Οι είλωτες αποτελούσαν το τρίτο και κατώτερο κοινωνικό στρώμα της αρχαίας Σπάρτης, (μετά τους πολίτες και τους περιοίκους) οι οποίοι δεν είχαν κανένα από τα πολιτικά δικαιώματα, εκτός από τους «νεοδαμώδεις», οι οποίοι ήταν ελευθερωμένοι, πρώην είλωτες, και μπορούσαν να υπηρετήσουν στον σπαρτιάτικο στρατό. Οι λεγόμενοι είλωτες ήταν οι Αχαιοί κάτοικοι της Λακωνικής πριν την κάθοδο των Δωριέων. Αρχικά το όνομά τους ετυμολογήτο, σχεδόν από το σύνολο των αρχαίων συγγραφέων, από το αρχαίο Έλος, παραθαλάσσια πόλη της Λακωνικής της οποίας οι κάτοικοι υποτάχθηκαν στους Δωριείς (Σπαρτιάτες), επί Βασιλέως Άγιδος, του γιου του Ευρυσθένη. Οι είλωτες (αιχμάλωτοι) αποτελούσαν τους δημόσιους εργάτες ή δούλους αφού ιδιωτικοί δούλοι όχι μόνο δεν υπήρξαν ποτέ, αλλά και απαγορευόταν η εισαγωγή τους σύμφωνα με τους υφιστάμενους σχετικούς νόμους περί ξενηλασίας. Η δε Σπαρτιατική Πολιτεία διέθετε στους πολίτες της είλωτες χωρίς όμως και να τους παρέχει δικαίωμα πώλησης ή απελευθέρωσης αυτών. Δικαίωμα απελευθέρωσης ειλώτων είχε μόνο η Απέλλα, (η Εκκλησία του Δήμου της αρχαίας Σπάρτης), και αυτό μόνο επ΄ ανδραγαθία, σε πολεμικές επιχειρήσεις, ή για κάποια εξαίρετη πράξη. Οι απελεύθεροι εν προκειμένω είλωτες καλούνταν "νεοδαμώδεις" (=νεοπολίτες), όπως οι νεοδαμώδεις του Βρασίδα που ονομάστηκαν "Βρασίδειοι". Σημειώνεται πως τα παιδιά νεοδαμώδων με ειλωτίδες καλούνταν "μόθακες" ή "μόθωνες". Μόθακες επίσης αποκαλούνταν όσοι είχαν ένα γονιό Σπαρτάτη και ένα γονιό μη Σπαρτιάτη.
Κύριο έργο των ειλώτων ήταν περίπου το αυτό των δουλοπάρικων του Μεσαίωνα, με το χαρακτηριστικό ν΄ αποφέρουν στους κυρίους τους, ετήσιο τακτό εισόδημα κρατώντας για τους εαυτούς τους οποιοδήποτε τυχόν πλεόνασμα. Συνεπώς η ζωή τους ήταν πολύ σκληρή και συχνά επαναστατούσαν κατά της Σπάρτης, ειδικά σε περιόδους μειωμένης παραγωγής, ζητώντας την ελευθερία τους. Δεν υπήρξαν και λίγες οι φορές που οι Σπαρτιάτες δε δίσταζαν να σκοτώσουν τους πιο επικίνδυνους είλωτες, κατά τις λεγόμενες κρυπτείες. Σήμερα στις δημώδεις ελληνικές εκφράσεις με το όνομα είλωτας χαρακτηρίζεται μεταφορικά άτομο που μοχθεί υπέρμετρα και αδιάκοπα χωρίς στοιχειώδεις απολαβές της ζωής και υπό συνθήκες απάνθρωπες, π.χ. "δουλεύει σαν είλωτας" = δουλεύει πάρα πολύ σκληρά. Η κύρια χρήση των δούλων ήταν στις αγροτικές δραστηριότητες, τη βάση της ελληνικής οικονομίας. Κάποιοι μικροϊδιοκτήτες γης ίσως είχαν στην ιδιοκτησία τους ένα δούλο, ίσως και δύο. Μια πλούσια βιβλιογραφία αγροτικών εγχειριδίων (όπως ο «Οικονομικός» του Ξενοφόντα ή το αντίστοιχο έργο του Ψευδο-Αριστοτέλη) επιβεβαιώνει την παρουσία δεκάδων δούλων σε μεγαλύτερα κτήματα, που μπορούσαν να είναι είτε απλοί εργάτες είτε εργοδηγοί. Το πόσο διαδεδομένη ήταν η χρήση δούλων στις αγροτικές εργασίες δεν έχει προσδιοριστεί με ακρίβεια από τους σύγχρονους μελετητές. Σίγουρο θεωρείται πως η πρακτική ήταν πολύ κοινή στην Αθήνα και πως η Αρχαία Ελλάδα δεν γνώρισε τους τεράστιους πληθυσμούς δούλων που εργάστηκαν στα ρωμαϊκά λατιφούντια.
https://el.m.wikipedia.org/wiki/Είλωτες
https://el.m.wikipedia.org/wiki/Δουλεία_στην_αρχαία_Ελλάδα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου