Η οικόσιτη γίδα (Αιξ η κατοικίδιος, Capra aegagrus hircus - Αιξ ο αίγαγρος ο τράγος ή Αιξ ο αίγαγρος ο αίγος), γίδα ή αίγα, είναι υποείδος της εξημερωμένης κατσίκας και κατάγεται από την άγρια (μη εξημερωμένη) κατσίκα της Νοτιοδυτικής Ασίας και της Ανατολικής Ευρώπης. Πρόκειται για ζώο μηρυκαστικό, της οικογένειας των βοοειδών και της τάξης των αρτιοδάχτυλων. Μαζί με το πρόβατο θεωρείται από τα πρώτα ζώα που εξημερώθηκαν από τους ανθρώπους. Εκτρέφονται για το γάλα, το κρέας και για το τρίχωμά τους. Τον τελευταίο αιώνα έγιναν δημοφιλή ζώα και ως κατοικίδια. Εχθροί της είναι τα σαρκοφάγα ζώα και τα αρπακτικά πουλιά. Η ευκολία στην απόκτηση και στη συντήρησή της, έκανε πολλούς να τη χαρακτηρίσουν «αγελάδα του φτωχού». Στην αρχαία ελληνική κοινωνία η οικονομία ήταν μικτή. Βασιζόταν στην καλλιέργεια των αγρών και στην ενασχόληση με την κτηνοτροφία. Η καλλιέργεια και η συγκομιδή των δημητριακών, καθώς και η συλλογή καρπών και φυτών (άγριων και καλλιεργημένων) μαζί με την άσκηση της κτηνοτροφίας συνθέτουν την οικονομία μιας αρχαίας ελληνικής πόλης. Άλλωστε και η πολιτική-διοικητική διάρθρωση στηριζόταν στην ιδιοκτησία του κλήρου, της γης. Στην καλλιέργεια κυριαρχούσαν τα δημητριακά (σιτάρι, κριθάρι), οι ελιές και τα αμπέλια, η λεγόμενη μεσογειακή τριάδα, τα οποία οι Έλληνες τα θεωρούσαν δώρα της Δήμητρας, της Αθηνάς και του Διονύσου αντίστοιχα. Σημαντική θέση στις ασχολίες των κατοίκων κατείχε το κυνήγι, όπως και το ψάρεμα σε ποτάμια, λίμνες και θάλασσα με προϊόντα που παρείχαν σημαντικό συμπλήρωμα διατροφής. Ο Ιπποκράτης στο έργο του «Περί Διαίτης» αναφέρει, ότι οι αρχαίοι έλληνες έτρωγαν τα εξής κρέατα: τα βόεια, τα μόσχεια, τα άρνεια, τα ελάφεια, τα λαγώα και τα των εχίνων (σκαντζόχοιρους). Προτιμούσαν ιδιαίτερα το χοιρινό, διότι ήταν φτηνό και γευστικό. Ο Γαληνός εκτιμούσε το χοιρινό και θεωρούσε, ότι έδινε δύναμη στους αθλητές. Οι αρχαίοι έλληνες έτρωγαν επίσης, κοτόπουλα, πετεινούς, ορτύκια, περιστέρια, καθώς και άλλα πουλιά. Το ότι οι αρχαίοι έλληνες ήταν φανατικοί κρεατοφάγοι φαίνεται και από την ελληνική μυθολογία. Ο Όμηρος αναφέρει, ότι ο Ερμής συνήθιζε να κόβει το κρέας μικρά κομματάκια, να τα περνά σε κλώνους και να τα ψήνει σε κάρβουνα. Οι αρχαίοι έλληνες συνόδευαν το κατσίκι και το αρνί τής σούβλας με τον μυττικό, που πολλοί θεωρούν, ότι ήταν σαν το τζατζίκι. Επίσης, έτρωγαν ένα φαγητό, που έμοιαζε με το στιφάδο και λεγόταν μίμαρκυς και ένα άλλο φαγητό, που έμποιαζε με τον πατσά και λεγόταν ήνυστρον. Στους Δειπνοσοφιστές αναφέρεται, ότι οι αρχαίοι έλληνες έψηναν κρέας με λίπος σε ζουμί από μέλι και ξύδι.
Οι γίδες ευχαριστούνται πολύ στα ορεινά μέρη. Μοιάζουν δε σε πολλά με τα πρόβατα. Ζευγαρώνουν την ίδια εποχή και εγκυμονούν 5 μήνες όπως και τα πρόβατα. Οι γίδες κάνουν συνήθως δίδυμα και τα τρέφουν και δίνουν αρκετό εισόδημα, από το γάλα το τυρί και το κρέας, επίσης δε και από τις τρίχες. Οι τρίχες της γίδας είναι χρήσιμες για να φτιάχνουμε σκοινιά και σάκους και τα όμοια τους καθώς και για τους ναυτικούς. Γιατί τα είδη που γίνονται από τρίχα γίδας ούτε κόβονται εύκολα ούτε σαπίζουν, εκτός εάν κανείς τα παραμελήσει εντελώς. Πρέπει να διαλέγουμε από τις γίδες όσες έχουν καλοδεμένο κορμί και είναι μεγαλόσωμες και γεμάτες μυς και το δέρμα τους είναι λείο και έχουν πυκνές τρίχες και μαστάρια μεγάλα και ογκώδη. Οι γίδες όταν είναι τέτοιες είναι καλύτερες να τις διατηρήσουμε. Γιατί το ζώο αυτό δύσκολα υποφέρει από το κρύο και αυτό φαίνεται, από το ότι εκ φύσεως έχει πάντα πυρετό και αν καμιά φορά τους λείψει ο πυρετός ψοφούν. Από τα τραγιά διαλέγουν τα μεγαλόσωμα και όσα έχουν γερά πλευρά και μεγάλους γοφούς και είναι πυκνότριχα και έχουν μακριές και άσπρες τρίχες και σβέρκο και λαιμό κοντό και παχύ και λαρύγγι πιο μακρύ. Η καλύτερη εποχή για το βάτεμα των τράγων είναι κατά την χειμερινή τροπή. Το τραγί δεν φεύγει αν του κουρέψουμε το γένι. Τα γίδια τα φροντίζουμε με τον ίδιο τρόπο όπως και τα πρόβατα και στην τροφή τους και στις αρρώστιες. Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε και τα δικά τους ιδιώματα. Τα γίδια δεν βόσκουν μαζί όπως τα πρόβατα, αλλά πηδούν και τρέχουν μακριά το ένα από το άλλο και βόσκουν σε μεγάλη έκταση. Ευχαριστιούνται δε σε απόκρημνα μέρη. Ότι έχει περισσότερη αντίληψη το γίδι από τα άλλα ζώα φαίνεται από το εξής. Όταν αρχίσει και χάνει το φως του, χώνεται μέσα σε βούρλα και πετιέται μόνο του και έτσι γιατρεύεται. Δίνουμε στις γίδες επί 5 ημέρες να τρώνε πεντάφυλλο πριν τις ποτίσουμε.
Οι γίδες κάνουν πολύ γάλα, αν τους βάλουμε για φυλαχτό γύρω από την κοιλιά δίκταμο. Τα 100γρ. αρνιού έχουν 375 θερμίδες. Είναι πλούσιο σε κορεσμένο λίπος, το οποίο συνδέεται με καρδιαγγειακά νοσήματα. Το ολικό λίπος του αρνιού αγγίζει τα 15 γραμμάρια ανά 100 γραμμάρια κρέατος. Το κατσίκι έχει λιγότερες θερμίδες, λιγότερο ολικό και κορεσμένο λίπος και λιγότερη χοληστερόλη. Είναι πλούσιο σε συνένζυμο Q10 -η αντιοξειδωτική δράση του οποίου μειώνει την LDL "κακή" χοληστερόλη- προλαμβάνοντας τη στεφανιαία νόσο και τον κίνδυνο για καρδιακή προσβολή. Περιέχει L-καρνιτίνη, η οποία μεταφέρει τα λιπαρά οξέα στα μιτοχόνδρια, οπού μπορούν να διασπαστούν για να δώσουν ενέργεια στον οργανισμό (λιπολυτική δράση). Τέλος, έχει υψηλή περιεκτικότητα σε γ-λινολεϊκό οξύ (CLA), το οποίο συμβάλλει στη ελάττωση του λίπους σε υπέρβαρα άτομα καθώς και στη βελτίωση του λιπιδαιμικού τους προφίλ. Τα αρνητικά του κατσικιού είναι ότι έχει περισσότερα τρανς λιπαρά, λιγότερη πρωτεΐνη και περισσότερο νάτριο. Οι διατροφολόγοι ψηφίζουν κατσίκι, γιατί έχει λιγότερες θερμίδες και άρα είναι πιο υγιεινό.
Πηγή : http://medlabgr.blogspot.com/2013/04/blog-post_28.html#ixzz4KtqgG6Gh
http://www.ftiaxno.gr/2010/09/blog-post.html
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CF%83%CE%AF%CE%BA%CE%B1
http://www.iphicratisamyras.com/2014/05/blog-post_7321.html
http://www.mouseioaianis.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=127&Itemid=96
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου