Το πρόβατο, αρτιοδάκτυλο μηρυκαστικό, είναι το πιο διαδομένο κατοικίδιο κι εκτρέφεται στις πιο διαφορετικές κλιματολογικές συνθήκες σ' όλο τον κόσμο. Η εκτροφή του αποτελεί μια απ' τις πιο σημαντικές παραγωγικές διαδικασίες στη ζωική παραγωγή και εξακολουθεί να είναι ο μοναδικός σχεδόν παραγωγός μαλλιού στον κόσμο. Τα πρόβατα δίνουν ακόμη το γάλα και το κρέας τους, που θεωρείται αξιόλογο και, ιδιαίτερα στη χώρα μας, έχει μεγάλη κατανάλωση. Ακόμη το δέρμα τους, και από το λίπος του μαλλιού τους παίρνουμε τη λανολίνη, μια απ' τις πιο βασικές ύλες της βιομηχανίας των καλλυντικών. Το αρνί είναι από τα πρώτα ζώα που εξημερώθηκαν από τους ανθρώπους, πριν από περίπου 10.000 χρόνια. Η εξημέρωση του αρνιού πιθανότατα ξεκίνησε στη Μέση Ανατολή. Το αρνί δεν χρησιμοποιούνταν μόνο ως τροφή αλλά και για κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα (μαλλί). Οι Ρωμαίοι είναι αυτοί που εισήγαγαν τα αρνιά στη Μεγάλη Βρετανία, πριν από 2.000 χρόνια. Το αρνί εισήχθη στο Δυτικό ημισφαίριο στις αρχές του 16ου αιώνα, όταν οι στρατιές του Ισπανού εξερευνητή και κατακτητή Ερνάν Κορτές μετέφεραν μαζί τους αρνιά στις εξερευνήσεις τους. Στους αρχαίους πολιτισμούς, το αρνί ήταν πολύτιμο όχι τόσο για το κρέας του, αλλά για το μαλλί του. Μάλιστα, στη Βαβυλώνα και την Περσία, η εκτροφή των αρνιών για το μαλλί τους, ήταν σημαντική για την οικονομική και την βιομηχανική ανάπτυξη. Στην ελληνική μυθολογία, γνωστό ήταν το «φτερωτό κριάρι, που είχε χρυσόμαλλη προβιά», το οποίο έπαιξε κεντρικό ρόλο στο μύθο του Ιάσονα και των Αργοναυτών, καθώς σκοπός της Αργοναυτικής εκστρατείας ήταν να το παραδώσουν στον βασιλιά Πελία. Από τους αρχαίους χρόνους, το αρνί έχει θεωρηθεί θρησκευτικό σύμβολο. Χρησιμοποιούνταν ευρέως ως σύμβολο θυσίας, σε πολλές θρησκείες, και του Ιουδαϊσμού. Στην Ελλάδα, το αγαθό αυτό ζώο, θρησκευτικό σύμβολο της αγνότητας, είναι άμεσα συνδεδεμένο με το Πάσχα. Ο Ιησούς συχνά αναφέρεται και ως «ο Αμνός του Θεού».
Το αρνί είναι μια σημαντική τροφή της παγκόσμιας γαστρονομίας, και ιδιαίτερα της Τουρκίας, της Ελλάδας, της Νέας Ζηλανδίας, της Αυστραλίας, της Αφρικής και των χωρών της Μέσης Ανατολής. Οι καλύτερες προβατίνες είναι όσες έχουν πολλά μαλλιά και μαλακά και οι τολούπες των μαλλιών τους είναι βαθιές και πυκνές σε όλο το σώμα, κυρίως όμως στο λαιμό και το σβέρκο. Και όταν η κοιλιά τους είναι πυκνά μαλλιασμένη και έχει πολλά μαλακά και μονόχρωμα μαλλιά. Οι προβατίνες πρέπει να έχουν καλοδεμένο κορμί, να είναι όμορφα, να έχουν ζωηρά μάτια και μακριά πόδια και κέρατα. Αυτές δε είναι οι καλύτερες για να κάνουν αρνιά. Τα κριάρια πρέπει να έχουν καλοδεμένο κορμί, να είναι όμορφα, να έχουν ζωηρά μάτια, μαλλιασμένο πρόσωπο, όμορφα και μικρά κέρατα, τα αυτιά τους να είναι σκεπασμένα από πυκνό μαλλί, να έχουν πλατιά οπίσθια, μεγάλα γεννητικά όργανα και να είναι μονόχρωμα. Η κατάλληλη ηλικία για τα κριάρια και τις προβατίνες είναι όταν φτάσουν τριών χρονών. Ένα κριάρι μπορεί να γκαστρώσει 50 προβατίνες. Ένας βοσκός είναι αρκετός για να φυλάει και να φροντίζει 20 πρόβατα όταν έχει και ένα παιδί να τον βοηθάει. Το πρόβατο εγκυμονεί 5 μήνες. Τα καλύτερα πρόβατα είναι όσα έχουν απλωτά μαλλιά. Όσα έχουν σγουρά μαλλιά, είναι αδύνατα, καθώς το βεβαιώνουν. Τα μαντριά πρέπει να είναι πολλά και ευρύχωρα και να είναι ζεστά και στεγνά. Το έδαφός πρέπει να είναι πλαγιαστό και να το ισάζουμε στρώνοντας πέτρες. Στο ψηλότερο μέρος του μαντριού βάζουμε τα παχνιά και από πάνω βάζουμε σκάλες για να μην μπορούν τα πρόβατα όταν παίρνουν τροφή να πηδούν από επάνω. Το καλοκαίρι τα πρόβατα τρέφονται και μαντρίζονται και στην ύπαιθρο. Αλλά όταν καίει πολύ ο ήλιος τα πηγαίνουμε στον ίσκιο. Όχι όμως και όταν δεν καίει γιατί τα βλάπτει πολύ το κρύο.
Για να μην μπαίνουν στο μαντρί τα ζωύφια που πειράζουν τα πρόβατα, θυμιατίζουμε το μαντρί με γυναικείες τρίχες ή με χαλβάνη ή με κέρατο από ελάφι ή με νύχι από γίδα ή με τρίχες και κατράμι και συνναμική ή κόνυζα ή και με κάθε άλλο που έχει βαριά μυρωδιά, κοπανισμένα χωριστά ή και περισσότερα μαζί. Για στρώμα των προβάτων χρησιμοποιούμε αγριοδυόσμο και σπερδούκλι ή γληφώνι ή της αγάπης το βοτάνι ή κόνυζα ή μυρμηγκοβότανο. Γιατί από αυτά φεύγουν τα ζωύφια. Τους βάνουμε δε να τρώνε τριφυλλόκλαδο και τριφύλλι ή μοσχοσίταρο ή βρώμη ή άχυρα από όσπρια ή από κριθάρι. Τα άχυρα γίνονται καλύτερα όταν στο αλώνι τα ραντίζουμε με άλμη. Κατάλληλα επίσης για τροφή των προβάτων είναι τα πεσμένα αγριόσυκα και τα ξερά φύλλα. Στη βοσκή τα βγάζουμε το καλοκαίρι πριν βγει ο ήλιος, όταν ο τόπος έχει ακόμα δροσιά. Το χειμώνα όταν η πάχνη και η δροσιά έχει φύγει. Πρέπει να προσέχουμε να έχουν τον ήλιο πάντοτε από πίσω. Των προβάτων ο αριθμός πρέπει να είναι μονός, γιατί ο μονός αριθμός έχει κάποια απόκρυφη δύναμη να διατηρεί και να σώζει τα κοπάδια. Τα κριάρια πρέπει να τα χωρίζουμε 2 μήνες πριν το ζευγάρωμα και να τους δίνουμε περισσότερο να τρώνε. Όταν παχύνουν και μαζέψουν δύναμη τα αφήνουμε να πάνε στα θηλυκά. Η κατάλληλη ηλικία για ζευγάρωμα στα κριάρια είναι από 2 χρονών έως 8. Το ίδιο δε και στις προβατίνες. Πρέπει να ξέρουμε ότι τα κριάρια κυνηγούν πρώτα τις μεγαλύτερες προβατίνες που βατεύονται γρηγορότερα και έπειτα τις νέες. Σε μεγαλύτερη ηλικία δεν πρέπει να βατεύονται τα πρόβατα γιατί βλάπτονται. Μερικοί για να έχουν αρνιά και γάλα όλο το χρόνο βάνουν τα πρόβατα να ζευγαρώνουν σε διάφορες εποχές της χρονιάς. Τα κριάρια γίνονται δυνατά για το βάτεμα όταν ανακατέψουμε στην τροφή τους κρεμμύδια και πολυγόνατο, το οποίο και για τα άλλα ζώα που βόσκουν είναι διεγερτικό. Πρέπει δε να τα ποτίζουμε με το ίδιο νερό και όχι με νερό που δεν έχουν συνηθίσει. Τα αρνιά μόλις γεννηθούν, αφού χορτάσουν γάλα τα μαντρίζουμε χωριστά. Γιατί όταν μαντρίζονται μαζί με τις προβατίνες ποδοπατούνται. Ως τους 2 μήνες δεν πρέπει να αρμέγουμε το γάλα. Καλύτερα δε είναι αν δεν το αρμέξουμε καθόλου. Και έτσι γίνονται πολύ παχιά τα αρνιά. Τα πρωτότοκα αρνιά τα ξεκάνουμε γιατί είναι ακατάλληλα για να τα κρατήσουμε.
Τα πρόβατα πρέπει να τα κουρεύουμε όταν δεν κάνει πια κρύο, ούτε όμως και το καλοκαίρι, αλλά στα μέσα της άνοιξης. Τις πληγές που θα πάθει το πρόβατο στο κούρεμα τις αλείφουμε με υγρή πίσσα, το άλλο δε μέρος του σώματος με λάδι ανακατεμένο με κρασί ή με χυλό από βρασμένα πικρά λούπινα. Προτιμότερο όμως είναι να ανακατέψουμε μούργα και άλλο τόσο κρασί ή λάδι και άσπρο κρασί με κερί και με ξύγκι και τα αλείφουμε. Και έτσι με το φάρμακο αυτό ούτε το μαλλί γίνεται βλαβερό, ούτε παθαίνουν ψώρα τα πρόβατα, ούτε αφορμίζει το μέρος που πληγώθηκε το πρόβατο. Πρέπει δε να προσέχουμε να κουρεύουμε τα πρόβατα όταν έχουν στεγνώσει καλά, μια ώρα ημέρα ώστε να έχει ξεραθεί η δροσιά που έπεσε τη νύχτα στα μαλλιά και να τα βγάζουμε μάλλον στον ήλιο. Γιατί καθώς ιδρώνει το πρόβατο που κουρεύουμε, τον ιδρώτα του τον τραβούν τα μαλλιά και έτσι παίρνουν καλύτερο χρώμα και γίνονται μαλακότερα. Τα ζώα που βόσκουν μας δίνουν πάρα πολύ γάλα όταν τρώνε τριφυλλόκλαδο ή αν τους βάλουμε δίκταμο για φυλαχτό στην κοιλιά τους. Το αρνί έχει πλούσια διατροφική αξία και θρεπτικά συστατικά, ιδιαίτερα πρωτεΐνες, βιταμίνη Β12 και ψευδάργυρο. Αρνί θεωρείται το πρόβατο μικρότερο του ενός έτους και ανήκει στην κατηγορία του κόκκινου κρέατος. Αρκετές πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι τα συνολικά επίπεδα λίπους στο αρνί μπορούν να μειωθούν όταν τρέφονται με χορτάρι. Αυτή η συνολική μείωση της περιεκτικότητα τους σε λιπαρές ουσίες έχει επίσης αποδειχθεί και είναι ιδιαίτερα εμφανής σε φιλέτα αρνιού, με μειωμένα λιπαρά μέχρι και 15%. Τα αρνιά ελευθέρας βοσκής είναι πιο δραστήρια από τα αρνιά παραμένουν σε εσωτερικούς χώρους, και αυτό το αυξημένο επίπεδο δραστηριότητας τους είναι πιθανό να συμβάλει στην ανάπτυξη μυϊκού ιστού και να καίνε περισσότερες θερμίδες. Επιπλέον, αρνιά ελευθέρας βοσκής είναι πιθανό να τρώνε λιγότερο, σε αντίθεση με τα αρνιά παραμένουν σε εσωτερικούς χώρους και τρέφονται με ζωοτροφές.
Πηγή : http://www.ftiaxno.gr/2010/08/blog-post_30.html
http://www.mydiatrofi.gr/trofi/trofima/kreas-poulerika-thalassina/arni-diatrofiki-aksia-kai-threptika-systatika
http://www.livepedia.gr/index.php/Πρόβατο
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου