“Ναι μά τον Δία”, είπα εγώ, “να προσπαθείς να καταφέρνεις όσο το δυνατόν καλύτερα αυτές τις δουλειές στις οποίες οι θεοί έκαναν τη φύση σου ικανή και οι συνήθειές μας τις επιδοκιμάζουν”.
[7.17] “Και ποιές είναι αυτές;” ρώτησε εκείνη.
“Εγώ προσωπικά”, απάντησα, “νομίζω πράγματα που δεν είναι ασήμαντα, αν βέβαια και η βασίλισσα του σμήνους μέλισσα επιβλέπει έργα ασήμαντα.
[7.18] Γιατί στ᾽ αλήθεια, γυναίκα, και οι θεοί πιστεύω ότι με πολλή σύνεση έχουν συναρμόσει αυτό το ζευγάρι, το οποίο ονομάζεται θηλυκό και αρσενικό, για να έχει πολλά πλεονεκτήματα στην κοινή ζωή του. [7.19] Πρώτα πρώτα, τα μέλη του ζευγαριού είναι προορισμένα να τεκνοποιούν για να μην εκλείψουν τα γένη των ζωντανών πλασμάτων, έπειτα, απ᾽ αυτήν τη συνένωση εξασφαλίζεται στους ανθρώπους η δυνατότητα να αποκτήσουν για τον εαυτό τους γηροκόμους· τέλος, και ο τρόπος ζωής των ανθρώπων δεν απαιτεί υπαίθρια διαμονή, όπως αυτός των ζώων, αλλά είναι φανερό ότι απαιτεί στέγη. [7.20] Οι άνθρωποι. εξάλλου, αν θέλουν να έχουν σε καλή κατάσταση ό,τι κουβαλούν στα σκεπασμένα οικήματά τους, χρειάζονται εκείνον που θα εκτελεί τις υπαίθριες εργασίες. Το όργωμα της χέρσας γης και η σπορά και το φύτεμα και οι βοσκές, όλα αυτά είναι υπαίθριες εργασίες· αυτές, άλλωστε, παρέχουν τα απαραίτητα για τη ζωή. [7.21] Όταν πάλι μεταφερθούν αυτά στα στεγασμένα οικήματά τους, χρειάζεται και εκείνος που θα τα διατηρεί και εκείνος που θα εκτελεί όσες εργασίες απαιτούν στεγασμένο χώρο. Επίσης, και η ανατροφή των νεογέννητων παιδιών χρειάζεται στέγη, όπως επίσης και η προετοιμασία των τροφών από τους δημητριακούς καρπούς· καθώς και η κατασκευή των ρούχων από το μαλλί. [7.22] Κι επειδή και τα δύο αυτά, και οι εσωτερικές και οι εξωτερικές εργασίες, απαιτούν κόπο και φροντίδα, γι᾽ αυτό τον λόγο και ο θεός, (είπε), όπως πιστεύω, έπλασε εξαρχής τη φύση της γυναίκας για τις εσωτερικές εργασίες και φροντίδες (ενώ του άνδρα για τις εξωτερικές). [7.23] Έπλασε, δηλαδή, το σώμα και την ψυχή του άνδρα έτσι, ώστε να μπορεί να υπομένει περισσότερο τα κρύα και τις ζέστες, τις πεζοπορίες και τις εκστρατείες· γι᾽ αυτό τον λόγο τού ανέθεσε τις εξωτερικές εργασίες· ενώ για τη γυναίκα, (είπε), αφού έκανε το σώμα της λιγότερο ανθεκτικό γι᾽ αυτά, μου φαίνεται καλό ότι της ανέθεσε ο θεός τις εσωτερικές εργασίες. [7.24] Κι επειδή γνώριζε ο θεός ότι στη γυναίκα έδωσε από τη φύση την ικανότητα, και όρισε την ανατροφή των νεογέννητων παιδιών, γι᾽ αυτό μοίρασε περισσότερη στοργή σ᾽ αυτήν παρά στον άνδρα για τα νεογέννητα βρέφη.
[7.25] Κι επειδή ανέθεσε στη γυναίκα τη φύλαξη των αγαθών που προσκομίστηκαν στο σπίτι, και γνώριζε ο θεός ότι για τη φύλαξή τους δεν είναι το χειρότερο να είναι η ψυχή φοβισμένη, μοίρασε το μεγαλύτερο μέρος του φόβου στη γυναίκα παρά στον άνδρα. Επειδή γνώριζε ότι θα χρειαστεί πάλι να υπερασπίζεται τον εαυτό του αυτός που καταπιάνεται με τις εξωτερικές δουλειές, αν κάποιος τον αδικεί, σ᾽ αυτόν πάλι μοίρασε το μεγαλύτερο μέρος του παράτολμου θάρρους. [7.26] Αλλά επειδή πρέπει και οι δύο να δίνουν και να παίρνουν, κατέθεσε ο θεός ανάμεσά τους, για κοινή χρήση και των δύο, τη μνήμη και την επιμέλεια. Επομένως δεν θα μπορούσες να διακρίνεις ποιό από τα δύο φύλα, το θηλυκό ή το αρσενικό, υπερτερεί στη μνήμη και την επιμέλεια. [7.27] Κι επιπλέον, χάρισε ο θεός και στους δύο τη δύναμη να συγκρατούν τα πάθη τους σε όσα πρέπει, κι έδωσε τη δυνατότητα, όποιος τυχόν από τους δύο, είτε ο άνδρας είτε η γυναίκα, είναι πιο εγκρατής, αυτός να καρπώνεται περισσότερο αυτό το αγαθό. [7.28] Επειδή, όμως, δεν είναι προικισμένος και ο ένας και ο άλλος με τις ίδιες φυσικές ικανότητες στα ίδια πράγματα, γι᾽ αυτό τον λόγο κι έχουν ανάγκη ο ένας τον άλλο, και το ζευγάρι γίνεται πιο ωφέλιμο για τον εαυτό του, διότι σ᾽ όσα ο ένας είναι αδύναμος ο άλλος έχει τη δύναμη να τον συμπληρώνει. [7.29] Γυναίκα, είπα, γνωρίζοντας εμείς αυτά που ανέθεσε ο θεός στον καθένα από τους δυο μας, πρέπει να προσπαθούμε πώς να εκτελεί ο καθένας από εμάς με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τα καθήκοντά του. [7.30] Και τα έθιμα και οι συνήθειες συναποδέχονται τα ίδια με το να ενώνουν με τα δεσμά του γάμου τον άνδρα και τη γυναίκα· κι όπως ακριβώς ο θεός τούς έπλασε να έχει ανάγκη ο ένας τον άλλο στην απόκτηση των παιδιών, έτσι και τα έθιμα και οι συνήθειες καθιστούν συνεργάτες τον άνδρα και τη γυναίκα στο να διαχειρίζονται τα πράγματα στον «οίκο». Είναι πρέπον να αποδεικνύουν ότι είναι ωραία αυτά στα οποία και ο θεός προίκισε από τη φύση τον άνδρα ή τη γυναίκα να έχει περισσότερη ικανότητα. Είναι, δηλαδή, καλύτερο για τη γυναίκα να μένει στο σπίτι παρά να ξεπορτίζει, ενώ είναι μεγαλύτερη ντροπή για τον άνδρα να μένει μέσα στο σπίτι παρά να τακτοποιεί τις εξωτερικές υποθέσεις. [7.31] Αν, όμως, κάποιος ενεργεί αντίθετα μ᾽ όσα όρισε από τη φύση ο θεός, δεν ξεφεύγει την προσοχή των θεών με το να προκαλεί κάποια διατάραξη της τάξης, και συνήθως τιμωρείται, επειδή παραμελεί τις εργασίες του ή εκτελεί τις εργασίες της γυναίκας του. [7.32] Επιπλέον, μου φαίνεται, είπα, ότι και η βασίλισσα των μελισσών εκτελεί με επιμέλεια παρόμοια έργα με τα δικά σου, που της υπαγορεύει η θεότητα”.
“Και ποιά λοιπόν έργα”, είπε εκείνη, “κάνει η βασίλισσα των μελισσών όμοια με τα έργα που πρέπει να κάνω εγώ;
[7.33] Της είπα εγώ πως ”εκείνη βέβαια παραμένει μέσα στην κυψέλη και δεν επιτρέπει στις μέλισσες να τεμπελιάζουν, αλλά στέλνει στις εργασίες τους όσες μέλισσες πρέπει να εργάζονται έξω από την κυψέλη, και επιπλέον ελέγχει και παραλαμβάνει όσα η καθεμιά απ᾽ αυτές φέρνει μέσα στην κυψέλη και τα διατηρεί ώσπου να χρησιμοποιηθούν. Όταν φτάσει η ώρα της χρησιμοποίησής τους, μοιράζει τη σωστή ποσότητα στην καθεμιά. [7.34] Επίσης, στο εσωτερικό επιστατεί στις κερήθρες που κατασκευάζονται, ώστε να γίνεται η εργασία σωστά και γρήγορα, και φροντίζει για τους νεοσσούς που γεννιούνται, πώς, δηλαδή, εκτρέφονται· όταν, λοιπόν, εκτραφούν και γίνουν ικανοί για εργασία οι νεοσσοί, τους στέλνει σε καινούρια αποικία με κάποια βασίλισσα από τις επιγόνους της”.
[7.35] “Μήπως, λοιπόν”, είπε η γυναίκα, “χρειαστεί να κάνω κι εγώ τα ίδια;”
“Βεβαίως θα χρειαστεί”, είπα εγώ, “και μέσα στο σπίτι να μένεις και, όσοι απ᾽ τους υπηρέτες έχουν αναλάβει εξωτερική εργασία, να τους στέλνεις μαζί (έξω), όσοι πάλι εργάζονται μέσα στο σπίτι, να τους επιτηρείς· [7.36] εσύ να επιβλέπεις τους δούλους, να δέχεσαι ό,τι θα φέρουν, να μοιράζεις όποια τυχόν πρέπει να δαπανηθούν· όποια πάλι πρέπει να περισσεύουν, εσύ οφείλεις να προνοείς και να προσέχεις, για να μην ξοδεύεται σ᾽ έναν μήνα η δαπάνη που προγραμματίζεται να ξοδευτεί μέσα σ᾽ έναν χρόνο. Κι όταν παραλάβεις το μαλλί, πρέπει να φροντίσεις ώστε να κατασκευαστούν ρούχα για όσους έχουν ανάγκη. Πρέπει επιπλέον να φροντίσεις πώς οι κόκκοι των σιτηρών θα γίνουν φαγώσιμοι. [7.37] Ένα όμως από τα καθήκοντά σου, είπα εγώ, ίσως σου φανεί ότι είναι δυσάρεστο, ότι δηλαδή, αν κάποιος απ᾽ τους υπηρέτες αρρωστήσει, εσύ πρέπει να φροντίσεις γι᾽ αυτόν, με κάθε τρόπο να τον περιποιηθείς”.
“Μά τον Δία”, είπε η γυναίκα, “αυτό θα μου είναι το πιο ευχάριστο, αν βέβαια πρόκειται να μου χρωστούν χάρη αυτοί που θα θεραπευτούν από μένα και να είναι πιο φιλικοί και αφοσιωμένοι από πριν”.
[7.38] Και εγώ, είπε ο Ισχόμαχος, θαύμασα την απάντησή της και είπα: “Άραγε, γυναίκα, για κάποιες παρόμοιες φροντίδες της βασίλισσας των μελισσών οι μέλισσες είναι έτσι διατεθειμένες προς αυτήν, ώστε, όταν εκείνη εγκαταλείψει την κυψέλη, καμιά από τις μέλισσες δεν νομίζει ότι πρέπει να μείνει πίσω, αλλά όλες την ακολουθούν;”
[7.39] Και η γυναίκα μού αποκρίθηκε: “Θα απορούσα, είπε, αν τα καθήκοντα του αρχηγού δεν ανήκανε περισσότερο σε σένα αλλά σε μένα. Γιατί η διαφύλαξη των πραγμάτων που βρίσκονται μέσα στο σπίτι και η διανομή τους θα φαινόταν, φαντάζομαι, μάλλον γελοία, εάν εσύ βέβαια δεν φρόντιζες πώς θα έρχονται στο σπίτι προμήθειες από έξω”.
[7.40] “Γελοία όμως πάλι”, είπα εγώ, “θα φαινόταν η εισαγωγή πραγμάτων από μένα, εάν δεν υπήρχε κάποιος που θα διαφυλάττει αυτά που έχουν εισαχθεί. Δεν βλέπεις”, είπα εγώ, “πόσο αξιολύπητοι είναι αυτοί για τους οποίους λένε ότι προσπαθούν να αντλήσουν νερό με τρύπιο πιθάρι, γιατί πραγματικά φαίνονται ότι ματαιοπονούν;”
“Μά τον Δία”, είπε η γυναίκα, “αλήθεια αυτοί είναι δυστυχισμένοι, αν πράγματι αυτό κάνουν”.
[7.41] “Κι άλλες βέβαια φροντίδες”, είπα εγώ, γυναίκα, “γίνονται ευχάριστες για σένα, όταν αναλάβεις κάποια υπηρέτρια που δεν γνωρίζει την τέχνη του μαλλιού και την αναδείξεις σε επιδέξια υφάντρα και διπλά άξια προς όφελός σου· όταν πάρεις κάποια που δεν γνωρίζει τη διαχείριση της οικονομίας του σπιτιού και τις δουλειές των υπηρετών, και την καταστήσεις έμπειρη, έμπιστη και επιτήδεια στη δουλειά της και άξια για καθετί· όταν μπορείς να ευεργετήσεις αυτούς που έχουν καλή διαγωγή και είναι ωφέλιμοι για το σπιτικό σου, ενώ μπορείς να τιμωρήσεις κάποιον αν φαίνεται κακοήθης. [7.42] Και το πιο ευχάριστο απ᾽ όλα είναι αυτό: αν φανείς καλύτερη από μένα και με κάνεις δούλο σου. Τότε δεν θα χρειαστεί να φοβάσαι μήπως, με το πέρασμα της ηλικίας σου, χάσεις τις τιμές που απολαμβάνεις στο σπίτι, αλλά επιπλέον να έχεις την πεποίθηση ότι, όταν προχωρήσει η ηλικία σου, όσο γίνεις καλύτερη σύντροφος για μένα και άγγελος φύλακας του σπιτιού για τα παιδιά τόσο περισσότερο θα σε τιμούν στο σπίτι μας. [7.43]. Γιατί τα ωραία και τα ευγενικά συναισθήματα, είπα εγώ, επαυξάνονται όχι από τα νεανικά κάλλη αλλά από τις αρετές στη ζωή των ανθρώπων”. Τέτοια πράγματα, Σωκράτη, μου φαίνεται πως θυμάμαι να της είπα στην πρώτη μας συζήτηση».
[8.1] «Παρατήρησες τότε, Ισχόμαχε», είπα εγώ, «να έχει παρακινηθεί αυτή από την κουβέντα σας και να έγινε επιμελέστερη;»
«Ναι, μά τον Δία», είπε ο Ισχόμαχος, «ξέρω ακόμη πως αυτή δαγκώθηκε και κατακοκκίνησε, επειδή της ζήτησα κάτι από αυτά που είχα φέρει στο σπίτι και δεν μπορούσε να μου το δώσει. Τότε, βλέποντας τη στενοχώρια της, της είπα:
[8.2] “Μην στεναχωριέσαι, γυναίκα μου, που δεν μπορείς να μου δώσεις αυτό που τυχαίνει να σου ζητώ. Είναι βέβαια αυτή πραγματική φτώχεια να μην μπορείς να χρησιμοποιήσεις κάτι που χρειάζεσαι· αλλά είναι λιγότερο ενοχλητική αυτή η στέρηση, να μην μπορείς να πάρεις κάτι ενώ το ψάχνεις, παρά από την αρχή να μην το ψάχνεις καθόλου, επειδή ξέρεις ότι δεν το έχεις. Άλλωστε”, της είπα, “γι᾽ αυτά δεν φταις εσύ, αλλά εγώ που σου παρέδωσα αυτά τα πράγματα, ενώ δεν όρισα πού πρέπει να τοποθετείς το καθετί, για να ξέρεις πού πρέπει να το τοποθετείς και από πού να το παίρνεις. [8.3] Δεν υπάρχει, γυναίκα μου, στον κόσμο τίποτε τόσο ωφέλιμο όσο η τάξη ούτε τόσο όμορφο. Πράγματι —για παράδειγμα— ο χορός αποτελείται από ανθρώπους, αλλά, αν κάνει ο καθένας ό,τι θέλει, είναι φανερή η αναταραχή, και το θέαμα είναι δυσάρεστο, όταν όμως εκτελούν οι χορευτές τις κινήσεις τους και το τραγούδι τους με τάξη, αυτοί οι ίδιοι δίνουν την εντύπωση ότι αξίζει συγχρόνως να τους βλέπει κανείς και να τους ακούει. [8.4] Και ο στρατός, είπα εγώ, γυναίκα μου, αν δεν βρίσκεται σε τάξη, έχει μια φρικτή οχλοβοή και πολύ εύκολα υποδουλώνεται από τον εχθρό, ενώ για τους φίλους είναι θέαμα πάρα πολύ οδυνηρό και άχρηστο: όλα μαζί, μουλάρια, οπλίτες, αχθοφόροι, οι ελαφρά οπλισμένοι, οι ιππείς. Πώς θα μπορούσαν οι άμαξες να προχωρήσουν, αν όντας σε τέτοια κατάσταση, εμποδίζουν ο ένας τον άλλο, αυτός που βαδίζει αυτόν που τρέχει, αυτός που τρέχει εκείνον που στέκεται, η άμαξα τον ιππέα, το μουλάρι την άμαξα, και ο αχθοφόρος τον οπλίτη; Και, αν παρουσιαζόταν η ανάγκη να πολεμήσουν, πώς θα μπορούσαν, αφού θα βρίσκονται σε τέτοια αταξία; [8.5] Γιατί αυτοί που θα βρίσκονται στην ανάγκη να υποχωρήσουν μπροστά σε μια επίθεση, αυτοί πάλι, καθώς το βάζουν στα πόδια, είναι ικανοί να ποδοπατήσουν τους οπλίτες. [8.6] Αντίθετα, ο στρατός που βρίσκεται σε τάξη είναι το πιο όμορφο θέαμα για τους φίλους και το πιο δυσάρεστο για τους εχθρούς. Γιατί ποιός φίλος δεν θα έβλεπε με ευχαρίστηση πλήθος οπλίτες να προχωρούν στοιχημένοι, ποιός δεν θα θαύμαζε τους ιππείς, βλέποντάς τους να προελαύνουν σε ίλες και ποιός εχθρός δεν θα φοβόταν, αντικρίζοντας παραταγμένους με ξεχωριστή τάξη οπλίτες, ιππείς, πελταστές, τοξότες, σφενδονήτες, που ακολουθούν με απόλυτη πειθαρχία τους αξιωματικούς τους; [8.7] Αλλά, όταν βαδίζουν με τάξη, έστω κι αν είναι χιλιάδες, ήρεμα σαν ένας άνθρωπος προχωρούν όλοι μαζί. Γιατί πάντα το κενό διάστημα συμπληρώνεται απ᾽ αυτούς που ακολουθούν από πίσω.
[8.8] Και μια τριήρης που είναι πλήρως επανδρωμένη για ποιόν άλλο λόγο είναι θέαμα φοβερό για τους εχθρούς και αξιαγάπητο για τους φίλους, παρά για το ότι πλέει γρήγορα; και για ποιόν άλλο λόγο τα μέλη του πληρώματος δεν ενοχλούν ο ένας τον άλλο, παρά μόνο επειδή κάθονται στις θέσεις τους με τάξη, κλίνουν μπροστά με τάξη, γέρνουν πίσω με τάξη και επιβιβάζονται και αποβιβάζονται με τάξη; [8.9] Αλήθεια, η αταξία μού φαίνεται ότι είναι κάτι παρόμοιο όπως ακριβώς αν ένας γεωργός έριχνε μέσα στο χώμα ανακατεμένα κριθάρι, σιτάρι και όσπρια και στη συνέχεια, κάθε φορά που χρειαζόταν ψωμί κριθαρένιο ή σιταρένιο ή όσπρια, έπρεπε να βρίσκεται στην ανάγκη να τα διαλέγει αντί να τα παίρνει εύκολα για να τα χρησιμοποιήσει, έχοντάς τα τακτοποιημένα ήδη με τάξη.
[8.10] Έτσι λοιπόν και εσύ, γυναίκα, αν επιθυμείς να αποφύγεις αυτήν τη σύγχυση, όμως θέλεις να κουμαντάρεις σωστά τα υπάρχοντά μας και από αυτά να βρίσκεις εύκολα και να χρησιμοποιείς ό,τι χρειάζεσαι και, ακόμη, σε μένα να δίνεις κάτι πρόθυμα, αν σου το ζητώ, τότε ας διαλέξουμε την κατάλληλη θέση για το κάθε πράγμα και, αφού το τοποθετήσουμε σ᾽ αυτήν, ας μάθουμε στην υπηρέτρια να το παίρνει από αυτήν τη θέση και να το τοποθετεί πάλι σ᾽ αυτήν. Και μ᾽ αυτόν τον τρόπο θα ξέρουμε ποιά πράγματι είναι σε καλή κατάσταση και ποιά δεν είναι· γιατί η ίδια η ορισμένη θέση θα ζητά αυτό που δεν είναι τοποθετημένο εκεί· επιπλέον, μια ματιά θα επισημάνει αυτό που έχει ανάγκη από φροντίδα, και η γνώση της θέσης κάθε πράγματος γρήγορα θα μας το δίνει στα χέρια, ώστε να μη δυσκολευόμαστε να το χρησιμοποιήσουμε”.
Πηγή : https://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/library/browse.html?page=15&text_id=113
https://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/library/browse.html?page=16&text_id=113
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου