Ησίοδος - Έργα και ημέραι : Προτροπές για εργασία.Οι γεωργικές εργασίες (Μέρος Α)

Θα σου μιλήσω, πολύ ανόητε Πέρση, με διάθεση αγαθή.

Εύκολα την εξαθλίωση μπορείς κι αθρόα να την πιάσεις.

Λείος είναι ο δρόμος της, πολύ κοντά μας μένει.

Μα μπρος στην αρετή ιδρώτα βάλανε οι θεοί

οι αθάνατοι. Μακριά κι απότομη η οδός γι᾽ αυτήν

και στην αρχή τραχιά. Μα όταν φτάσεις στην κορφή,

εύκολη γίνεται έπειτα, κι ας ήταν δύσκολη.

Πάνω απ᾽ όλους άριστος αυτός που θα τα καταλάβει όλα από μόνος του,

αφού ποια είναι τα καλύτερα για μετά και για το τέλος στοχαστεί.

Καλός κι εκείνος πάλι που σ᾽ όποιον μίλησε καλά υπακούει.

Μα όποιος δεν τα καταλαβαίνει ο ίδιος, ούτε απ᾽ άλλον ακούγοντας

τα βάζει στην ψυχή του, αυτός αχρείος άντρας είναι.

Αλλά εσύ, Πέρση, θεϊκή γενιά, δούλευε,

πάντα στη μνήμη σου έχοντας τη δική μου προτροπή,

για να σε απεχθάνεται ο Λιμός, μα η Δήμητρα να σ᾽ αγαπά η καλοστεφανωμένη,

η σεβάσμια, και να γεμίζει μ᾽ αγαθά την αποθήκη σου.

Γιατί ο Λιμός του άεργου άντρα σύντροφος πέρα ως πέρα είναι.

Οργίζονται οι θεοί και οι άνθρωποι μ᾽ αυτόν που άεργος ζει,

όμοιος στο ήθος με τους χωρίς κεντρί κηφήνες,

που άεργοι των μελισσών τον κάματο καταναλώνουν

τρώγοντας. Μα εσένα να σ᾽ αρέσει τις εργασίες σου κατάλληλα να οργανώνεις,

για να ᾽ναι οι αποθήκες σου γεμάτες με βιος της εποχής.

Απ᾽ τη δουλειά τους γίνονται οι άνθρωποι με ποίμνια πολλά και πλούσιοι

και αν εργάζεσαι πολύ πιο προσφιλής στους αθάνατους

[και στους θνητούς θα είσαι. Γιατί τους άεργους πολύ τους αποστρέφονται.]

Διόλου ντροπή η δουλειά, ντροπή η αεργία.

Και αν εργάζεσαι, γοργά θα σε ζηλέψει ο άεργος

καθώς πλουταίνεις. Τον πλούτο η αρετή και η δόξα συνοδεύει.

Όποια κι αν είναι η τύχη σου, είναι καλύτερα να εργάζεσαι,

αν απ᾽ τα ξένα κτήματα την ανόητη καρδιά σου

στρέψεις στην εργασία και για το βιος φροντίζεις, όπως σε προτρέπω.

Δε φτάνει η ντροπή για να χορτάσει τον άντρα που ᾽χει ανάγκη,

ντροπή που τους ανθρώπους βλάπτει πολύ ή ωφελεί.

Κοντά στη φτώχεια η ντροπή, στον πλούτο πλάι το θράσος.

Τα πλούτη δεν πρέπει να τ᾽ αρπάζεις: αυτά που σου δίνει ο θεός πολύ καλύτερα είναι.

Γιατί ακόμη κι αν κανείς με των χεριών τη βία μεγάλο πλούτο αρπάξει

ή τον ληστέψει με τα λόγια του, καθώς πολλές φορές

συμβαίνει, όταν το κέρδος των ανθρώπων το μυαλό απατήσει

και την αιδώ η αδιαντροπιά την καταβάλλει,

εύκολα αυτόν τον αμαυρώνουν οι θεοί, τον οίκο του τον φθείρουν

και λίγο χρόνο ο πλούτος αυτόν ακολουθεί.

Όμοια κι εκείνος που κακό θα κάνει στον ικέτη ή τον ξένο του,

κι εκείνος που στην κλίνη του αδερφού του ανεβαίνει,

στο κρυφό κρεβάτι της συζύγου του, κάνοντας πράγματα ανάρμοστα,

αυτός που απ᾽ αμυαλιά αδίκησε παιδιά ορφανά,

κι όποιος το γέροντα γονιό του στο κακό των γηρατειών κατώφλι

με λόγια σκληρά στεναχωρεί και βρίζει.

Για φαγητό αυτόν που σ᾽ αγαπά να προσκαλείς και τον εχθρό σου άσ᾽ τον.

Εκείνον προπάντων να καλείς που κατοικεί κοντά σου.

Γιατί αν κάτι κακό στο κτήμα σου συμβεί,

τρέχουνε άζωστοι οι γείτονες, μα οι συγγενείς αφού ζωστούνε πρώτα.

Τόση ο κακός ο γείτονας πληγή, όση ο καλός βοήθεια μεγάλη.

«Έπιασε την καλή» αυτός που γείτονα έλαχε καλό.

Ούτε και θα χαθεί το βόδι του, εάν ο γείτονας κακός δεν είναι.

Μέτρα καλά τα δανεικά απ᾽ το γείτονα, καλά να τα επιστρέφεις,

με το ίδιο μέτρο, και με καλύτερο αν μπορείς,

ώστε να βρεις, αν χρειαστείς, και στο μέλλον επαρκή βοήθεια.

Κακό κέρδος μη βγάζεις. Τα κέρδη τα κακά ίσον ζημιά.

Αγάπα αυτόν που σ᾽ αγαπά. Αυτόν που σε πλησίασε παρέα να του κάνεις.

Δίνε σ᾽ όποιον σου δίνει και σ᾽ όποιον δε σου δίνει να μη δίνεις.

Δίνει κανείς στον απλοχέρη, στο σφιχτοχέρη όμως δε δίνει.

Είναι καλό το Δόσιμο, κακή η Αρπαγή και του θανάτου δότης.

Αν άνθρωπος κανείς θέλει και δίνει, και μάλιστα πολλά,

χαίρεται με το δώρο του και τέρπεται η καρδιά του.

Μα αν κανείς ακούσει την αδιαντροπιά του κι αρπάξει κάτι από μόνος του,

ακόμη κι αν είν᾽ μικρή η αρπαγή παγώνει την καρδιά σου.

Γιατί εάν στο λίγο επάνω λίγο βάζεις,

κι αυτό συχνά το κάνεις, γοργά θα γίνει, κι αυτό ακόμα, μέγα.

Αυτός που σ᾽ όσα έχει κι άλλα φέρνει, αυτός την καυτερή την πείνα θ᾽ αποφύγει.

Αυτό που ᾽ναι στο σπίτι απιθωμένο τον άνθρωπο δεν τον ενοχλεί:

στο σπίτι είναι καλύτερα, γιατί είναι ζημιά να μένει έξω.

Είναι καλό απ᾽ ό,τι σου βρίσκεται να παίρνεις, μα συμφορά για την ψυχή

να επιθυμείς εκείνο που σου λείπει. Αυτά να τα στοχάζεσαι σου παραγγέλλω.

Όταν κάνεις αρχή σ᾽ ένα πιθάρι κι όταν αυτό κοντεύει να αδειάσει, χόρταινε,

στο μεταξύ να είσαι φειδωλός. Στον πάτο πια ελεεινή η οικονομία είναι.

[Και το μισθό που σ᾽ άντρα φίλο σου έταξες να τον εξασφαλίζεις.

Ακόμη και με τον αδερφό σου βάλλε, κάνοντας πως γελάς, μάρτυρα.

Γιατί η ευπιστία και η δυσπιστία εξίσου καταστρέφουν τους ανθρώπους.]

Και μη σου εξαπατά το νου γυναίκα με στολισμένα πισινά

σαν φλυαρεί χαριτωμένα την ώρα που την έπιασες να εξερευνά την αποθήκη σου.

Όποιος γυναίκα εμπιστεύεται, απατεώνα εμπιστεύεται.

Είθε να έχεις ένα παιδί μοναχογιό τον πατρικό να σώζει

οίκο. Μ᾽ αυτόν τον τρόπο στο σπίτι μέσα αυξάνει ο πλούτος.

Και είθε να πεθάνεις γέρος ακόμη ένα παιδί πίσω αφήνοντας.

Εύκολα ωστόσο ο Δίας και σε πιο πολλούς μπορεί να δώσει άφατο πλούτο.

Γιατί οι πιο πολλοί και πιο πολύ για τη δουλειά φροντίζουν μα και το κέρδος που

σωρεύεται απ᾽ αυτούς είναι περισσότερο.

Πηγή : 

https://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/library/browse.html?text_id=134&page=12

https://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/library/browse.html?text_id=134&page=13

https://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/library/browse.html?text_id=134&page=14