Υάκινθος : Ένα βολβώδες καλλωπιστικό πολυετές φυτό με ελληνική καταγωγή

Υάκινθος ή Hyacinthus Orientalis ή Ζουμπούλι είναι βολβώδες καλλωπιστικό πολυετές φυτό. Ανήκει στην οικογένεια Asparagaceae και στο γένος Hyacinthus όπου κατατάσσονται περισσότερα από 30 είδη φυτών. Κατάγεται από τις περιοχές της ανατολικής Μεσογείου όπως την Ελλάδα, την Μικρά Ασία και την Συρία. Σε μερικά μέρη της Ελλάδας λέγεται διατσέντο (Επτάνησα και νησιά του Αιγαίου) ή διατσίντο (Χίος) (από το ιταλικό giacinto «υάκινθος»). Ο Υάκινθος καλλιεργείται μέσω του βολβού, από τον οποίο αναπτύσσονται 4 έως 6 φύλλα που είναι μακριά, λογχοειδή με πράσινο χρώμα και το ύψος τους φτάνει τα 20 με 25 εκατοστά. Για ν' αναπτυχθεί χρειάζεται περίπου 8 με 10 εβδομάδες, ένα μέρος που είναι σκοτεινό, η θερμοκρασία του οποίου να μην ξεπερνάει τους 12 βαθμούς Κελσίου και μέτριας σύστασης έδαφος (αμμοπηλώδη). Ανθοφορεί περίπου στα μέσα της άνοιξης ανάλογα τις καιρικές συνθήκες.Τα άνθη εμφανίζονται στο κέντρο του ανθικού στελέχους στην κορυφή του οποίου αναπτύσσονται. Το μέγεθος των ανθέων φτάνει τα 2 εκατοστά. Έχουν διάφορα χρώματα όπως μοβ, ροζ και λευκό. Ο πολλαπλασιασμός του πραγματοποιείται με βολβούς, οι οποίοι φυτεύονται στα μέσα φθινοπώρου, ώστε κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού που θα έχουν ξεραθεί τα φύλλα, οι βολβοί να εκριζωθούν και ν' αποθηκευτούν για να φυτευτούν πάλι το φθινόπωρο. Μπορεί ο πολλαπλασιασμός του να πραγματοποιηθεί και μέσω του σπόρου, με μοναδικό μειονέκτημα, όμως, την χρονοβόρα επίτευξη της ανθοφορίας του. Ο Υάκινθος είναι ένα φυτό με μεγάλη καλλωπιστική αξία. Χρησιμοποιείται κυρίως στην ανθοδετική τέχνη, είτε ολόκληρο το φυτό, είτε κομμένα ανθικά του στελέχη. Ο Υάκινθος ή ζουμπούλι ή γιούλι (Hyacinthus orientalis, Asparagaceae), είναι αγαπητό βολβώδες καλλωπιστικό φυτό που ανθίζει την άνοιξη, νωρίτερα από άλλα βολβώδη. 

Η καταγωγή του είναι από τις περιοχές της ανατολικής Μεσογείου όπως η Ελλάδα, η Μικρά Ασία, η Συρία και η Β. Αφρική. Παλαιότερα ανήκε στην οικογένεια Liliaceae, πλέον όμως ταξινομείται στην νεότερη οικογένεια Asparagaceae. Στο γένος Hyacinthus κατατάσσονται περισσότερα από 30 είδη φυτών. Στη χώρα μας φυτεύονται, ως καλλωπιστικά φυτά, κυρίως δύο είδη, ο υάκινθος της ανατολής (Hyacinthus orientalis) και ο ρωμαϊκός υάκινθος (H. romanus). Εκτός από τη φύτευση στον κήπο, είναι ιδανικό και για φυτοδοχεία, μεγάλες ζαρντινιέρες, ενώ ολόκληρο το φυτό ή κομμένα τα ανθικά στελέχη του, χρησιμοποιούνται στην ανθοδετική τέχνη. Ο υάκινθος ήταν γνωστό φυτό ήδη από τα αρχαία χρόνια. Θεωρούνταν το αγαπημένο λουλούδι της Αφροδίτης και συμβόλιζε τον έρωτα και την απαράμιλλη ομορφιά. Ο υάκινθος έχει ύψος μέχρι 30 cm. Το αναπαραγωγικό και αποθησαυριστικό του όργανο, ο βολβός, είναι μεγάλος με διάμετρο μέχρι 7 cm. Από τον βολβό εκπτύσσονται 4-6 φύλλα τα οποία είναι μακριά, λογχοειδή και έχουν έντονο πράσινο χρώμα. Τα φύλλα φτάνουν σε ύψος τα 20-25 cm. Ανάμεσα από τα φύλλα, αναπτύσσεται το ανθικό στέλεχος, στην κορυφή του οποίου μεγαλώνουν τα άνθη. Τα άνθη είναι μικρά με μέγεθος 2-2,5 cm και αναπτύσσονται πολλά μαζί γύρω από το στέλεχος, σχηματίζοντας πυκνές ταξιανθίες. Έχουν δημιουργηθεί πολλές ποικιλίες με διάφορα χρώματα ανθέων, όπως μοβ, μπλε, κίτρινα, ρόδινα, κόκκινα, πορτοκαλί και λευκά. Η άνθιση στον κήπο ξεκινάει από τις αρχές Απριλίου μέχρι και το Μάιο. Ο υάκινθος αναπτύσσεται καλύτερα σε μέτριας σύστασης εδάφη (αμμοπηλώδη), πλούσια σε οργανική ουσία (compost), τα οποία δεν κατακρατούν υψηλά ποσοστά υγρασίας. Φυτεύεται σε παρτέρια ή φυτοδοχεία που δέχονται άμεσα το ηλιακό φως και είναι προστατευμένα από τους ισχυρούς ανέμους. 

Είναι σχετικά ανθεκτικό φυτό στις χαμηλές θερμοκρασίες του χειμώνα. Το έδαφος πρέπει να σκαλίζεται προς το τέλος του χειμώνα και μετά. Με αυτό τον τρόπο γίνεται πιο αφράτο, μειώνεται η εδαφική υγρασία και απομακρύνονται τα ζιζάνια. Η άρδευση δεν πρέπει να αμελείται, ανάλογα και με τις συνθήκες που επικρατούν. Το χώμα να μην είναι στεγνό, αλλά ούτε και υπερβολικά υγρό. Το φθινόπωρο, πριν από τη φύτευση των βολβών, το χώμα σκάβεται, αφαιρούνται οι μικρές πέτρες και αναμειγνύεται με οργανικό λίπασμα (compost). Σε γλάστρες, θα πρέπει να υπολογίζουμε την άνθιση περίπου 60 μέρες μετά από τη φύτευση των βολβών. Ο υάκινθος πολλαπλασιάζεται με βολβούς. Οι βολβοί φυτεύονται στα μέσα φθινοπώρου, σε βάθος μέχρι 10 cm. Οι αποστάσεις φύτευσης δεν πρέπει να ξεπερνούν τα 15 cm και το έδαφος θα πρέπει να είναι αμμοπηλώδες, αφράτο, πλούσιο σε οργανική ουσία. Στα μέσα του καλοκαιριού, αφού έχουν ξεραθεί και τα φύλλα, οι βολβοί εκριζώνονται και αποθηκεύονται σε ξηρό και σκοτεινό μέρος, όπου και θα ξαναφυτευτούν σε νέες θέσεις το φθινόπωρο. Επιπλέον, ο υάκινθος πολλαπλασιάζεται και με σπόρο, διαδικασία όμως που δεν εφαρμόζεται στην κηποτεχνία, διότι απαιτεί πολλά χρόνια για να ανθίσει. Το πρόβλημα με τον υάκινθο, όπως και με όλα σχεδόν τα βολβώδη φυτά, είναι οι προσβολές μυκήτων του εδάφους, που προκαλούν σήψη του βολβού και καταστροφή του φυτού. Οι μύκητες αυτοί προσβάλλουν τους βολβούς, τις περιόδους όπου υπάρχει έντονη εδαφική υγρασία, λόγω των συνθηκών που επικρατούν ή εξαιτίας υπερβολικών ποτισμάτων. Το σκάλισμα του χώματος μπορεί να μειώσει την πιθανότητα προσβολής, λόγω της επιφανειακής μείωσης της υγρασίας. 

Επιπλέον, οι υάκινθοι προσβάλλονται από νηματώδεις σκώληκες, οι οποίοι σε συνδυασμό με τους μύκητες του εδάφους, καταστρέφουν το βολβό. Φυτεύεται ομαδικά σε παρτέρια. Δημιουργεί εντυπωσιακούς χρωματικούς συνδυασμούς, μονόχρωμους ή πολύχρωμους. Φυτεύεται και με άλλα βολβώδη ή ετήσια φυτά (πχ. τουλίπες, πετούνιες), ή σε παρτέρια γύρω από μεγάλα δένδρα. Σχηματίζει χρωματικές κηλίδες και όμορφες αντιθέσεις στο χλοοτάπητα. Κατάλληλο για πλατιά και ρηχά φυτοδοχεία, γυάλινα δοχεία, μεγάλες ζαρντινιέρες.

Πηγή : https://el.m.wikipedia.org/wiki/Υάκινθος_(φυτό)

http://www.gardenguide.gr/hyacinthus-orientalis/