Κότα ή Όρνιθα : Το πιό διάσημο πουλερικό στον κόσμο με τα οφελιμα αυγά και το θεραπευτικό κρέας

Η Όρνιθα, ή κοινώς κότα, (αρσενικός:αλέκτωρ, ή πετεινός ή κόκκορας) (Gallus gallus domesticus - Όρνιθα η όρνιθα η οικιακή) είναι ένα εξημερωμένο πτηνό. Είναι ένα από τα πιο κοινά και διαδεδομένα οικόσιτα ζώα, αφού υπολογίζεται ότι το 2003 υπήρχαν γύρω στα 24 δισεκατομμύρια εκπρόσωποι του είδους. Δηλαδή υπάρχουν περισσότερες κότες στον κόσμο από οποιοδήποτε άλλο πουλί, ή και από τους ανθρώπους. Ο άνθρωπος εκτρέφει τις κότες κυρίως ως πηγή τροφίμων, για το κρέας τους και τα αυγά τους. Κοιτίδες του Νεολιθικού τρόπου ζωής, ο οποίος βασίστηκε σε μιαν άλλη, νέα, επαναστατική σχέση μεταξύ των ζώων, των φυτών και του ανθρώπου, σχέση που τελικά τον οδήγησε στην κυριαρχία του στη φύση, έχουν εντοπιστεί σε περιοχές της Μέσης Ανατολής (8η χιλιετία π.X.) όπως και σε τοποθεσίες της Ελλάδας, στην Θεσσαλία, την Αργολίδα, την Κρήτη και το Βόρειο Αιγαίο που ανάγονται στο πρώτο μισό της 7ης χιλιετίας (6.800 - 6.500 π.X.). Tα στοιχεία της νέας οικονομίας που τεκμηριώνουν και χαρακτηρίζουν την Aκεραμική περίοδο στην Ελλάδα, είναι: σκελετικό υλικό εξημερωμένων ζώων, αιγοπροβάτων, βοοειδών και χοίρων (κτηνοτροφία) απανθρακωμένα δημητριακά και όσπρια (γεωργία), ορύγματα και υποδοχές στη γη για ξύλινα δοκάρια, εστίες και στρωμένα με χαλίκι δάπεδα και βόθροι (οικιστική).  Υπάρχουν δείγματα για εκτροφή και κατανάλωση κοτόπουλων στην Ελλάδα από την νεολιθική εποχή 8.000 πχ. Η κότα ήταν γνωστή στην Αίγυπτο από την 18η Δυναστεία, σαν το "το πουλί που γεννάει ένα αυγό κάθε μέρα". Η κότα ήρθε στην Αίγυπτο από την Συρία και τη Βαβυλώνα, σύμφωνα με τα χρονικά του Τούθμωση Γ'. Στην Παλαιά Διαθήκη δεν γίνεται καμιά αναφορά στην εξημερωμένη κότα. Το πότε ακριβώς μετατράπηκε σε κατοικίδιο, δεν είναι γνωστό, όμως υπάρχουν ακόμη άγρια είδη, από τα οποία προέρχονται οι σημερινές φυλές. Στην Ελλάδα περί το 700 π.Χ. άνθησε ή πτηνοτροφία ορνίθων από τις πόλεις της αρχαίας Ελλάδας, που ήταν ονομαστές για την εκτροφή κοκόρων για κοκορομαχίες ήταν η Τανάγρα, η Ρόδος, η Χαλκίδα, η Κως κ.ά. Μια φάση από κοκορομαχίες αναπαριστάνεται σ' ανάγλυφο που βρίσκεται στο θέατρο του Διονύσου στην Αθήνα. 

Οι Όρνιθες θεωρούνται παμφάγα πτηνά. Σε ελεύθερο περιβάλλον, σκάβουν στο χώμα για αναζήτηση σπόρων, εντόμων και ακόμα μεγαλύτερων ζώων όπως οι σαύρες και μικρά ποντίκια. Ελεύθερες στη φύση μπορούν να ζήσουν για πέντε έως ένδεκα έτη, ανάλογα με το είδος (ράτσα). Σε εμπορική εντατική αναπαραγωγή κρέατος, ένα κοτόπουλο ζει γενικά μόνο για έξι εβδομάδες πριν να σφαγεί. Το κοτόπουλο κατανάλωσης κρέατος βιολογικής εκτροφής θα θανατωθεί συνήθως σε περίπου 14 εβδομάδες. Οι κότες ορνιθοτροφείου μπορούν να παραγάγουν τουλάχιστον 300 αυγά ετησίως. Μετά από 12 μήνες, οι κότες αυγοπαραγωγής χάνουν σταδιακά την απόδοσή τους και θανατώνονται προκειμένου να χρησιμοποιηθούν σαν τροφή κατοικίδιων ζώων, για πίτες και άλλα επεξεργασμένα τρόφιμα. Το αρσενικό μπορεί να διαφοροποιηθεί από το θηλυκό. Συνήθως διαφοροποιείται από τις κότες με το εντυπωσιακό φτέρωμα, που χαρακτηρίζεται από μακριές ουρές και λαμπρά φτερά στο λαιμό και πλάτη, το μεγαλύτερο λειρί καθώς και την πολύ δυνατή φωνή. Τα ενήλικα κοτόπουλα έχουν ένα σαρκώδες λοφίο στα κεφάλια τους, που λέγεται λειρί, και επίσης μια σαρκώδη προεξοχή κάτω από τα ράμφη τους. Τα ενήλικα αρσενικά και θηλυκά έχουν λειρί, αλλά στις περισσότερες φυλές προεξέχει πιο πολύ στα αρσενικά. Οι κότες δεν είναι ικανές για πτήσεις, αν και τα ελαφρύτερα πουλιά είναι γενικά σε θέση να πετάξουν σε μικρές αποστάσεις, όπως για παράδειγμα για να πηδήξουν πάνω από φράκτες ή να κουρνιάσουν σε ένα δέντρο. Είναι κοινωνικά πουλιά και ζουν μαζί ως κοπάδι. Έχουν μια κοινοτική προσέγγιση στην επώαση των αυγών και την ανατροφή των μικρών. 

Τα μεμονωμένα κοτόπουλα σε ένα κοπάδι πολλες φορες θα καθιερώσουν μια κοινωνική ιεραρχία, με τα κυρίαρχα κοτόπουλα να έχουν την προτεραιότητα στην πρόσβαση σε τροφή. Ο κόκκορας συνηθως θα προσκαλέσει τις κότες για τροφή αλλά θα τραφεί μαζί τους, χωρίς να περιμένει. Η απομάκρυνση ενός μέλους από ένα κοπάδι προκαλεί μια προσωρινή διάσπαση σε αυτήν την κοινωνική δομή έως ότου καθιερώθεί μια νέα. Η προσθήκη νεώτερων πουλιών σε ένα υπάρχον κοπάδι μπορεί να προκαλέσει αναταραχή και βία. Η ελλειψη κόκκορα σε κοπάδι μπορεί να κάνει τις κότες να εγκαταλείψουν την στέγη τους προς αναζήτηση κόκκορα. Οι Πετεινοί ή κοκόρια λαλούν (με μια δυνατή και μερικές φορές διαπεραστική κραυγή) που παίζει το ρόλο οριοθέτησης της εδαφικής τους περιοχής σε σχέση με τους άλλους πετεινούς. Εντούτοις, το λάλημα μπορεί επίσης να προκύψει από κάποια ξαφνική διαταραχή στο περιβάλλον τους. Σε παλαιότερες εποχές, όταν οι περισσότεροι άνθρωποι δεν είχαν ρολὀγια, το πρωινό λάλημα του πετεινού, σηματοδοτούσε το ξημέρωμα και την προετοιμασία για την έναρξη των αγροτικών εργασιών. Οι κότες "κακαρίζουν" δυνατά εφόσον γεννήσουν ένα αυγό, και επίσης για να καλέσουν τους νεοσσούς τους, ή προ κάποιου κινδύνου. Το άσπρο κρέας (στήθος) του κοτόπουλου περιέχει τις μεγαλύτερες ποσότητες νιασίνης, η οποία έχει αποδειχθεί από μελέτες επιστημόνων ότι μειώνει την χοληστερόλη και ως αποτέλεσμα, μειώνεται και ο κίνδυνος καρδιακών προσβολών.

Πηγή : https://el.m.wikipedia.org/wiki/Όρνιθα

http://www.cooklos.gr/ayto-to-ikseres/aspro-kreas-stithos-toy-kotopoyloy-meionei-tin-holisteroli

http://www.livepedia.gr/index.php/Όρνιθα