Ησίοδος - Έργα και ημέραι : Η ναυσιπλοϊα

Αν τώρα σε πιάσει ο πόθος για την τρικυμιώδη ναυτιλία:

όταν οι Πλειάδες, τον ισχυρό και δυνατό Ωρίωνα

για να ξεφύγουν, στο νεφελώδη πόντο πέφτουν,

τότε μανιάζουνε πνοές ανέμων κάθε είδους.

Μην έχεις τότε πια το πλοίο σου στο κρασάτο πέλαγος,

μα δούλευε τη γη κι έχε στο νου σου όσα σου παραγγέλλω.

Τράβα το πλοίο στη στεριά κι ασφάλισέ το με λιθάρια

ολόγυρα, να συγκρατούν αυτά το μένος των ανέμων που υγρά φυσούν,

αφού τον πίρο βγάλεις, για να μη σαπίσει η βροχή του Δία το πλοίο.

Κι όλα τα ξάρτια τακτοποιημένα στο σπίτι σου μέσα απόθεσε,

αφού μαζέψεις μ᾽ ευκοσμία τα φτερά του ποντοπόρου πλοίου.

Και το καλοφτιαγμένο το πηδάλιο κρέμασ᾽ το πάνω απ᾽ τον καπνό.

Κι εσύ ο ίδιος περίμενε την εποχή του πλου, ωσότου να ᾽ρθει.

Τότε το πλοίο το γοργό σύρε στη θάλασσα και μέσα του

φορτίο να ετοιμάσεις όσο πρέπει, ώστε στο σπίτι σου να φέρεις κέρδος,

όπως, πολύ ανόητε Πέρση, ο πατέρας ο δικός μου και δικός σου

έπλεε στα καράβια, γιατί ᾽χε ανάγκη για ένα βιος καλό.

Αυτός μια μέρα έφτασε κι εδώ αφού διέσχισε θάλασσα πολλή,

αφού την Κύμη την αιολική άφησε πίσω του σε μαύρο πλοίο μέσα,

όχι την αφθονία προσπαθώντας να ξεφύγει, τον πλούτο και την ευτυχία,

μα την κακή τη φτώχεια, που ο Δίας στους ανθρώπους δίνει.

Και πλάι στον Ελικώνα, σε κώμη ελεεινή κατοίκησε,

στην Άσκρα, κακή το χειμώνα, το θέρος ανυπόφορη, ποτέ καλή.

Εσύ να θυμάσαι, Πέρση, όλα τα έργα στον καιρό τους,

και μάλιστα όταν αφορούν τη ναυτιλία.

Το μικρό το πλοίο να επαινείς, στο μεγάλο όμως τα φορτία σου να βάζεις.

Πιο μεγάλο το φορτίο, πιο μεγάλο και το κέρδος πάνω στο κέρδος

θα ᾽ναι, αν οι αέρηδες κρατήσουν μακριά τα κακά φυσήματά τους.

Κι αν στο εμπόριο στρέφεις τη μωρή ψυχή σου

και θέλεις τα χρέη να ξεφύγεις και το λιμό τον άχαρο,

τα μέτρα θα σου δείξω εγώ της θάλασσας της πολυτάραχης,

δίχως πεπειραμένος να ᾽μαι ούτε στη ναυτιλία ούτε στα πλοία.

Γιατί ποτέ ως τώρα σε πλοίο επάνω δεν έπλευσα τον πόντο τον πλατύ,

παρά μονάχα στην Εύβοια απ᾽ την Αυλίδα, όπου οι Αχαιοί

υπομένοντας το βαρύ χειμώνα συγκέντρωσαν στρατό

από την ιερή Ελλάδα για την Τροία με τις ωραίες γυναίκες.

Από εκεί εγώ για τους αγώνες του φιλοπόλεμου Αμφιδάμαντα

πέρασα στη Χαλκίδα. Πολλά τα έπαθλα όρισαν με προκήρυξη

οι γιοι του γενναιόκαρδου. Εκεί, το βεβαιώνω,

κέρδισα τρίποδα με λαβές νικώντας μ᾽ έναν ύμνο.

Κι αυτόν εγώ αφιέρωσα στις Μούσες του Ελικώνα,

εκεί που πρώτη φορά με βάλανε στου καθαρού του τραγουδιού το δρόμο.

Τόση είναι η πείρα μου από τα πλοία τα καλοκάρφωτα.

Μα κι έτσι το θέλημα θα πω του Δία που βαστάει αιγίδα.

Αφού οι Μούσες μού διδάξανε να ψάλλω ύμνο μ᾽ ανέκφραστη ομορφιά.

Για μέρες πενήντα μετά το ηλιοστάσιο,

σαν φτάσει το κορύφωμα του θέρους, της κοπιαστικής τής εποχής,

είναι ο καιρός του πλου για τους θνητούς. Ούτε το πλοίο σου

τότε θα τσάκιζες, ούτε τους άντρες σου θ᾽ αφάνιζε η θάλασσα,

εκτός κι αν πρόθυμα ο Ποσειδώνας που σείει τη γη

ή και ο Δίας, ο βασιλιάς των αθανάτων, θελήσει να σε καταστρέψει.

Γιατί σ᾽ αυτούς η εκπλήρωση ανήκει και των καλών και των κακών εξίσου.

Τότε οι αύρες ευδιάκριτες φυσούν κι ο πόντος είναι άβλαβος.

Τότε το πλοίο το γοργό σύρε στον πόντο δίχως φόβο,

με πίστη στους ανέμους, και μέσα βάλε όλο το φορτίο.

Και σπεύδε όσο πιο γρήγορα πίσω στο σπίτι να γυρίσεις,

μήτε να περιμένεις το νέο κρασί, τη φθινοπωρινή βροχή,

την καταιγίδα που έρχεται, και του νοτιά τις θύελλες τις φοβερές:

αυτός τη θάλασσα ξεσηκώνει, έτσι που συνοδεύει τη φθινοπωρινή

και άφθονη βροχή του Δία, και κάνει άγριο τον πόντο.

Κι άλλος υπάρχει για τους ανθρώπους πλους την άνοιξη.

Όταν για πρώτη φορά φανούν στον άνθρωπο

τα φύλλα στης συκιάς τ᾽ ακρόκλαδα τόσο μεγάλα, όσο το ίχνος που άφησε

πατώντας η κουρούνα, τότε μπορείς να ανεβείς στη θάλασσα.

Και είναι αυτός ο πλους ο ανοιξιάτικος. Όμως εγώ

δεν τον παινεύω, γιατί αρεστός δεν είναι στην καρδιά μου.

Παρακινδυνευμένος είναι. Και δύσκολα το κακό σ᾽ αυτόν θα ξέφευγες.

Όμως κι αυτόν τον κάνουνε οι άνθρωποι απ᾽ άγνοια του μυαλού τους.

Γιατί το κέρδος είναι η ψυχή των δύστυχων ανθρώπων.

Και είναι φοβερό να πεθάνεις μες στα κύματα. Μα εγώ σου παραγγέλλω

να στοχαστείς μες στο μυαλό σου όλα αυτά καθώς σε συμβουλεύω.

Κι ούτε στα κοίλα πλοία μέσα όλο το βιος σου ν᾽ ακουμπάς,

αλλά το πιο πολύ ν᾽ αφήνεις και να φορτώνεις το λιγότερο.

Γιατί ᾽ναι φοβερό στα κύματα του πόντου μέσα να σε βρει κακό.

Κι ακόμη είναι φοβερό βάζοντας βάρος υπερβολικό στην άμαξα επάνω

τον άξονα να σπάσεις και το φορτίο ν᾽ αφανίσεις.

Τα μέτρα φύλαγε. Είναι η καίρια στιγμή η άριστη για όλα.

Πηγή : 

https://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/library/browse.html?text_id=134&page=23

https://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/library/browse.html?text_id=134&page=24

https://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/library/browse.html?text_id=134&page=25