Φραγκοσυκιά : Το δέντρο από το Μεξικό σαν μία νέα καλλιέργεια στην Ελλάδα

Το φραγκόσυκο σήμερα στην Ελλάδα είναι μια νέα καλλιέργεια, που άρχισε να καλλιεργείται συστηματικά κυρίως τα τελευταία χρόνια. Η φραγκοσυκιά κατάγεται από το Μεξικό. Μετήχθη στην Ευρώπη από τους Ισπανούς μεταξύ των ετών 1521 - 1523. Στις Μεσογειακές χώρες διαδόθηκε ταχέως για τους γλυκείς και εύγευστους καρπούς της. Οι βλαστοί της φραγκοσυκιάς είναι πεπλατυσμένοι, ενώ στους κάκτους παρατηρούνται διαφοροποιήσεις με σφαιρικούς, κυλινδρικούς, στυλοειδείς ή αρθρωτούς, με πολλά φυλλοκλάδια. Η φραγκοσυκιά είναι φυτό χυμώδες, που φτάνει τα 3-5 μέτρα ύψος. Αποτελείται από βλαστούς cladodes πεπλατυσμένους σε σχήμα οβάλ, μήκος 30-40 cm, πλάτος 15-25 cm και πάχος 1,5-3,0 cm. Το ριζικό σύστημα είναι επιφανειακό και δεν υπερβαίνει τα 30 cm σε βάθος, ενώ φτάνει σε αρκετό μήκος. Ο καρπός είναι σαρκώδης με πολλούς σπόρους, του οποίου το βάρος μπορεί να κυμαίνεται από 80-250 g . Το χρώμα του Φραγκόσυκου είναι διαφορετικό ανάλογα την ποικιλία. Η φραγκοσυκιά, έχει την ιδιότητα να εγκλιματίζεται στην περιοχή που φυτεύεται, αυξομειώνοντας την κηρώδη επιδερμίδα που το περιβάλει. Μπορεί να αντέξει μέχρι (- 10) βαθμούς κελσίου. Αντέχει σε ακραίες διακυμάνσεις θερμοκρασίας, είναι ευπροσάρμοστο σε διάφορα εδάφη. Τα κατάλληλα εδάφη για καλλιέργεια είναι τα ελαφρά και τα χονδροειδή χωρίς υπεράρδρευση. Το ύψος και ο τόπος που προτείνεται είναι 0 έως 1.000 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας. Η φραγκοσυκιά, απαιτεί αμμώδη, πετρώδη ξηρά και άνυδρα εδάφη, ενώ προτιμά ξηρό θερμικά κλίματα. Η επιβίωση της βασίζεται στην αποταμίευση νερού, όπου μαζί με τις θρεπτικές ουσίες αποθηκεύει μεγάλες ποσότητες νερού μέσα στους ιστούς της και στην μείωση διαπνοής. 

Η εγκατάσταση της φυτείας προϋποθέτει την ισοπέδωση του εδάφους, του φρεζαρίσματος και της βασικής λίπανσης. Ο αριθμός των φυτών που φυτεύονται είναι 40 φυτά το στρέμμα. Τα φυτά που έχουν παραχθεί από μοσχεύματα, φυτεύονται σε γραμμές που απέχουν μεταξύ τους 5 μέτρα. Οι αποστάσεις των φυτών επάνω σε κάθε γραμμή είναι 5 μέτρα φυτό από φυτό, ώστε να διευκολύνονται οι διάφορες καλλιεργητικές εργασίες. Οι καλλιεργητικές αυτές εργασίες είναι το κλάδεμα, η απομάκρυνση των πρώτων ανθέων, η απομάκρυνση των ανώριμων καρπών, η συγκομιδή κ.λπ. Οι εργασίες αυτές γίνονται την περίοδο Μαΐου - Ιουνίου. Τα φραγκόσυκα πρέπει να δέχονται το κατάλληλο κλάδεμα ώστε να απομακρύνονται οι βλαστοί που έχουν κακοσχηματισθεί ή φέρουν πληγές, ή έρχονται σε επαφή μεταξύ τους. Το κλάδεμα πρέπει να γίνεται την άνοιξη ή στα τέλη του καλοκαιριού. Τα φραγκόσυκα απαιτούν την κατάλληλη λίπανση κυρίως σε φωσφόρο και κάλιο που θα πρέπει κατά προτίμηση να είναι οργανική. Η συλλογή και ο καθαρισμός αποτελούν τα δύο πιο «δύσκολα» στάδια της καλλιέργειας. Η συγκομιδή πρέπει να γίνεται: Πριν την ανατολή του ηλίου γιατί το πρωί, τα αγκάθια του καρπού από την νυκτερινή υγρασία, είναι πιο ευλύγιστα. Όταν επικρατεί άπνοια, διότι ο άνεμος σκληραίνει τα αγκάθια. Η στρεμματική απόδοση της καλλιέργειας κυμαίνεται κατά μέσο όρο από 2 έως και 3 τόνους. Το φραγκόσυκο καρποφορεί μετά το 3ο έτος και έχει σε πλήρη παραγωγή αποδόσεις 100 - 150 κιλά ανά φυτό. Το φυτό είναι σε πλήρη παραγωγή μετά το 7ο έτος. Σε αρδευόμενη καλλιέργεια μπορεί να επιτευχθεί παραγωγή 3.000 - 4.000 κιλά το στρέμμα. Η συγκομιδή των καρπών αρχίζει από τα τέλη Αυγούστου για τους καρπούς της πρώτης άνθισης και από τον Σεπτέμβριο μέχρι τον Δεκέμβριο για τους καρπούς της δεύτερης άνθισης. 

Η συγκομιδή γίνεται με κοπή των καρπών. Στη συνέχεια γίνεται απομάκρυνση των αγκαθιών, ώστε να διατεθούν στο εμπόριο με τον χαρακτηρισμό «χωρίς αγκάθια» ώστε να έχουν υψηλότερες τιμές. Το φραγκόσυκο (Opuntia ficus indica) έχει χρησιμοποιηθεί για αιώνες από φυλές του Μεξικού για θεραπεία πολλών ασθενειών. Ευδοκιμεί στην άγρια φύση. Καλλιεργείται συστηματικά σε πολλές χώρες, (Μεξικό, Ιταλία, Μάλτα, Μαρόκο, Τυνησία, Αίγυπτο, Ισραήλ, Τουρκία, Νότια Αφρική και στην Ελλάδα) για εμπορικούς σκοπούς. Η φραγκοσυκιά δημιουργεί μια φυτική κάλυψη, η οποία ενισχύει την αναγέννηση του εδάφους και βοηθά την διείσδυση της βροχής στο έδαφος. Βελτιώνει την ποιότητα των φτωχών εδαφών, εκεί που άλλα είδη δεν μπορούν να επιβιώσουν, πραγματοποιεί μια δράση που είναι καθαρά σωματική, σκίαση του εδάφους, μείωση της θερμοκρασίας και επιβράδυνση της ταχύτητας αποσύνθεσης της οργανικής ύλης. Είναι ζιζάνιο και σύγχρονως ζιζανιοκτόνο (λόγο του επιφανειακού ριζικού συστήματος, δεν επιτρέπει σε αλλά ζιζάνια να αναπτυχτούν). Το μέλλον σε πολλές περιοχές του κόσμου, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ανάπτυξη των βιώσιμων γεωργικών συστημάτων και την επιλογή των κατάλληλων καλλιεργειών. Καλλιέργειες, όπως του φραγκόσυκου, αντιμετωπίζουν με επιτυχία την έλλειψη νερού και τις υψηλές θερμοκρασίες. Έχουν εύκολη διαχείριση και παράγουν φρούτα, λαχανικά για ανθρώπινη κατανάλωση, ζωοτροφές, βιομάζα για ενεργειακούς σκοπούς, την κοχενίλλη για την παραγωγή της κόκκινης χρωστικής και πολλά ακόμα υποπροϊόντα. Το φραγκόσυκο συμμετέχει δραστικά στην καταπολέμηση της ερημοποίησης, παρέχει καταφύγιο και τροφή για τα διάφορα είδη της άγριας πανίδας. 

Ο όρος κάκτος (Cactaceae) αναφέρεται σε μια ομάδα περίπου 1.600 είδη σε 130 γένη υποδιαιρείται σε τρεις υπό-οικογένειες: Pereskioideae, Opuntioideae και Cactoideae. Η πιο κοινή και διαδεδομένη είναι η Opuntia(το φραγκόσυκο), το γένος αυτό έχει περισσότερα από 300 είδη. Το φραγκόσυκο αγνοήθηκε από την επιστημονική κοινότητα μέχρι τις αρχές του 1980, μετά ήρθε ένα μεγάλο κύμα έρευνας με συμπόσια και μεγάλο αριθμό δημοσιεύσεων. Αυτό το ενδιαφέρον, αποδίδεται στην πολυλειτουργικότητα των φρούτων, τους βλαστούς και τα λουλούδια. Πρόσφατες έρευνες, έχουν αποκαλύψει την υψηλή περιεκτικότητα σε χημικά συστατικά, τα οποία μπορούν να δώσουν προστιθέμενη αξία στα προϊόντα φραγκόσυκου. Επιπλέον, στοιχεία δείχνουν υποσχόμενα χαρακτηριστικά από την άποψη της λειτουργικότητας. Η φραγκοσυκιά μπορεί να αναπτυχθεί σε υποβαθμισμένα εδάφη, τα οποία δεν είναι κατάλληλα για άλλες καλλιέργειες. Έχει μεγάλη ικανότητα να αντέχει σε ξηρές συνθήκες και είναι ιδανικό για την αντιμετώπιση των παγκόσμιων περιβαλλοντικών αλλαγών (φαινόμενο του θερμοκηπίου). Χαρακτηριστικά η ρίζα του αποφεύγει την αιολική διάβρωση από τη βροχή, ενθαρρύνοντας την ανάπτυξή σε υποβαθμισμένες περιοχές.

Πηγή : https://agrosimvoulos.gr/kalliergeia-fragkosikias/

http://www.fragkosiko.gr