, στην αρετή και στην εναρμόνιση του ανθρώπου με τη φύση. Τα αγαθά που θα κυριαρχούσαν στην κοινωνία αυτή θα ήταν η λογική, η δικαιοσύνη, η ισότητα σε αντίθεση με την ασυδοσία και την αδικία. Όλα γύρω μας είναι φύση και η φύση σύμφωνα με τους Αρχαίους Έλληνες διδάσκει την απλότητα στους ανθρώπους με την ύπαρξή της.
Πηγή : http://www.peekpemagazine.gr/article/η-φιλοσοφία-της-φύσης-στην-αρχαία-ελλάδα
http://docplayer.gr/6252058-Kipoi-diamorfomenoi-me-vasi-ta-ithi-ta-ethima-kai-tin-laografia.html

Η κηπουρική στην Αρχαία Ελλάδα (Μέρος Α') : Η διαμόρφωση των κήπων στις αρχαίες ελληνικές κατοικίες

Tα αρχαία σπίτια διέθεταν μια πλακόστρωτη αυλή στο κέντρο, το λεγόμενο αίθριο, προορισμός της οποίας ήταν να δίνει ανάσα και φως στις στοές και τα δωμάτια γύρω της. Oρισμένα σπίτια ωστόσο φαίνεται ότι διέθεταν κάποιο μικρό κήπο.Oι πόλεις των κλασικών χρόνων είχαν αναπτυχθεί ή ρυμοτομηθεί με πυκνή δόμηση, μην αφήνοντας μεγάλα περιθώρια για κήπους. H καθιέρωση του αστικού κήπου έγινε όταν ο Eπίκουρος οργάνωσε ένα μεγάλο κήπο μέσα στον πολεοδομικό ιστό της Aθήνας και ίδρυσε εκεί τη φιλοσοφική του σχολή. O ΜΙΝΩΙΚΟΣ πολιτισμός αγαπούσε τα δένδρα και τα λουλούδια, όπως δείχνουν οι απεικονίσεις κήπων και φυσικού τοπίου σε τοιχογραφίες που βρέθηκαν στην Kρήτη και στη Θήρα. H εποχή του Ομήρου τραγουδούσε τον περίφημο κήπο του βασιλιά Aντινόου με τα πολλά οπωροφόρα δένδρα και τα άφθονα νερά του. Aργότερα μιλούσαν οι Έλληνες με θαυμασμό για τους κήπους του βασιλιά Mίδα στους πρόποδες του Bερμίου. Ήταν γεμάτοι από εξηντάφυλλα ρόδα με αξεπέραστο άρωμα. Στα αρχαϊκά χρόνια, η Σαπφώ έκανε ποίημα την εικόνα του τεράστιου κήπου στη Λέσβο με τα κελαρυστά νερά, τα ανοιξιάτικα λουλούδια, τα σκιερά δένδρα και τα πλούσια λιβάδια του. Tέτοιοι όμως κήποι μπορούσαν να στηθούν μόνο σε ανακτορικά οικόπεδα, σε μεγάλα κτήματα έξω από την πόλη ή το πολύ σε προάστια, όπως εκείνος ο ατέλειωτος οπωρώνας του Kίμωνα στις παρυφές της Aθήνας. Oι πόλεις των κλασικών χρόνων είχαν αναπτυχθεί ή ρυμοτομηθεί με πυκνή δόμηση, μην αφήνοντας μεγάλα περιθώρια για κήπους. Tα αττικά σπίτια διέθεταν βέβαια μια αυλή στο κέντρο τους, η οποία όμως ήταν πλακοστρωμένη και ο προορισμός της ήταν να δίνει ανάσα και φως στις στοές και τα δωμάτια γύρω της. Oρισμένα σπίτια ωστόσο φαίνεται ότι διέθεταν κάποιο μικρό κήπο. Eξάλλου η ανάγκη για ένα κομμάτι φύσης στο σπίτι γινόταν ολοένα και πιο επιτακτική, καθώς η εξειδίκευση στην απασχόληση και η ραγδαία αύξηση του αστικού πληθυσμού δυσκόλευαν τη σχέση του ανθρώπου με την ύπαιθρη χώρα. 
H ανάγκη για ένα κομμάτι φύσης στο σπίτι γινόταν ολοένα και πιο επιτακτική για τους αρχαίους Έλληνες. Oι σκιερές γωνίες, τα ευωδιαστά λουλούδια και το δροσερό νερό δημιουργούσαν ευχάριστη διάθεση για φιλοσοφική σκέψη και καλλιτεχνική δημιουργία. Aπό την υπόθεση μιας δίκης των μέσων του 4ου αιώνα π.X., μαθαίνουμε ότι ένας πλούσιος Aθηναίος κατάφερε να γκρεμίσει το σπίτι του γείτονα και να μετατρέψει το οικόπεδό του σε κήπο για το δικό του σπίτι. Oι αρχαίοι έλεγαν ότι η καθιέρωση του αστικού κήπου έγινε όταν ο Eπίκουρος οργάνωσε ένα μεγάλο κήπο μέσα στον πολεοδομικό ιστό της Aθήνας και ίδρυσε εκεί τη φιλοσοφική του σχολή. Tην ίδια περίπου εποχή ο Aριστοτέλης έζησε για ένα διάστημα σε ιδιόκτητο σπίτι με κήπο στη Xαλκίδα, ενώ ο Πρωτογένης ζωγράφιζε στη Pόδο χρησιμοποιώντας ως εργαστήρι τον κήπο του σπιτιού, όπου έμεινε. Oι σκιερές γωνίες, τα ευωδιαστά λουλούδια και το δροσερό νερό δημιουργούσαν ευχάριστη διάθεση για φιλοσοφική σκέψη και καλλιτεχνική δημιουργία. Ωστόσο, δεν έλειπε και η πρακτική πλευρά. Πάντοτε καλλιεργούσαν και λαχανικά στους κήπους, ιδιαίτερα όμως στα ελληνιστικά χρόνια, μετά την εκστρατεία του M. Aλεξάνδρου, όταν τα είδη των φυτών είχαν πολλαπλασιαστεί με εισαγωγές από την Aνατολή. Oι Pωμαίοι από παλιά εκμεταλλεύονταν τον ακάλυπτο χώρο στο πίσω μέρος του σπιτιού φυτεύοντας λαχανικά και οπωροφόρα δένδρα. Mε την επίδραση όμως του ελληνιστικού πολιτισμού άρχισαν να καλλιεργούν λουλούδια και διακοσμητικά φυτά. Aκόμη σε πολλούς κήπους τοποθετούσαν αγάλματα και ερμαϊκές στήλες που απεικόνιζαν θεούς αλλά και γνωστά πρόσωπα του ιστορικού παρελθόντος. O κήπος έτσι έγινε το ιδεώδες περιβάλλον για επίσημα αλλά και καθημερινά γεύματα. Ένοικοι του σπιτιού και καλεσμένοι απολάμβαναν το φαγητό ανακεκλιμένοι κατά τον ελληνικό τρόπο στα τρικλίνια του κήπου, κάτω από τις ανάλαφρες κρεβατίνες. O ήχος του τρεχούμενου νερού, το κελάηδημα των πουλιών και το άρωμα των λουλουδιών έκαναν το γεύμα πιο ευχάριστο. 
Δεν ήταν σπάνιο κατά τη διάρκεια του φαγητού να ακούγεται η φωνή του αναγνώστη, που διάβαζε κάποιο ενδιαφέρον βιβλίο και μετά η μουσική του αυλού ή της κιθάρας. Σε ξεχωριστές περιπτώσεις, ανάμεσα στις φάσεις του σερβιρίσματος, ένα κιόσκι του κήπου μετατρεπόταν σε σκηνή και οι ηθοποιοί έδιναν παράσταση. Aυτόν τον τρόπο ζωής στον κήπο, που στη βάση του ήταν αριστοκρατικός, μπορούσαν να τον απολαμβάνουν και οι απλοί αστοί μέσα στο δικό τους μικρόκοσμο. Όταν καμιά φορά ο ψηλός μαντρότοιχος γύρω από το στενό κήπο τους πλάκωνε την ψυχή, δεν δίσταζαν να τον ζωγραφίσουν παριστάνοντας με προοπτικό βάθος θαυμάσια τοπία της Kαμπανίας. Έτσι κέρδιζαν την ψευδαίσθηση μιας απέραντης φύσης μέσα στους τοίχους της πυκνοχτισμένης πόλης.
Πηγή : https://theancientwebgreece.wordpress.com/2015/06/11/οι-κήποι-στα-αστικά-σπίτια-της-αρχαιότ/

Ελιά (Μέρος Γ') : Το ελληνικό ελαιόλαδο, η ποιότητα και οι φαρμακευτικές ιδιότητες

Στην Ελλάδα, όταν μιλάμε για λάδι, εννοούμε το ελαιόλαδο, ένα από τα μεγαλύτερα δώρα της ελληνικής γης, το «υγρό χρυσάφι», όπως το χαρακτήρισε ο Όμηρος. Πόσα, όμως, γνωρίζουμε για το θησαυρό που απλόχερα μας δίνει ο τόπος μας; Οι χώρες της Μεσογείου, και η Ελλάδα φυσικά μέσα σε αυτές, είχαν πάντα την τύχη και την ευλογία να συγκαταλέγουν το ελαιόλαδο στις κύριες αγροτικές τους παραγωγές. Ένα λάδι που, σύμφωνα τους ειδικούς της διατροφής, αποτελεί ένα από τα βασικά μυστικά της μακροζωίας, αφού τα οφέλη που κερδίζουμε από την κατανάλωσή του είναι πάρα πολλά. Το βασικό αυτό στοιχείο της μεσογειακής διατροφής, που εκθειάζουν όλοι όσοι το έχουν μελετήσει και αναλύσει, δεν είναι μόνο εξαιρετικά ωφέλιμο για την υγεία μας, είναι επίσης πολύ εύγευστο και υπάρχει εν αφθονία στην Ελλάδα, αφού η χώρα μας κατατάσσεται τρίτη στον κόσμο σε παραγωγή ελαιόλαδου. Είναι, πράγματι, τόσο ωφέλιμο για την υγεία;  Το ελαιόλαδο είναι πλούσιο σε βιταμίνη Ε, μονοακόρεστα λιπαρά οξέα (σε ποσοστό μέχρι και 83%) και αντιοξειδωτικές ουσίες (πολυφαινόλες του ελαιόλαδου: ελαϊκό οξύ, ολευροπεΐνη, σκουαλένιο). Οι ουσίες αυτές που περιέχει δρουν ευεργετικά στην υγεία του στομάχου, του δωδεκαδακτύλου και του καρδιαγγειακού συστήματος, ενώ βοηθούν επίσης και στη μείωση της «κακής» και στην αύξηση της «καλής» χοληστερίνης αντίστοιχα. Θεωρείται, επίσης, πως δρουν προληπτικά για κάποιες μορφές καρκίνου και για την οστεοπόρωση. Είναι πιο παχυντικό από τα υπόλοιπα λάδια;  Αντίθετα με την αντίληψη που ίσως επικρατεί, το ελαιόλαδο μας δίνει 9 θερμίδες ανά γραμμάριο, ακριβώς όπως και τα σπορέλαια, τα οποία πολλοί από εμάς θεωρούμε ότι είναι πιο «ελαφριά». 
Είναι καλό και για μαγείρεμα; Εδώ οι επιστημονικές αναλύσεις έρχονται να καταρρίψουν ένα μεγάλο μύθο, αυτόν που λέει πως το ελαιόλαδο δεν είναι κατάλληλο για τηγάνισμα. Αντίθετα, το ελαιόλαδο είναι το πλέον ιδανικό για τηγάνισμα, αφού, λόγω της ειδικής χημικής του σύστασης, είναι πολύ πιο ανθεκτικό και υγιεινό από οποιοδήποτε άλλο λάδι. Έρευνες, μάλιστα, αναφέρουν ότι το ελαιόλαδο είναι μέχρι και 5 φορές πιο ανθεκτικό στις υψηλές θερμοκρασίες σε σχέση με τα σπορέλαια (όταν το λάδι δεν αντέχει τις υψηλές θερμοκρασίες, διασπάται σε προϊόντα που είναι βλαβερά για την υγεία). Καλό είναι, όμως, να μη χρησιμοποιούμε το ίδιο λάδι για περισσότερα από 3 τηγανίσματα. Φυσικά, χάρη στην ξεχωριστή του γεύση, είναι ιδανικό για να καταναλωθεί και ωμό (π.χ. σε σαλάτες), αλλά και για να αντικαταστήσει κάθε άλλη λιπαρή ύλη, όπως το βούτυρο, η μαγιονέζα, τα σπορέλαια, η κρέμα γάλακτος κλπ. Το τυποποιημένο ελαιόλαδο, διατίθεται στην κατανάλωση σε τέσσερις βασικές κατηγορίες, Εξαιρετικό παρθένο Ελαιόλαδο, Παρθένο Ελαιόλαδο, Ελαιόλαδο. Αποτελούμενο από Εξευγενισμένα Ελαιόλαδα και Παρθένα Ελαιόλαδα & Πυρηνέλαιο, οι οποίες πρέπει να αναγράφονται στη συσκευασία του, αλλά και τύπους ελαιολάδων με ιδιαιτερότητες, με λιγότερη ή περισσότερη επεξεργασία όπως το Αγουρέλαιο, τα ελαιόλαδα βιολογικής καλλιέργειας, τα αρωματικά ελαιόλαδα. ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ ΠΑΡΘΕΝΟ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ. Η πιο φυσική κατηγορία ελαιόλαδου με τέλειο άρωμα και γεύση. Η οξύτητά του δεν ξεπερνά το 0,8ο. Έχει έντονη φρουτώδη γεύση και άρωμα φρεσκοκομμένου καρπού ελιάς. Η μοναδική του γεύση αναδεικνύει με τον καλύτερο τρόπο, τη φρεσκάδα στις σαλάτες ενώ δύσκολες γεύσεις που χρειάζονται ιδιαίτερη μαεστρία και μεταχείριση όπως το κυνήγι, τα ψητά και τα λαχανικά βρίσκουν το απόλυτό τους ταίρι. ΠΑΡΘΕΝΟ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ. Φυσικό ελαιόλαδο με ευχάριστη γεύση και οσμή του οποίου η οξύτητα κυμαίνεται έως 2°. ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ - ΑΠΟΤΕΛΟΥΜΕΝΟ ΑΠΟ ΕΞΕΥΓΕΝΙΣΜΕΝΑ ΕΛΑΙΟΛΑΔΑ & ΠΑΡΘΕΝΑ ΕΛΑΙΟΛΑΔΑ. Μίγμα παρθένου και εξευγενισμένου (ραφινέ) ελαιόλαδου. Έχει ευχάριστη γεύση και οσμή, μοναδικό διακριτικό άρωμα ώριμων φρούτων και φρέσκιας ελιάς, χρώμα ανοικτό κιτρινοπράσινο και οξύτητα που δεν ξεπερνά το 1°. ΠΥΡΗΝΕΛΑΙΟ Λάδι που προέρχεται από την ανάμιξη ραφιναρισμένου πυρηνέλαιου και παρθένου ελαιόλαδου (με εξαίρεση την κατηγορία ελαιόλαδου λαμπάντε), του οποίου η οξύτητα δεν ξεπερνά το 1ο και τα άλλα χαρακτηριστικά είναι σύμφωνα με αυτά που προβλέπονται για την εν λόγω κατηγορία. Η παραλαβή του λαδιού από τον πυρήνα της ελιάς και ο εξευγενισμός του, γίνεται κάτω από πολύ αυστηρές συνθήκες ελέγχου και έτσι διασφαλίζεται η άριστη ποιότητά του. Το Πυρηνέλαιο, έχει απαλή, ήπια γεύση. Θεωρείται ιδανικό για τηγάνισμα γιατί αντέχει στις υψηλές θερμοκρασίες. ΑΓΟΥΡΕΛΑΙΟ - ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΛΑΔΙ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ. Τ
ο εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο του πρώτου άγουρου καρπού της ελιάς, έχει πλούσια, φρουτώδη, πικάντικη οσμή αλλά και χαρακτηριστική πικρή γεύση. Όλα του τα χαρακτηριστικά «ξεχειλίζουν» νεότητα, ορμή και έντονη προσωπικότητα. Συνήθως διατίθεται σε περιορισμένη ποσότητα και συλλέγεται από τις καλύτερες ελιές. Ελιές άγουρες, μαζεμένες με το χέρι και όχι από ραβδισμό ή πτώση. Λόγω της σπάνιας «ιδιοσυγκρασίας» του, το αγουρέλαιο έχει και περιορισμένη διάρκεια ζωής. 9 μήνες έχει ο καταναλωτής στην διάθεσή του για να απολαύσει αυτή την άγουρη πλευρά της ζωής! Το Αγουρέλαιο, πλούσιο σε αντιοξειδωτικά από τη φύση του συνδυάζει την ανώτερη γεύση με την υψηλή βιολογική αξία. ΕΛΑΙΟΛΑΔΑ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ. Είναι το λάδι που προέρχεται από ελαιώνες όπου εφαρμόζονται οι αυστηροί κανόνες για τις βιολογικές καλλιέργειες. Εκεί δεν έχουν θέση ούτε τα λιπάσματα, ούτε οι ψεκασμοί, ούτε και κανένα είδος επεξεργασίας κατά την έκθλιψη του ελαιοκάρπου, τη διατήρησή του και την εμφιάλωση του ελαιολάδου. Στην ετικέτα των βιολογικών προϊόντων πρέπει να αναγράφεται απαραιτήτως ο αριθμός έγκρισης και πιστοποίησης από αναγνωρισμένους οργανισμούς ελέγχου και πιστοποίησης όπως ΔΗΩ, ΒΙΟΕΛΛΑΣ, ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ. ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΕΛΑΙΟΛΑΔΑ. Τα αρωματικά ελαιόλαδα χρησιμοποιούνται σχεδόν σε όλες τις κουζίνες του κόσμου. Αρωματίζουν ευχάριστα σαλάτες, ψητά λαχανικά, τυριά, ενώ αποτελούν το «απόλυτο» ντιπ για αρτοσκευάσματα. Είναι πολύ εύκολα στην δημιουργία τους, ενώ υπάρχουν σε μεγάλη ποικιλία και στο εμπόριο. Η παρασκευή τους: Επιλέγουμε ένα ελαιόλαδο άριστης ποιότητας με απαλή-ουδέτερη γεύση. Το τοποθετούμε σε καθαρά, στεγνά μπουκάλια. Βυθίζουμε μέσα του μπαχαρικά, βότανα, φυτά ή λαχανικά της αρεσκείας μας, φροντίζοντας να είναι πάντα σκεπασμένα. Φυλάσσουμε τα μπουκάλια σε μέρος σκιερό και δροσερό.
Πηγή : http://www.oliveoil.gr/Κατηγορίες-ελαιολάδου
http://www.vita.gr/diatrofi/eating-healthy/article/13473/11-erwthseis-gia-to-elaiolado/

Ελιά (Μέρος Β') : Η συγκομιδή της ελιάς και η σωστή διατήρηση των καρπών και του ελαιολάδου

Πότε να μαζεύουμε τις ελιές. Για την καλή ποιότητα του λαδιού έχει μεγάλη σημασία ή εποχή πού θα μαζέψουμε τις ελιές. Γενικά οι πολύ ώριμες δίνουνε κατώτερο λάδι και όσες είναι από κάμπο ή από θέσεις χαμηλές και προαηλιακές χοντρό και πολύ χρωματισμένο. Γι' αυτό τις ελιές του κάμπου πρέπει πάντα να τις μαζεύουμε λίγο αγουρωπές για να επιτυχαίνουμε λάδι λεπτότερο και καλύτερο στην ποιότητα. Κι αντίθετα, όσες ελιές καλλιεργούνται ψηλά σε πλαγιές απ' ασβεστόπετρες δίνουνε λάδι πιο λεπτό και πιο ανοιχτό στο χρώμα. Τις ελιές αυτές πρέπει να τις μαζεύουμε όταν μαυρίσουν καλά και πριν αρχίσουνε να ζαρώνουν γιατί τότε έχουνε το περισσότερο και το καλύτερο λάδι κι αν τις αφήσουμε να ωριμάσουν πολύ καλά έχουμε λάδι κατώτερο. Έχουμε ακόμα συμφέρον να μαζεύουμε τις ελιές από τούς χαμηλούς κλώνους με το χέρι και μονάχα από τούς πολύ ψηλούς, πού δε φτάνομε, να ρίχνουμε τις ελιές χτυπώντας τα κλωνιά ανάλαφρα μα καλάμι. Έτσι δε θα έχουμε μεγάλες ζημίες γιατί δε θα τσακίζουμε τα κλωνιά πού θα δώσουν καρπό τον ερχόμενο χρόνο. Και να κουβαλούμε τις ελιές στο λιοτρίβι σε κοφίνια γιατί με σακιά ζουλίζονται κι ανάβουν. Μια απάτη. Σχεδόν σ' όλες τις επαρχίες που καλλιεργείται η ελιά νομίζουνε πως παίρνουν περισσότερο λάδι όταν αργήσουν να λιοτριβίσουνε τις ελιές. Άκουσα κτηματία να λέει χαρούμενος πώς από 3 οκ. ελιές πήρε μια οκά λάδι. Ο κτηματίας αυτός είχε γελαστεί πολύ, διόλου δεν είχε πάρει λάδι περισσότερο, ζημία μονάχα μεγάλη είχε πάθει από την ποιότητα του λαδιού που ήταν πια κατώτερη γιατί είχαν σαπίσει οι ελιές. Και γελάστηκε γι' αυτόν το λόγο: Μια οκά ελιές ώριμες όταν σιτευτούνε και χάσουνε το ζουμί τους, ας πούμε πως θα ζυγίζουν 300 δράμια. Οι 3 οκ. ελιές του κτηματία αυτού θα ζύγιζαν αν ήταν φρέσκες 4 οκ. και θα έδιναν το ίδιο ποσόν λαδιού μα θα κέρδιζε περισσότερα από την ποιότητα του. Μερικοί απ' αυτούς για να δικαιολογηθούνε την απάτη τους, λένε πως στύβοντας σιτεμένες ελιές έχουν οικονομία γιατί κάνουνε λιγότερες κοψές ή μύλους. Και πράγματι κάνουνε λιγότερες κοψές. Μα είναι λογικό, τους συμφέρει να χάσουνε την καλή ποιότητα του λαδιού που θα 'παιρναν πιο πολλά λεπτά από εκείνα πού θα ξόδευαν για τις παραπανίσιους μύλους ; Όσοι διαβάσουν αυτά πού γράφω για την απάτη κι' ακολουθούνε τον ίδιο δρόμο, θα μοιάσουν με εκείνον πού λυπάται το καρφί και χάνει το πέταλο. 
Πώς να διαλέγουμε τις ελιές. Πριν λιοτριβήσουμε τις ελιές πρέπει να τις διαλέξουμε για να βγάλουμε τις σαβούρες, τις σκουληκιασμένες ελιές και σαπισμένες και τις λιοτριβήσουμε χωριστά γιατί έχουνε πρόστυχο λάδι. Χωριστά λιοτριβούμε και τις χαμάδες (σταφιδιασμένες) γιατί κι αυτές έχουν λάδι τελευταίας ποιότητος. Εγώ στο ελαιουργείο μου διάλεγα τέλεια τις ελιές και σχεδόν ανέξοδα με σταφιδομηχανή που της είχα αλλάξει τα κόσκινα για να περνούν μονάχα οι χαλασμένες. Σε μια ώρα γυρίζοντας την εργάτης με το χέρι καθάριζε 350-400 οκ. ελιές. Πώς να πλένουμε τις ελιές. Τις λερωμένες ελιές κι αυτές που μαζεύομαι από χάμου ύστερα από βροχή πρέπει καλά να τις πλένουμε με καθαρό νερό για να έχουμε καλό λάδι. Το πλύσιμο μπορούμε να κάνουμε με χειροκόφινανα γεμάτα ίσαμε τη μέση μ' ελιές που βουτούμε 2-3 φορές έως να καθαρίσουν σε στερνίτσα με νερό ή σε θάλασσα σαν τύχη να έχουμε στην ακρογιαλιά το λιοτρίβι. Μερικοί πλένουν τις ελιές στα κοφίνια χύνοντας απάνω πολλές φορές καθαρό νερό. Πώς να καθαρίζουμε το λιοτρίβι. Στο λιοτρίβι πρέπει να βασιλεύει ή καθαριότητα γι αυτό μια βδομάδα πριν τα ανοίξουμε για να δουλέψει το σαρώνουμε καλά, ασβεστώνουμε τούς τοίχους και πλένομε, τις πέτρες του μύλου, τα πιεστήρια, το λιμπί, τα αγγεία και τις τσαντήλες με νερό κρύο πού λειώσαμε 6 τα εκατό ποτάσα ή σόδα και τα ξεπλύναμε κατόπι 2-3 φορές με σκέτο καθαρό νερό. Ή καθαριότητα αυτή του λιοτριβιού πρέπει να γίνεται κάθε σαββατόβραδο και κάθε φορά που λιοτριβήσαμε σαπισμένες ή βρωμολιές. Το πάτωμα του λιοτριβιού πρέπει κάθε μέρα να το καθαρίζουμε από την πυρήνα και να την πηγαίνουμε σε αποθήκη γιατί ανάβει και μας χαλάει το λάδι. Πρέπει ακόμα να προσέχουμε η κοπριά του αλόγου πού γυρίζει το μύλο να πετιέται αμέσως έξω από το λιοτρίβι και το λυχνάρι πού κρέμεται ανάμεσα στις πέτρες να μη στάζει στις ελιές που αλέθομαι, Τις τσαντήλες από καιρό σε καιρό να τις μπουγαδιάζουμε ή τις πλένομαι με λίγη ποτάσα ή σόδα κι όταν τις στύβουμε για να βγει το λάδι να τις περιχύνουμε με πολύ καυτό και καθαρό νερό. Και να βάφουμε με μίνιο όλα τα μέρη του πιεστηρίου πού δεν ακουμπούν οι τσαντήλες, τα αγγεία απέξω και τα σίδερα του μύλου. Η λίμπα είναι απαραίτητο να χωριστή σε δύο, στη μια μεριά να πηγαίνει το θερμασμένο και στην άλλη αθέρμαντο λάδι. Το αθέρμαντο λάδι επειδή δύσκολα λαγαρίζει το παίρνομε από τη λίμπα και τα βάζουμε προσωρινά σε τενεκεδένιο καζάνι και ύστερα από 12 ώρες θα έχει καθαρίσει. Βάζοντας ξεχωριστά το αθέρμαντο λάδι κερδίζομε γιατί πουλιέται ακριβότερα. 
Το λιοτρίβι πρέπει να είναι ζεστό, για αυτό το κλείνομε από το βοριά για να έχει θερμοκρασία 18-20 βαθμούς που είναι η πιο κατάλληλη. Με πιο χαμηλή θα είναι κρύο και θα χαλάει η ποιότητα του λαδιού. Πώς να διατηρούμε τις ελιές. Τις ελιές πρέπει να τις λιοτριβούμε το πολύ τρεις ημέρες ύστερα από το μάζεμα, πριν δηλαδή ανάψουν και χαλάσει η ποιότητα του λαδιού. Ωστόσο συμβαίνει σχεδόν πάντοτε να μην μπορούμε να δουλέψουμε τις ελιές αμέσως και να είμαστε αναγκασμένοι να τις διατηρήσουμε για λίγες ημέρες. Στην περίσταση αυτή πρέπει με κάθε τρόπο να τις διατηρήσουμε μονάχα 4-5 μέρες γιατί ξέρουμε πως οι φρέσκες ελιές δίνουνε το καλό λάδι. Η αποθήκη πρέπει να είναι καθαρή και πλακοστρωμένη, ν' απλώνουμε απάνω τις ελιές σε πάχος όχι μεγαλύτερο από 20-30 πόντους. Όταν μας ζορίσει η ανάγκη να κρατήσουμε τις ελιές στην αποθήκη περισσότερο από 4-5 μέρες τις πασπαλίζομε με αλάτι Όμως καλύτερα είναι να τις διατηρήσουμε σε καλαμωτές πού είναι είδος τελάρων και έχουν μάκρος 2 μέτρα, φάρδος 1 μ. και κούφωμα απάνω κάτω 12 πόντους. Ο πάτος της καλαμωτής αυτής είναι καμωμένος με πήχες ή καλάμια καρφωμένα σε τέτοια απόσταση που να μην πέφτουν οι ελιές και σε κάθε γωνιά έχει ως 8 πόντους τάκο για πόδια, Σαν την καλαμωτή αυτή φτιάνομε πολλές, τις γεμίζομε μ' ελιές και πιθώνουμε τη μια απάνω στην άλλη σ' αποθήκη πού ν' αερίζεται καλά από δυο μέρη με παράθυρα. Έτσι οι ελιές δύσκολα ανάβουν γιατί παίρνουν από παντού αέρα. Είναι αλήθεια πως οι καλαμωτές στοιχίζουν μα θα τις έχουμε για πάντα και θα μπορούμε να διατηρούμε τις ελιές περισσότερες ημέρες και σ' αποθήκη σχετικώς μικρή. Ώσπου να έρθει η σειρά ν' αλέσουμε τις ελιές, είτε πολλές έχουμε είτε λίγες μπορούμε να τις διατηρήσουμε καλά με ένα από τούς τρόπους που είπα. Όσοι έχουνε πολλές συμφέρει να φτιάσουν καλαμωτές και όσοι έχουν λίγες ας τις απλώνουν χάμου στην αποθήκη σε φτενό στρώμα απάνω στις πλάκες, πού πρωτύτερα σάρωσαν κι έπλυναν καλά. 
Οι ελαιοπαραγωγοί που θα θελήσουν να διατηρήσουνε τις ελιές τους όσο το δυνατό λιγότερο καιρό για να κάνουν διαλεχτό λάδι μπορούν να συνεννοηθούνε μεταξύ τους και κατόπι με τα λιοτρίβια για να κανονίσουνε τις δουλειές τους μ' ένα τρόπο που να ξέρει από πρωτύτερα κάθε νοικοκύρης ποια μέρα ορισμένως θα λιοτριβήσει τις ελιές του. Έτσι θα ξέρει καθένας ποτέ θα μαζέψει τις ελιές του για να μην τις κρατεί πολύ καιρό στην αποθήκη. Τέλος, και εκείνοι που διατηρούνε τις ελιές τους σε καλαμωτές και εκείνοι πού τις απλώνουν χάμου στις πλάκες της αποθήκης δε θα ξεχάσουν ποτέ πως πρέπει να δουλεύουνε ξεχωριστά τις γερές και καλές ελιές και ξεχωριστά τις χαμάδες κι αυτές που πέφτουν από το δέντρο μονάχες τους από αρρώστια ή άλλη αφορμή γιατί είναι χαλασμένες και σάπιες και δίνουνε πρόστυχο λάδι. Πώς να διατηρούμε το λάδι. Το λάδι είναι πολύ ντελικάτο και εύκολα τσαγγίζει σε υγρή ή ζεστή αποθήκη ή παίρνει αέρα σε πιθάρι ξέσκεπο. Κατάλληλη αποθήκη είναι η δροσερή και στεγνή. Το λάδι από το χειμώνα που θα μπει στην αποθήκη ως την άνοιξη είναι απαραίτητο να μεταγγιστεί 2-3 φορές σε καθαρά πιθάρια για να ξεχωρίσει από τη μούργα που το ταγγίζει. Όταν έχουμε διυλιστήριο δεν το μεταγγίζουμε παρά το διυλίζομαι πρώτα και ύστερα τ' αποθηκεύομαι. Το λάδι που δε θα πουληθεί αμέσως το βάζουμε σε πιθάρια καθαρά κι από μέσα καλά αλειφωμένα γιατί σαν ιδρώνουν το λάδι τσαγγίζει. Αντί πιθαριού μπορούμε να μεταχειριστούμε για τη διατήρηση του λαδιού τενεκεδένια δοχεία ή νταμιτζάνες για τα διαλεχτά. Σε αγάνωτα σιδερένια και γενικά μετάλλινα δοχεία δεν πρέπει ποτέ να βάζουμε λάδι γιατί χαλάνε. Τα πιθάρια και τα δοχεία πού θα βάλουμε το λάδι πρέπει πρώτα να τα πλύνουμε καλά με κρύο νερό και ποτάσα ή σόδα και να τα ξεπλύνουμε με μπόλικο κρύο νερό 2-3 φορές. Δοχεία πλυμένα με ζεστό έχουνε μυρουδιά λαδίλας. Βαρέλια που είχαν λάδι και θέλομε να τα ξαναγεμίσουμε πρέπει να τα πλύνουμε με καυστική σόδα (σπίρτο του σαπουνιού). Σε 10 οκ. βρασμένο νερό λειώνομε μια οκά καυστική σόδα και μ' αυτό πλένομε το βαρέλι μέσα κι έξω. Ύστερα τη χύνομε και πλένομε το βαρέλι πρώτα με καυτό νερό μια φορά και κατόπι 2-3 φορές με μπόλικο κρύο. Σε ανάγκη αντί καυστική σόδα μεταχειριζόμαστε ποτάσα του μπακάλη μαζί με λίγο ασβέστη άσβεστο. 
Τους μήνες του καλοκαιριού που κάνει τις πιο δυνατές ζέστες έχουμε και το μεγαλύτερο φόβο να ταγγίσει το λάδι και για να το προφυλάξουμε πρέπει να λάβουμε σχετικά μέτρα στην αποθήκη και στα δοχεία. Η αποθήκη πρέπει να έχει θερμοκρασία 10-12 βαθμούς και λίγο φώς και να είναι ξηρή και πολύ καθαρή. Είναι καλό προφυλαχτικό ν' απολυμαίνουμε τους τοίχους και το πάτωμα της αποθήκης με ασβέστη ή με γαλαζόπετρα ή άλογόπετρα (θειικό χαλκό) πού μποδίζουν από το να πιάσουνε μούχλα οι τοίχοι. Σε 100 οκ. νερό σβήνομαι 2 οκ. ασβέστη και μ' αυτό ασβεστώνουμε όλη την αποθήκη. Ή λειώνομε (σε 100 οκ. νερό) 2 οκ. γαλαζόπετρα και ραντίζουμε τους τοίχους και το πάτωμα. Για προφυλαχτικό στο τσάγγισμα συμβουλύουν να ρίχνουμε σε κάθε 100 οκ. λάδι 100 δράμια ψιλή και καθαρή ζάχαρη, λειωμένη σε 60-70 δράμια κρύο λάδι. Η ζάχαρη χωρίς να βλάψει σε τίποτα τη γεύση του λαδιού εμποδίζει για πολύν καιρό το τσαγγισμα του. Οξύτητα τον λαδιού. Στο εμπόριο ζητούνται λάδια με μικρή οξύτητα του και γι' αυτό όσο περισσότερη έχει τόσο είναι και πιο φτηνό. Τα διαλεχτά λάδια πού έγιναν από φρέσκες ελιές έχουν 1- 17s βαθμό οξύτητα και όσα είναι βγαλμένα από σταφιδιασμένες και σάπιες χωρίς περιποίηση και καθαριότητα έχουνε μεγάλη οξύτητα κι είναι κατώτατα, πρόστυχα. Στην οξύτητα του λαδιού πρέπει οι ελαιοπαραγωγοί να δώσουν προσοχή γιατί το εμπόριο σύμφωνα μ' αυτή κανονίζει την τιμή. Μεγάλη οξύτητα έχουνε τα λάδια πού βγαίνουνε από σαπισμένες ελιές ή κι από γερές όταν δουλευτούν χωρίς καθαριότητα. Είναι γενικός κανόνας πώς δε μπορεί να κάνει ποτέ καλό λάδι λιοτρίβι πού λείπει από μέσα ή σόδα ή ποτάσα πού είναι για την καθαριότητα απαραίτητα. Οι περισσότεροι ελαιοπαραγωγοί μπορούν να βρίσκουνε την οξύτητα μόνοι τους με ένα απλούστατο και πολύ φτηνό όργανο πού λέγεται ελαιοξύμετρο και πωλείται στα καταστήματα οργάνων χημείας και μικροβιολογίας.
Πηγή : http://www.agrosales.gr/tips/generaladvise/sdszerferzf

Η διαχρονική σημασία της αγροτικής παραγωγής και η έλλειψη διατροφικής αυτάρκειας των Ελλήνων

Την γεωργίαν των άλλων τεχνών μητέρα και τροφόν είναι. Ξενοφών Αρχαίος Έλληνας ιστορικός (430-355 π.Χ.) Γη και ύδωρ πάντα έσθ’ όσα γίνονται...