Κήπος και αγρόκτημα στην Ελλάδα

Κήπος και αγρόκτημα στην Ελλάδα
Κήπος και αγρόκτημα στην Ελλάδα

Πέμπτη 7 Μαρτίου 2019

Βιολέτα ή Μενεξές : Το πανέμορφο λουλούδι αρχαίο σύμβολο της γονιμότητας και του χριστιανισμού

Βιολέτα ιταλικό Violetta υποκοριστικό του viola < λατινικό viola μενεξές. Βιόλα. Μενεξιά ή Μενεξία (τούρκ. Menekse) από το άνθος της, Ιάνθη (ίανθος το άνθος του μενεξέ), Ιάσμη (ίασμος = το γιασεμί). Πανέμορφη, ευωδιαστή με ποικιλία χρωμάτων. Ο ποιητής Chaucer το ονόμασε «το μάτι της ημέρας» επειδή κλείνει τα βράδια και ανοίγει μόλις ανατείλει. Ο Θεόφραστος (400 π.Χ.), και ο Πλίνιος αναφέρουν στα γραπτά τους τη βιολέτα. Στα αρχαία ελληνικά ονομαζόταν «ίον» και σύμφωνα με τη μυθολογία πήρε το όνομά της προς τιμήν της Ιούς, κόρης του βασιλέα Ιναχου του Αργους. Οι βιολέτες ήταν το αγαπημένο λουλούδι της Ιωσηφίνας γι’ αυτό και έγινε το σύμβολο του Ναπολέοντα και της συζύγου του. Από το Ιόλη (μενεξές) και το άνθος ο συνθέτης Αρθ. Σ. Σάλιβαν έφτιαξε το όνομα Ιολάνθη και ονόμασε έτσι οπερέτα του που έγραψε το 1182. Δεν εμφανίζεται στο δείγμα μας, όμως χρησιμοποιείται, όπως και ο τύπος Γιολάνθη. Υπάρχει και το βότανο πικροβιολέτα ή πικροδιαλέτα που το έδιναν στα παιδιά για δυναμωτικό. Από αυτό μάλλον προέρχεται και το όνομα Διαλέτα. Όνομα που το συναντάμαι στα τέλη του 18ου αιώνα σε δημοτικό τραγούδι αφιερωμένο στο πρωτοπαλίκαρο του Λάμπρου Κατσώνη, Λουκά Καλιακούδα: Να ‘μουν πουλί να πέταγα, να πήγαινα του ψήλου, ν’ αγνάτευα κατ’ την Φραγκιά το έρημο το Θιάκι, ν’ ακουρμαστώ τη Λούκαινα, τη μαύρη τη Διαλέτα, πώς κλαίει, πώς μοιριολογάει, πώς χύνει μαύρα δάκρυα. Σαν την τρυγόνα χλίβεται, σαν το παπί μαδιέται, σαν του κοράκου τα φτερά μαυρίζει η φορεσιά της. Βιολέτα ή μενεξές ή ίο : Οι βιολέτες αντιπροσωπεύουν την πίστη και τη σεμνότητα. Έχουν συνδεθεί με τη Χριστιανική θρησκεία και κυρίως με την περίοδο του Πάσχα καθώς το βρίσκουμε στολισμένο σε εκκλησίες τη Μεγάλη Εβδομάδα. Η ονομασία του λουλουδιού προέρχεται από τη λατινική ρίζα « viola ». Οι αρχαίοι Έλληνες θεωρούσαν τα άνθη της βιολέτας σύμβολο γονιμότητας και αγάπης, δημιουργώντας με αυτά ερωτικά φίλτρα. Επίσης, πίστευαν πως οι βιολέτες παρείχαν προστασία απ ’ τα κακά πνεύματα. Τόσο οι Έλληνες όσο και οι Ρωμαίοι τις χρησιμοποιούσαν ως βότανα, έφτιαχναν κρασί Vinum Violatum. Οι Ρωμαίοι στόλιζαν τα τραπέζια με τα συμπόσια πιστεύοντας πως έτσι θα απέτρεπαν τη μέθη. Ο θρύλος λέει ότι η μεγάλη μητέρα θεά Κυβέλη αγαπούσε τον Άττι το βοσκό, ο οποίος σκοτώθηκε ενώ κυνηγούσε ένα αγριογούρουνο. Όταν το αίμα του έπεσε στο έδαφος, οι βιολέτες άνθισαν μεμιάς. Στην Αφρική θεωρείται « Ιερό λουλούδι », εξού και το όνομά της « Σαιντπώλια». Ένα στεφάνι πλεγμένο με βιολέτες αρκεί να φορεθεί στο κεφάλι από όποιον υποφέρει από πονοκεφάλους και ζαλάδες, για να γίνει καλά.


Το φυτό αυτό έχει περίπου 500 είδη και τα άνθη του έχουν διάφορα χρώματα όπως μωβ, άσπρα, ροζ. Ε ίναι γνωστή για το ιδιαίτερο διακριτικό άρωμα της! Α νθίζει όλες τις εποχές του χρόνου ανάλογα πάντα με το είδος της! Η Βιολέτα ή αλλιώς Μαθιόλα (Matthiola incana) όπως ονομάζεται επίσημα είναι ένα φυτό άρρηκτα συνδεδεμένο με την Μεγάλη Εβδομάδα και αυτό γιατί χρησιμοποιείτο για τον στολισμό του επιταφίου το βράδυ τις Μεγάλης Πέμπτης. Εκτός από τη διακριτική ομορφιά που προσθέτει, γεμίζει την εκκλησία με ένα λεπτό χαρακτηριστικό άρωμα που διαπερνά τις ψυχές όλων μας. Τα τελευταία χρόνια δεν χρησιμοποιείτε στη ανθοκομία όπως παλιά, που θα τη συναντούσαμε να στολίζει σχεδόν όλους τους κήπους από σπίτια και τα μοναστήρια, αν κ έχει υψηλή καλλωπιστική αξία λόγο της ανθοφορίας της που εκτός από έντονη, είναι αρωματική και διακρίνετε για την πλούσια παλέτα χρωμάτων που διαθέτει. Είναι είδος ενδημικό της νότιας Ευρώπης και κάποιες ποικιλίες της μπορεί να κατάγονται από την Μικρά Ασία. Το όνομα της λέγετε πως το έχει πάρει από τον Ιταλό φυσιογνώστη Pietro Andrea Gregorio Mattioli και το όνομα του είδους από το ¨cana¨ που σημαίνει γκρίζο στα λατινικά και μιλά για το χνούδι που καλύπτει την επιφάνεια του φυτού. Έχει χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν στην ιατρική καθώς θεωρείτο ότι προφυλάσσει από την πανούκλα και πιο πρόσφατο ο σπόρος του σε θεραπείες για τον καρκίνο. Χρησιμοποιείτε κυρίως σαν ετήσιο φυτό και κάποιες ποικιλίες σαν διετείς και θα συναντήσουμε στην αγορά ποικιλίες νάνες που το ύψος τους φτάνει τα 30 εκατοστά αλλά και ποικιλίες που μπορεί να φτάσουν μέχρι και 80 εκατοστά οι οποίες χρησιμοποιούνται για κομμένο λουλούδι. Τα φύλλα του είναι λογχοειδή και καλύπτονται με ένα λευκό χνούδι, ενώ τα άνθη του μπορεί να είναι μονά οι διπλά, σε ταξιανθίες (πυκνό στάχυ) και σε χρώματα όπως το κόκκινο, το κίτρινο, το λευκό, το μωβ, το ροζ ακόμα και μπλε. Έχει μεγάλη περίοδο ανθοφορίας από Μάρτιο έως και τον Ιούνιο και ανάλογα με την περίοδο σποράς μπορούμε να έχουμε και φθινοπωρινή άνθηση αν και δεν είναι πολύ συνηθισμένη. Προσοχή… δεν ξεχνούμε να αφαιρέσουμε τα απανθισμένα άνθη για παράταση της ανθοφορίας! Πολλαπλασιάζετε με σπόρο αλλά θα την βρούμε και έτοιμη νωρίς την άνοιξη σε ανθοπωλεία και φυτώρια. Αν την σπείρουμε μόνοι μας θα πρέπει να επικρατεί υψηλή σχετική υγρασία και θερμοκρασία γύρο να κυμαίνετε κοντά στους 20ο C για να επιτύχουμε μεγάλο ποσοστό βλάστησης. Ανθίζει περίπου 12 εβδομάδες μετά την σπορά της και οι σπόροι μπορεί να παράγουν φυτά με μονά ή με διπλά άνθη.


Στην περίπτωση που δεν επιθυμούμε φυτά με τα μονά άνθη μπορούμε να τα απομακρύνουμε ξεχωρίζοντας τα από το πιο σκούρο χρώμα του φυλλώματος τους. Μπορούμε επίσης να την σπείρουμε κατευθείαν στο έδαφος την άνοιξη για να ανθήσει το φθινόπωρο. Ανάλογα με την ποικιλία φυτεύουμε τις Βιολέτες μας σε απόσταση 20-30 εκατοστά μεταξύ τους. Σημαντικό… είναι να αναφερθεί πως τα φυτά με τα διπλά άνθη είναι άγονα και δεν παράγουν σπόρους! Η Βιολέτα αγαπά τον ήλιο αλλά αντέχει και στην ημισκιά όμως υποφέρει στην υπερβολική ζεστή και ηλιοφάνεια του καλοκαιριού. Προτιμά τα καλά στραγγιζόμενα και πλούσια εδάφη με οργανική ουσία. Θα φανεί σκληρή στα ασβεστούχα εδάφη και εμφανίζετε ιδιαίτερα ανθεκτική για φύτευση σε παραθαλάσσιες περιοχές. Λιπαίνουμε μόνο κατά την έναρξη της ανθοφορίας και επαναλαμβάνουμε μόνο στην περίπτωση που βρίσκετε σε φυτοδοχείο. Είναι ευαίσθητη σε μυκητιάσεις όπως το ωίδιο, ο βοτρύτης και η σκωρίαση, αλλά προσβάλετε και από κάμπιες και αφίδες που θα την αποδυναμώσουν και θα χαλάσουν την αισθητική που προσφέρει στο χώρο. Η βιολέτα είναι φυτό κατάλληλο για κομμένο άνθος όταν πρόκειται για τις υψηλές ποικιλίες. Μπορούμε να τις χρησιμοποιήσουμε άριστα σε ομαδικές φυτεύσεις σε χλοοτάπητες, σε παρτέρια, σε ανθώνες και μπορντούρες. Είναι κατάλληλες για φυτοδοχεία και ζαρντινιέρες και μην ξεχνάμε ότι είναι καλό να φυτευτεί κάπου ώστε να απολαμβάνουμε το υπέροχο άρωμα της. Μπορεί να συνδυαστεί εξαίσια με τουλίπες και άλλα βολβώδη, με πανσέδες και μη με λησμόνει. Η Βιολέτα είναι ένα φυτό που αξίζει να τη προσθέσετε στον κήπο σας μιας και αποδεικνύετε αρκετά ανθεκτική για τις δικές μας κλιματικές συνθήκες και θα ευχαριστηθείτε τόσο με τα υπέροχα χρώματα της, όσο και με το μεθυστικό άρωμα της!
Πηγή : http://atexnos.gr/ονόματα-της-άνοιξης/
http://ingolden.gr/in/λουλούδια-τι-συμβολίζουν/
http://istath.blogspot.com/2012/03/matthiola-incana.html?m=1

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Ο Αριστοφάνης και οι Αγρότες : Ο ύμνος για την αγροτική ζωή και η υπεράσπιση των Αθηναίων αγροτών

Ο Αριστοφάνης στα έργα του ύμνησε την ήσυχη και μακάρια ζωή της υπαίθρου μακριά από τις έγνοιες της αστικής καθημερινότητας. Ό ποιητής γεννή...