Ησίοδος - Έργα και ημέραι : Ο μύθος του αηδονιού και γερακιού. Προτροπές για δικαιοσύνη

Μα τώρα μύθο εγώ θα πω στους βασιλείς σοφοί κι ας είναι οι ίδιοι.

Έτσι μίλησε το γεράκι στο αηδόνι με τον πλουμιστό λαιμό

σαν να το ᾽χε αρπάξει με τα νύχια του και το ᾽φερε ψηλά πολύ στα νέφη.

Έκλαιγε εκείνο θλιβερά απ᾽ τα γαμψά τα νύχια τρυπημένο,

και το γεράκι υπεροπτικά το λόγο τούτο του ᾽πε:

«Κακόμοιρο τι φωνάζεις; Κάποιος πολύ ανώτερός σου σε κρατά.

Πας όπου τυχόν εγώ σε πάω, κι ας είσαι και τραγουδιστής.

Αν θέλω δείπνο μου σε κάνω ή σ᾽ αφήνω.

Δίχως μυαλό εκείνος που ίσως θέλει με δυνατότερούς του ν᾽ αναμετρηθεί.

Χάνει τη νίκη και πλάι στην ντροπή και λύπες πάσχει.»

Έτσι είπε το γοργόδρομο γεράκι, το μακροφτέρουγο πουλί.

Πέρση, εσύ στη Δικαιοσύνη υπάκουε, μην εξακολουθείς την αδικία.

Είναι κακή η αδικία για τον ταπεινό θνητό, μα ούτε και ο ευγενής

να την αντέξει εύκολα μπορεί, μα καταβάλλεται απ᾽ αυτήν,

όταν οι συμφορές τον βρίσκουν. Όμως υπάρχει από την άλλη οδός

καλύτερη να την περάσεις που οδηγεί στο δίκαιο. Και η δικαιοσύνη

νικά, στο τέλος σαν εμφανιστεί, την αδικία. Σαν πάθει ο ανόητος μαθαίνει.

Γιατί αμέσως τρέχει ο Όρκος μαζί με τις κακοδικίες.

Και ταραχή σηκώνεται, όταν η Δικαιοσύνη σέρνεται όπου τυχόν την πάνε

οι δωροφάγοι άντρες που κρίνουνε τα δίκαια με κρίσεις στρεβλές.

Κι εκείνη κλαίγοντας ακολουθεί στην πόλη και τα μέρη που συχνάζουνε τα πλήθη

ντυμένη με ομίχλη και φέρνει το κακό σε κείνους τους ανθρώπους

που τη διώχνουν και δεν την απονέμουν ίσια.

όσοι απονέμουν κρίσεις δίκαιες στους ξένους και τους ντόπιους

κι από του δίκαιου την οδό δεν παρεκβαίνουν,

ακμάζει η πόλη τους κι ανθεί ο λαός σε τούτη.

Ειρήνη που τα νιάτα τρέφει έχουν στη γη τους κι ούτε ποτέ

ο Δίας που μακριά ηχεί πόλεμο σκληρό γι᾽ αυτούς ορίζει.

Ούτε ο λοιμός σ᾽ ανθρώπους έρχεται που δίκαια κρίνουν

ούτ᾽ η καταστροφή, μα νέμονται στις ευωχίες τούς καρπούς απ᾽ τα χωράφια που φροντίζουν.

Βιος πολύ σε τούτους φέρνει η γη και στα βουνά η βελανιδιά

φέρνει στην άκρη των κλαδιών τα βελανίδια, στη μέση τα μελίσσια.

Και τα πυκνότριχα αρνιά απ᾽ το μαλλί βαραίνουν,

γεννάν παιδιά οι γυναίκες τους που μοιάζουν στους γονείς τους.

Ευδαιμονούν με τα αγαθά τους αδιάκοπα. Σε πλοία επάνω

δεν ταξιδεύουν, μα η σιτοδότρα γη καρπό τούς δίνει.

Σ᾽ εκείνους όμως που τους νοιάζει η αδικία η κακή και τ᾽ άθλια έργα

ορίζει τιμωρία ο Δίας που μακριά ηχεί, ο γιος του Κρόνου.

Πολλές φορές από έναν άνθρωπο κακό μια πόλη στο σύνολό της υποφέρει,

αν αμαρτάνει αυτός και μηχανεύεται ανόσια έργα.

Σ᾽ αυτούς μεγάλη συμφορά απ᾽ τον ουρανό στέλνει ο γιος του Κρόνου,

λιμό συνάμα και λοιμό, κι οι άνθρωποι αφανίζονται.

Ούτε οι γυναίκες τους γεννάν, μικραίνουν οι οικογένειες

μ᾽ απόφαση του Ολύμπιου Δία. Κι άλλοτε πάλι

μεγάλη τους στρατιά αφανίζει ο γιος του Κρόνου ή τείχος

ή πλοία τους στη θάλασσα εκδικείται.

Βασιλιάδες, κι εσείς επίσης την τιμωρία τούτη στοχαστείτε!

Γιατί κοντά σας, ανάμεσα στους ανθρώπους, βρίσκονται θεοί

αθάνατοι και παρατηρούν εκείνους που μ᾽ άδικες κρίσεις

καταπονούν τον έναν ο άλλος, περιφρονώντας την τιμωρία των θεών.

Γιατί επάνω στην πολύτροφη τη γη τρεις μύριοι αθάνατοι του Δία

υπάρχουν φύλακες των θνητών ανθρώπων,

που παραφυλάγουνε τις δίκες και τ᾽ άθλια έργα,

ντυμένοι ομίχλη, σ᾽ όλη τη γη γυρνώντας.

Μία παρθένα είναι η Δίκη, από το Δία γεννημένη,

ένδοξη και αξιοσέβαστη απ᾽ τους θεούς που εξουσιάζουνε τον Όλυμπο.

Όταν κανείς τη βλάπτει και την κατηγορεί στρεβλά,

αμέσως πάει και κάθεται πλάι στο Δία τον πατέρα της, το γιο του Κρόνου,

και απαγγέλλει τον άδικο των ανθρώπων νου, για να πληρώσει

ο λαός τις αμαρτίες των βασιλιάδων του που στέκονται ολέθρια

κι εκτρέπουνε το δίκαιο σ᾽ άλλο δρόμο μ᾽ άδικες αποφάσεις.

Αυτά βασιλιάδες ν᾽ αποφεύγετε, τις κρίσεις σας διορθώστε,

δωροφάγοι, και τις στραβές τις δίκες σας ξεχάστε τις ολότελα.

Στον ίδιο του τον εαυτό κάνει κακό ο άνθρωπος που κάνει κακό σε άλλον

και η κακή η σκέψη για εκείνον που τη σκέφτηκε είναι η πιο κακή.

Όλα τα βλέπει του Δία ο οφθαλμός κι όλα τα νιώθει,

και βέβαια και τούτα ακόμη τα παρατηρεί, αν το θελήσει,

ούτε και του ξεφεύγει τι είδους δίκαιο είναι αυτό που η πόλη εντός της κλείνει.

Μακάρι τώρα εγώ, ούτε ο ίδιος ούτε ο γιος μου,

δίκαιος να ᾽μουνα στους ανθρώπους μέσα, αφού σου βγαίνει σε κακό να είσαι

δίκαιος, αν βρίσκει δικαίωση μεγαλύτερη ο περισσότερο άδικος.

Μα ελπίζω πως αυτά ο Δίας ο συνετός εις πέρας δε θα φέρει ακόμη.

Πέρση, εσύ στο νου σου βάλ᾽ τα αυτά,

δώσε στο δίκαιο προσοχή και ξέχνα ολότελα τη βία.

Αφού ο γιος του Κρόνου τούτο το νόμο στους ανθρώπους όρισε:

από τη μια τα ψάρια και τ᾽ αγρίμια και τα πετούμενα πουλιά

να τρων το ένα τ᾽ άλλο, μια και δικαιοσύνη ανάμεσά τους δεν υπάρχει.

Μα στους ανθρώπους έδωσε το δίκαιο που είναι άριστο πολύ.

Αν κανείς ξέρει το δίκιο και θέλει να το πει,

σε τούτον ο Δίας που μακριά ηχεί του δίνει ευδαιμονία.

Μα όποιος ψέματα θα πει στη μαρτυρία του, αφού ψευδόρκησε

εκούσια, και τη δικαιοσύνη έβλαψε κι αγιάτρευτα αμάρτησε,

τούτου η γενιά αφανέστερη στο μέλλον θ᾽ απομείνει.

Μα του ανθρώπου που τηρεί τον όρκο του η γενιά καλύτερη στο μέλλον.

Πηγή : 

https://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/library/browse.html?text_id=134&page=8

https://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/library/browse.html?text_id=134&page=9

https://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/library/browse.html?text_id=134&page=10

https://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/library/browse.html?text_id=134&page=11